လုံး

Burmese

Etymology

From Proto-Sino-Tibetan *m-lu(ŋ/m) (“heart; round”). Cognate with Drung tvleum (“round”), Jingpho lum (“round”) and Tibetan ཟླུམ (zlum, “round; spherical”).

Pronunciation

• IPA^(key): /lóʊɴ/
• Romanization: MLCTS: lum: • ALA-LC: luṃʺ • BGN/PCGN: lon: • Okell: loùñ

Adjective

လုံး • (lum:)

1. round, globular, spherical
2. short and plump, rotund

Synonyms

• ဝိုင်း (wuing:)

Verb

လုံး • (lum:)

1. to roll something into a rounded shape
2. to wrestle, grapple with
3. (of sound) to be garbled
4. (of voice) to be unintelligible
5. to be close or intimate with (someone)
6. to fell the seam, plane the edges
7. (of fish, meat) to mix with condiments and oil all together and cook partially

Adverb

လုံး • (lum:)

1. in one lump

Classifier

လုံး • (lum:)

1. numerical classifier used in counting round, globular things

Particle

လုံး • (lum:)

1. particle suffixed to some nouns to denote: all, entire, whole
2. particle suffixed to a noun to denote an entity
3. particle suffixed to a noun to convey the sense of it being very much in evidence
4. particle suffixed to some verbs to form verbal nouns and convey the sense of being contrived or hollow

Noun

လုံး • (lum:)

