Chemnitz

Chemnitz [KEMnic] (ĉeĥe Saská Kamenice, sorabe Kamjenica, (de 1953 ĝis 1990 Karl-Marx-Stadt^[1]) estas eksterdistrikta urbo en liberŝtato Saksio en la sudoriento de Germanio, kiu situas je la norda rando de Ercmontaro. Ĝi estas la tria plej granda urbo en Saksio post Leipzig kaj Dresdeno. Pro la poluado produktita dum industriigo, Chemnitz estis moknomita Saksa Manĉestro.

Nokta panorama vido

Chemnitz
Chemnitz (Germanio) DEC
urbego • ĉefregioncentro • urban district in Saxony • urba komunumo de Germanio
Ĝemelurboj Tampere • Timbuktuo • Mulhouse • Lodzo • Volgogrado • Arras • Ústí nad Labem • Manĉestro • Duseldorfo • Akron • Tajuano • Ĉenajo • Ljubljano • Kaluga • Biŝkeko vd
Administrado
Federacia lando	Saksio
Distrikto	eksterdistrikta urbo
Urborajtoj	Urbo (Stadt)
Telefona antaŭkodo	0371 037200 (Wittgensdorf) 037209 (Einsiedel) 03722 (Röhrsdorf) 03726 (Euba)
Poŝtkodo	09111–09131, 09224 (Grüna, Mittelbach), 09228 (Wittgensdorf), 09247 (Röhrsdorf)
Aŭtomobila kodo	C
Oficiala Municipokodo	14511000
NUTS	DED41
LOCODE	DE CHE
Subdivido	39 urbopartoj (Stadtteile)
Politiko
Komunumestro	Barbara Ludwig
Partio de komunumestro	SPD
Adreso de la administrejo	Markt 1 09111 Chemnitz
Demografio
Loĝantaro	245618 (stato 2024-12-31) [fonto: landa statistika oficejo]
Geografio
Geografia situo	50° 50′ N, 12° 55′ O (mapo)50.83333333333312.916666666667
Alto super la marnivelo	298 m
Areo	220,85 km²
Oficiala retejo	https://www.chemnitz.de/
v • d • r

Kun ĝia pli ol 200-jara industria historio, Chemnitz [elp. kemnic] estas teknologia loko ĉefe konata pro la aŭtomobil- kaj provizantindustrioj, informteknologio, same kiel mekanika kaj planta inĝenierado. Pli ol 50% de la urbo konsistas el konstruaĵoj kiuj datas de antaŭ 1950 kaj ekzistas multaj monumentoj de industria kulturo.  

Chemnitz estas hejmo de teknika universitato kiu ankaŭ altiras eksterlandajn studentojn pro la pli malmultekosta loĝado kaj trankvila etoso.

En 2025 Chemnitz estos Eŭropa Kultura Ĉefurbo, kune kun Nov-Gorico en Slovenio^[2].  La malfermfesto okazis la 18-an de januaro 2025^[3].

Historio

Ekde 1990, la jaro de la reunuiĝo de Orienta kaj Okcidenta Germanio, la urbo denove nomiĝas Chemnitz (kaj esperantigita urbonomo ĝis nun ne kutimiĝis). De tiam konsiderinde malkreskis la loĝantaro (de ĉirkaŭ 315 000 al 245 618 fine de decembro 2024).

Chemnitz estis unu el la unuaj germanaj urboj en kiuj la nacisocialistoj naziigis la urbon parlamenton. La evoluo de kulturo kaj edukado estis interrompita: 650 artaĵoj estis forigitaj de la artaĵkolektoj kaj 3,300 libroj de la urba biblioteko^[4].

Proteste kontraŭ la dekstraj ekstremismaj tumultoj, la 3-an de septembro 2018 okazis subĉiela koncerto sub la devizo " Ni estas pli " de konataj grupoj kiel la Toten Hosen kaj Kraftklub kun ĉirkaŭ 65 000 vizitantoj.

Naturo

Chemnitz estas urbo kun multegaj verdaj spacoj kaj grandaj parkoj. Kun pli ol 1000 hektaroj da parkoj, herbejoj kaj arbaraj areoj. Statistike estas pli ol 60 kvadrataj metroj da verda spaco por ĉiu loĝanto. En la urbo Chemnitz estas kvar naturrezervejoj (ĉirkaŭ Eibsee, Am Schusterstein, Am northernen Zeisigwald kaj Chemnitzaue apud Draisdorf )

La bronza busto al Karl Marks, pli ol 6 m alta kun fona tabulo: "Proletoj ĉiulandaj unuiĝu!"

Famaj personoj en / el ChemnitzOtto von Bismarck

• Otto von Bismarck

• Christian Gottlob Heyne
• Georgius Agricola
• Georg Fabricius
• Peter Härtling
• Stefan Heym
• Karl Marx
• Irmtraud Morgner
• Christian Gottlob Neefe
• Katarina Witt
• Doktoro Wötzel
• Gustav Zeuner

Esperantistoj en Chemnitz

• Estas gastiganto de Pasporta Servo tie.

• Johannes Dietterle
• Hermann Albrecht Naumann
• Ernst Klemm

Ĝemelurboj

Jen nedefinitiva listeto de ĝemelurboj de Chemnitz:

• Akron, Ohio, Usono (1997)
• Arras, Francio (1967)
• Volgogrado, Rusio (1988)
• Duseldorfo, Germanio (1988)
• Lodzo, Pollando (1974)
• Ljubljano, Slovenio (1966)
• Manĉestro, Unuiĝinta Reĝlando (1983)
• Mulhouse, Francio (1981)
• Tajuano, Ĉinio (1999)
• Tampere, Finnlando (1961)
• Timbuktuo, Malio (1968)
• Ústí nad Labem, Ĉeĥio (1970)
• Biŝkeko, Kirgizio (1997)

Vidu ankaŭ

• Tramtransporto en Chemnitz

• Chemnitz en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Chemnitz en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Eksteraj ligiloj

• Informoj pri lokaj Esperanto-kunvenoj troveblas je: http://www.esperanto.de/vereine/gruppen.html#Chemnitz Arkivigite je 2004-12-04 per la retarkivo Wayback Machine