cúl

See also: Appendix:Variations of "cul"

Irish

Etymology

From Old Irish cúl, cognate with Latin cūlus.^[1]

Pronunciation

• IPA^(key): /kuːl̪ˠ/, /kuːlˠ/

Noun

cúl m (genitive singular cúil, nominative plural cúil)

1. behind
2. back
3. (sports) goal

   Synonym: báire

   1. (score gained)
   2. (target area)

      Synonym: góraí

4. tail

Declension

Declension of cúl (first declension)

bare forms case singular plural nominative cúl cúil vocative a chúil a chúla genitive cúil cúl dative cúl cúil forms with the definite article case singular plural nominative an cúl na cúil genitive an chúil na gcúl dative leis an gcúl don chúl leis na cúil

• Alternative plural: cúla (used in certain phrases)

Derived terms

• ar chúl
• ar chúla
• ar gcúl
• cuir cluiche as cúl doirn
• cúl báire
• cúl le faobhar
• cúl-líne
• cúlaí
• cúlaigh
• cúlchlár
• cúlfhuinneog
• cúlghabhálach
• cúlghabhálacht
• cúlionad
• cúlphlaic
• cúlsráid
• cúltreoir
• garraí cúil
• iargúil
• líne chúil
• nóta cúil
• poc cúil

 

Verb

cúl (present analytic cúlann, future analytic cúlfaidh, verbal noun cúladh, past participle cúlta)

1. Alternative form of cúlaigh

Conjugation

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third
indicative	present	cúlaim	cúlann tú; cúlair†	cúlann sé, sí	cúlaimid	cúlann sibh	cúlann siad; cúlaid†	a chúlann; a chúlas / a gcúlann*	cúltar
	past	chúl mé; chúlas	chúl tú; chúlais	chúl sé, sí	chúlamar; chúl muid	chúl sibh; chúlabhair	chúl siad; chúladar	a chúl / ar chúl*	cúladh
	past habitual	chúlainn / gcúlainn‡‡	chúltá / gcúltᇇ	chúladh sé, sí / gcúladh sé, s퇇	chúlaimis; chúladh muid / gcúlaimis‡‡; gcúladh muid‡‡	chúladh sibh / gcúladh sibh‡‡	chúlaidís; chúladh siad / gcúlaidís‡‡; gcúladh siad‡‡	a chúladh / a gcúladh*	chúltaí / gcúlta퇇
future		cúlfaidh mé; cúlfad	cúlfaidh tú; cúlfair†	cúlfaidh sé, sí	cúlfaimid; cúlfaidh muid	cúlfaidh sibh	cúlfaidh siad; cúlfaid†	a chúlfaidh; a chúlfas / a gcúlfaidh*	cúlfar
conditional		chúlfainn / gcúlfainn‡‡	chúlfá / gcúlfᇇ	chúlfadh sé, sí / gcúlfadh sé, s퇇	chúlfaimis; chúlfadh muid / gcúlfaimis‡‡; gcúlfadh muid‡‡	chúlfadh sibh / gcúlfadh sibh‡‡	chúlfaidís; chúlfadh siad / gcúlfaidís‡‡; gcúlfadh siad‡‡	a chúlfadh / a gcúlfadh*	chúlfaí / gcúlfa퇇
subjunctive	present	go gcúla mé; go gcúlad†	go gcúla tú; go gcúlair†	go gcúla sé, sí	go gcúlaimid; go gcúla muid	go gcúla sibh	go gcúla siad; go gcúlaid†	—	go gcúltar
	past	dá gcúlainn	dá gcúltá	dá gcúladh sé, sí	dá gcúlaimis; dá gcúladh muid	dá gcúladh sibh	dá gcúlaidís; dá gcúladh siad	—	dá gcúltaí
imperative		cúlaim	cúl	cúladh sé, sí	cúlaimis	cúlaigí; cúlaidh†	cúlaidís	—	cúltar
verbal noun		cúladh
past participle		cúlta

conjugation of cúl (first conjugation – A)

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

Mutated forms of cúl

radical	lenition	eclipsis
cúl	chúl	gcúl

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

1. Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cúl”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

Further reading

• Ó Dónaill, Niall (1977) “cúl”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
• de Bhaldraithe, Tomás (1959) “cúl”, in English-Irish Dictionary, An Gúm
• “cúl”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013-2024

Old Irish

Etymology

From Proto-Celtic *kūlos, from Proto-Indo-European *kuH-l-, from *(s)kewH- (“to cover”). Cognate with Welsh cil and Latin cūlus.

Pronunciation

• IPA^(key): /kuːl/

Noun

cúl m (genitive cúil, nominative plural cúil)

1. back
2. rear

Inflection

Masculine o-stem
	Singular	Dual	Plural
Nominative	cúl	cúlL	cúilL
Vocative	cúil	cúlL	cúluH
Accusative	cúlN	cúlL	cúluH
Genitive	cúilL	cúl	cúlN
Dative	cúlL	cúlaib	cúlaib
Initial mutations of a following adjective: H = triggers aspiration L = triggers lenition N = triggers nasalization

Derived terms

• íarcúl

Descendants

• Irish: cúl
• Manx: cooyl
• Scottish Gaelic: cùl

Mutation

Mutation of cúl

radical	lenition	nasalization
cúl	chúl	cúl pronounced with /ɡ(ʲ)-/

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in Old Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

Further reading

• Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cúl”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language