1. word suffixed to some nouns to denote wholeness or roundness

Derived terms

• ကမ္ဘာလုံး (kambhalum:)
• ကမ္ဘာလုံးခြမ်း (kambhalum:hkram:)
• ကျားမျက်လုံး (kya:myaklum:)
• ကြွားလုံးထုတ် (krwa:lum:htut)
• ကြိမ်လုံး (krimlum:)
• ကွင်းလုံးကျွတ်လွတ် (kwang:lum:kywatlwat)
• ကွင်းလုံးကျွတ်လွှတ် (kwang:lum:kywathlwat)
• ကိုယ်လုံးပေါ်မှန် (kuiylum:pauhman)
• ကော်လုံးကတ်လုံး (kaulum:katlum:)
• ခန်းလုံးပြည့် (hkan:lum:prany.)
• ချည်လုံး (hkyanylum:)
• ချွေးတလုံးလုံးနှင့် (hkywe:ta.lum:lum:hnang.)
• ခြင်းလုံး (hkrang:lum:)
• ခြောက်လုံးပတ် (hkrauklum:pat)
• ခြောက်လုံးပြူး (hkrauklum:pru:)
• ခြောက်လုံးလှန့်လုံး (hkrauklum:hlan.lum:)
• ခွင်လုံးကျွတ် (hkwanglum:kywat)
• ခဲစာလုံး (hkai:calum:)
• ငွေလုံးငွေရင်း (ngwelum:ngwerang:)
• ငေါ့လုံး (ngau.lum:)
• စကားလုံး (ca.ka:lum:)
• စင်းလုံးချော (cang:lum:hkyau:)
• စည်းလုံး (cany:lum:)
• စပါးလုံး (ca.pa:lum:)
• စာလုံး (calum:)
• စာလုံးစောင်း (calum:caung:)
• စာလုံးပေါင်း (calum:paung:)
• စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံ (calum:paung:satpum)
• ဆင်လုံး (hcanglum:)
• ဆန်လုံးညို (hcanlum:nyui)
• ဆန်လုံးတီး (hcanlum:ti:)
• ဆိတ်မျက်လုံး (hcitmyaklum:)
• ဆေးတစ်လုံး (hce:taclum:)
• ဆေးလုံး (hce:lum:)
• ညလုံးပေါက် (nya.lum:pauk)
• ညာလုံး (nyalum:)
• တံခွန်လုံး (tamhkwanlum:)
• တစ်လုံးတစ်ခဲ (taclum:tachkai:)
• တစ်လုံးတစ်ပါဒ (taclum:tacpada.)
• တစ်လုံးတစ်ဝတည်း (taclum:tac-wa.tany:)
• တွေးလုံး (twe:lum:)
• တွဲလုံး (twai:lum:)
• တီးလုံး (ti:lum:)
• တုံးလုံး (tum:lum:)
• ထန်းလုံးပျောက် (htan:lum:pyauk)
• ထမင်းလုံး (hta.mang:lum:)
• ထမင်းလုံးစီ (hta.mang:lum:ci)
• ထမင်းလုံးတစ္ဆေခြောက် (hta.mang:lum:tachcehkrauk)
• ထမင်းအိုးတစ်လုံးချက် (hta.mang:ui:taclum:hkyak)
• ထွင်လုံး (htwanglum:)
• ထွေးလားလုံးလား (htwe:la:lum:la:)
• ထွေးလုံးရစ်ပတ် (htwe:lum:racpat)
• ထေ့လုံး (hte.lum:)
• ဒီလုံး (dilum:)
• ဒူးလုံး (du:lum:)
• ဓာတ်လုံး (dhatlum:)
• နကန်းတစ်လုံးမျှမသိ (na.kan:taclum:hmya.ma.si.)
• နန်းလုံးကြိုင် (nan:lum:kruing)
• နပန်းလုံး (na.pan:lum:)
• နှစ်လုံးပြူး (hnaclum:pru:)
• နှစ်လုံးပေါက် (hnaclum:pauk)
• နေလုံးပျောက် (nelum:pyauk)
• နောက်ခံတီးလုံး (naukhkamti:lum:)
• ပင်လုံးကျွတ် (panglum:kywat)
• ပတ်မလုံးစုံ (patma.lum:cum)
• ပတ်လုံး (patlum:)
• ပန်းကန်လုံး (pan:kanlum:)
• ပရုတ်လုံး (pa.rutlum:)
• ပြက်လုံး (praklum:)
• ပြည်လုံးကျွတ် (pranylum:kywat)
• ပြည်လုံးချမ်းသာ (pranylum:hkyam:sa)
• ပြဒါးရှင်လုံး (pra.da:hranglum:)
• ပွတ်လုံး (pwatlum:)
• ပိုးတုံးလုံး (pui:tum:lum:)
• ပိုက်လုံး (puiklum:)
• ပိုင်းလုံး (puing:lum:)
• ပုစွန်လုံး (pu.cwanlum:)
• ဖြီးလုံး (hpri:lum:)
• ဖုံးတုန်းလုံးတုန်း (hpum:tun:lum:tun:)
• ဖော့လုံး (hpau.lum:)
• ဖောင်းကြွစာလုံး (hpaung:krwa.calum:)
• ဖောင်းကြွရုပ်လုံး (hpaung:krwa.ruplum:)
• ဖောင်းလုံး (hpaung:lum:)
• ဗေလုံး (belum:)
• ဘီးလုံး (bhi:lum:)
• ဘုရားတစ်ဆူဂူတစ်လုံး (bhu.ra:tachcugutaclum:)
• ဘုလုံး (bhu.lum:)
• ဘူးလုံးနားမထွင်း (bhu:lum:na:ma.htwang:)
• ဘောလုံး (bhau:lum:)
• မက်လုံး (maklum:)
