From Wikipedia, the free encyclopedia
Multaj specoj de fiŝoj efektivigas migradon regule, en gamo el ĉiutagaj al ĉiujaraj, kaj kun distancoj kiuj same gamas el malmultaj metroj ĝis miloj da kilometroj. La celo ĝenerale rilatas al manĝaj, reproduktaj aŭ temperaturaj bezonoj; en kelkaj okazoj la tialo por la migrado restas ankoraŭ nekonata.
La fiŝoj anadromaj plej konataj estas la salmoj (Salmo salar), kiuj eloviĝas en malgrandaj nesalaj riveretoj, malsupreniras al maro kie ili vivas kelkajn jarojn; poste revenas al la samaj riveroj kie ili eloviĝis, ovodemetas kaj tuj poste mortas, dum kelkaj revenas al maro kaj revenas al la rivero ĉu la venontan jaron ĉu post kelkaj jaroj; kiel specio ili estas iterparaj, sed la mortindico dum la migrado estas tiom alta ke pro tio oni supozis erare, ke ili estas semelparaj, tio estas ke ili reproduktiĝas kaj tuj mortas.
La plej elstaraj fiŝoj ene de la katadromaj estas la nesalakva angilo, kies larvoj flosas drive en malferma oceano foje dum monatoj aŭ jaroj, antaŭ ol reveturi milojn da kilometroj al siaj originaj riveretoj, kie ili disvolviĝas ĝis atingi sian plenkreskan staton, kaj poste revenas al oceano por eloviĝi.
La vertikala ĉiutaga migrado estas ofta konduto; multaj maraj specioj iras al la surfaco nokte por manĝi; poste ili revenas al la profundeco dum la tago.
Granda nombro de maraj fiŝoj, kiel la tinuso, migras el nordo suden ĉiujare, sekvante la variadon de temperaturo en la oceano. Tio estas ege grava por la fiŝkaptado.
La migrado de nemaraj fiŝoj estas kutime pli mallongaj, ĝenerale ekde lago al rivero aŭ inverse, por eloviĝo.
La fiŝoj, same kiel aliaj akvaj organismoj, povas esti klasitaj ekologie pro sia tolero al diferencaj salecoj, en eŭrihalinoj aŭ stenohalinoj, same kiel per aliaj aspektoj de sia adaptado al la medioj.
Por nesalakvaj fiŝoj en la lastaj tempoj oni starigis barilojn (kiel akvobaraĵoj, poluado ktp.) kiuj malhelpas la liberan migradon kaj endanĝerigas la reproduktadon kaj foje eĉ la pluvivadon de specioj, kiel okazis al la Elefanta fiŝo en Ĉinio.
Aliokaze la amasa migrado de specioj, kiel la salmoj, helpas la nutradon kaj survivadon de specioj, kiel ursoj, mevoj, agloj ktp., kiuj profitas el la elĉerpitaj migrantaj specimenoj.
Malhelpas sciencan esploradon pri fiŝa migrado tio, ke kiam ĝi intensiĝis en la 20-a jarcento, multaj populacioj jam estis malgrandigitaj de fiŝkaptado, kaj multaj riveraj migroj estis blokitaj per baraĵoj[2]. Tamen du kazoj estas distingeblaj:
En ajna grupo, ĉiu individuo havas proprajn kondutajn tendencojn pri migrado[10]. Pli bona kompreno de la enaj kaj eksteraj faktoroj, kiuj influas al migraj kondutoj, devos permesi plibonigojn al la dezajnado de migrohelpaj instalaĵoj (fiŝpasejoj, fiŝoŝtuparoj, depelaj elektraj ekranoj[11], lumigo aŭ nelumigo, ktp.).
La termino tre migremaj specioj (TMS) originis en Artikolo 64 de la Konvencio de la Unuiĝintaj Nacioj pri Marjuro (KUNM). La Konvencio ne proponas principan difinon de la termino, sed listigas en sia Aldonaĵo 1 la speciojn, kiujn la partioj de la konvencio konsideras tre migremaj.[12] La listo enhavas: tinusojn kaj similajn speciojn (nordan tinuson, blunaĝilan tinuson, obezan tinuson, veran boniton, flavnaĝilan tinuson, Thunnus atlanticus, Euthynnus alletteratus, sudan blunaĝilan tinuson kaj Auxis rochei), Acanthocybium solandri, Bramidae, Istiophoridae, spadfiŝon, Cololabis esocetus kaj oceanajn ŝarkojn, delfenojn kaj aliajn cetacojn.
Tiuj altatrofaj oceanodromaj specioj havas vastajn geografiajn loĝozonojn kaj entreprenas migrojn tra variantaj sed signifohavaj distancoj en la oceanoj por manĝado, ofte de malpli grandaj fiŝoj, aŭ por reproduktado. Tial ili troviĝas kaj ene de la 370-kilometraj ekonomiaj ekskludaj zonoj kaj en la internacia maro ekster tio. Ili estas pelagaj specioj, t.e. vivas ĉefe en la meza oceano malproksime de la marfundo, kvankam ili povas pasigi parton de sia vivo en bordaj akvoj.[13]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.