Ŝtata buĝeto
From Wikipedia, the free encyclopedia
La ŝtatbuĝeto determinas la sumojn por esti asignotaj al registaraj ministerioj por jaro de funkciado, en ĉiu el la elspezceloj de ĉiu ministerio. La ŝtata buĝeto estas la plej klara esprimo de politiko fare de registaro, ĉar ĝi fiksas la sumojn por esti asignotaj al ĉiu el la registaraj celoj. Grava fonto de financado por la ŝtatbuĝeto estas ŝtatenspezoj de impostoj, kaj pruntedoninto ofte estas postulata por financi esceptajn elspezojn.
La ĉefa celo de la buĝeto estas krei superrigardon de la enspezoj kaj elspezoj de la ŝtato por la venonta jaro aŭ la sekvaj jaroj. Ĉar la buĝeto baziĝas sur pasintaj elspezoj, ĝi estas nur antaŭdiro de la estonteco, kiu povas konduki al neantaŭviditaj buĝetaj deficitoj dum la fiska jaro progresas. En la mallongdaŭro, tiaj deficitoj estas kutime financitaj per monprunto, per la vendado de ŝtataj valorpaperoj, nomataj obligacioj, longdaŭraj aŭ mallongdaŭraj, kiu kaŭzis gravan longdaŭran ŝuldon de la ŝtata ekonomio.
Ĉefa demando, kiun oni faras, estas ĉu la ŝtata buĝeto estas alta. Inter ekonomikistoj, oni kutimas mezuri la grandecon de la buĝeto per kia procento ĝi konsistigas kia estas la MEP de la ŝtato. En landoj de la Tria Mondo la ŝtatbuĝeto konsistigas inter 10% -20% de la MEP; en kapitalismaj landoj kiel Usono, la buĝeto estas inter 25% kaj 35% de MEP. En socialismaj/komunismaj landoj kie ekzistas centralizita ekonomio, la buĝeto estas inter 40% kaj 55% de MEP. Oni do povas diri, ke en komunistaj landoj la buĝeto estas konsiderata alta.