• မင်လုံး (manglum:)
• မတစ်လုံးကျေ (ma.taclum:kye)
• မျက်လုံး (myaklum:)
• မျက်လုံးမျက်ဖန် (myaklum:myakhpan)
• မျက်လုံးအိမ် (myaklum:im)
• မျဉ်းလုံး (myany:lum:)
• မြက်ကလုံး (mrakka.lum:)
• မြစ်ခြင်းလုံး (mrachkrang:lum:)
• မြှောက်လုံးပင့်လုံး (hmrauklum:pang.lum:)
• မိုက်လုံးကြီး (muiklum:kri:)
• မီးလုံး (mi:lum:)
• မုန့်လုံးကြီး (mun.lum:kri:)
• မုန့်လုံးရေပေါ် (mun.lum:repau)
• ယောက်လုံး (yauklum:)
• ရစ်လုံး (raclum:)
• ရထားလုံး (ra.hta:lum:)
• ရုပ်လုံး (ruplum:)
• ရုပ်လုံးပေါ် (ruplum:pau)
• ရုပ်လုံးဖော် (ruplum:hpau)
• ရုပ်လုံးသွင်းပညာ (ruplum:swang:pa.nya)
• လက်တစ်လုံးခြား (laktaclum:hkra:)
• လက်တစ်လုံးခြားလိမ် (laktaclum:hkra:lim)
• လယ်ပုစွန်လုံး (laipu.cwanlum:)
• လှန့်လုံး (hlan.lum:)
• လှိမ့်လုံး (hlim.lum:)
• လုံးကျွတ် (lum:kywat)
• လုံးကြီးတင် (lum:kri:tang)
• လုံးကြီးပေါက်လှ (lum:kri:paukhla.)
• လုံးကောက် (lum:kauk)
• လုံးခနဲ (lum:hka.nai:)
• လုံးချင်း (lum:hkyang:)
• လုံးချာချာဖြစ် (lum:hkyahkyahprac)
• လုံးချာလိုက် (lum:hkyaluik)
• လုံးချုပ် (lum:hkyup)
• လုံးချော (lum:hkyau:)
• လုံးစေ့ပတ်စေ့ (lum:ce.patce.)
• လုံးတင် (lum:tang)
• လုံးတီး (lum:ti:)
• လုံးထွင်း (lum:htwang:)
• လုံးထွင်းလှေ (lum:htwang:hle)
• လုံးထွေး (lum:htwe:)
• လုံးပတ် (lum:pat)
• လုံးပန်း (lum:pan:)
• လုံးပွား (lum:pwa:)
• လုံးပါးပါး (lum:pa:pa:)
• လုံးပို (lum:pui)
• လုံးပေါက် (lum:pauk)
• လုံးရပ်သဏ္ဍာန် (lum:rapsandan)
• လုံးလည်လိုက် (lum:lanyluik)
• လုံးလားထွေးလား (lum:la:htwe:la:)
• လုံးလုံး (lum:lum:)
• လုံးလုံးခဲခဲ (lum:lum:hkai:hkai:)
• လုံးလုံးလျားလျား (lum:lum:lya:lya:)
• လုံးဝ (lum:wa.)
• လူတစ်လုံးသူတစ်လုံး (lutaclum:sutaclum:)
• လူလုံးပြ (lulum:pra.)
• လူလုံးလူထည် (lulum:luhtany)
• လူလုံးလူပေါက် (lulum:lupauk)
• လူလုံးလူဖန် (lulum:luhpan)
• လေးလုံးကွဲ (le:lum:kwai:)
• လေးလုံးခြောက်ဖက် (le:lum:hkraukhpak)
• လေးလုံးစပ် (le:lum:cap)
• လေးလုံးမကွဲ (le:lum:ma.kwai:)
• လေးလုံးလေးဖက် (le:lum:le:hpak)
• လေတစ်လုံးမိုးတစ်လုံး (letaclum:mui:taclum:)
• လေလုံးထွား (lelum:htwa:)
• ဝမ်းသာလုံးဆို့ (wam:salum:hcui.)
• ဝလုံး (wa.lum:)
• ဝါးလုံး (wa:lum:)
• ဝါးလုံးထိုး (wa:lum:htui:)
• ဝါးလုံးထောက်ခုန် (wa:lum:htaukhkun)
• သံလုံးပစ် (samlum:pac)
• သကြားလုံး (sa.kra:lum:)
• သစ်လုံး (saclum:)
• သောလုံး (sau:lum:)
• ဟန်တစ်လုံးပန်တစ်လုံး (hantaclum:pantaclum:)
• အကုန်လုံး (a.kunlum:)
• အနာလုံး (a.nalum:)
• အပ်ချည်လုံး (aphkyanylum:)
• ဥတစ်လုံးတစ်ကောင်ကြွက် (u.taclum:tackaungkrwak)
• ဦးလုံး (u:lum:)
• ဦးလုံးသွင်း (u:lum:swang:)
• ဦးလုံးသိမ်း (u:lum:sim:)

Further reading

• “လုံး” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.

Pa'o Karen

Etymology

From Proto-Karen *loŋᴮ (“stone, rock”) (Luangthongkum, 2019) or *loŋ¹ (“idem”) (Burling, 1969), from Proto-Sino-Tibetan *r-lu(ŋ/k) (“stone”). Cognate with S'gaw Karen လၢၢ် (luẖ), Western Kayah ꤜꤟꤢꤪ (lo̤a).

Pronunciation

• (Northern Pa'o) IPA^(key): /loŋ⁵³/
• (Southern Pa'o) IPA^(key): /loŋ⁵⁵/

Noun

လုံး (transliteration needed)

1. stone; rock