စကား

Burmese

Pronunciation

• Phonetic respelling: ဇ'ဂါး
• IPA^(key): /zəɡá/
• Romanization: MLCTS: ca.ka: • ALA-LC: cakāʺ • BGN/PCGN: zăga: • Okell: săkà
• Homophone: စံကား (camka:)

• Audio:

  (file)

Etymology 1

Spelled in Old Burmese inscriptions alternatively as စာကား (caka:); as in ဤငါစာကာကိုဝ် လိုက်မူကာ (i-ngacakakuiw luikmuka, “If one follows these words of mine”).^[1]

Thus, according to U Phoh Lat, the first syllable စ (ca.) is a vowel-reduced version of စာ (ca, “word, letter”), as can be attested in several inscriptions such as the above.^[2]

The second syllable, ကား (ka:), is from Proto-Sino-Tibetan *ka (“word; speech; language”), which may be connected to Proto-Sino-Tibetan *m/s-k(w)a-j (“mouth, opening”); cognate with Tibetan བཀའ (bka') and Jingpho shăga (“speak”) (STEDT).^[3]

U Phoh Lat also considered the "shrill, chirping" sense of စာ (ca) and further compared it with Tibetan ཆ (cha, “voice, speech sound”), Tibetan ཅལ (cal, “noise”), Tibetan འཆད ('chad, “to speak”), Lisu shaq (“voice”) and Chinese 詞／词 (cí, “word, phrase, speech”).^[4]

Noun

စကား • (ca.ka:) (classifier ခွန်း)

1. language (system of communication using words or symbols), speech
2. word

Synonyms

• ဘာသာ (bhasa)
• ဘာသာစကား (bhasaca.ka:)

Derived terms

• ကျမ်းဦးစကား (kyam:u:ca.ka:)
• ကရားရေပိတ်စကား (ka.ra:repitca.ka:)
• ကာလစကား (kala.ca.ka:)
• ကုန်းစကား (kun:ca.ka:)
• ကောက်သင်းကောက်စကား (kauksang:kaukca.ka:)
• စကားကမ်းလှမ်း (ca.ka:kam:hlam:)
• စကားကျွံ (ca.ka:kywam)
• စကားကြွယ် (ca.ka:krwai)
• စကားကြီးစကားကျယ် (ca.ka:kri:ca.ka:kyai)
• စကားကြီးဆယ်မျိုး (ca.ka:kri:hcai-myui:)
• စကားကြောရှည် (ca.ka:krau:hrany)
• စကားကား (ca.ka:ka:)
• စကားကုန် (ca.ka:kun)
• စကားကောင်း (ca.ka:kaung:)
• စကားခံ (ca.ka:hkam)
• စကားချပ် (ca.ka:hkyap)
• စကားချီး (ca.ka:hkyi:)
• စကားခေါ် (ca.ka:hkau)
• စကားစ (ca.ka:ca.)
• စကားစစ်ထိုး (ca.ka:cachtui:)
• စကားစပ် (ca.ka:cap)
• စကားစပ်၍ (ca.ka:cap-rwe)
• စကားညှပ် (ca.ka:hnyap)
• စကားတံရှည် (ca.ka:tamhrany)
• စကားတင်းဆို (ca.ka:tang:hcui)
• စကားတင်စီး (ca.ka:tangci:)
• စကားတတ် (ca.ka:tat)
• စကားတောက် (ca.ka:tauk)
• စကားတောင်စား (ca.ka:taungca:)
• စကားထစ် (ca.ka:htac)
• စကားထည့် (ca.ka:htany.)
• စကားနှစ်ခွ (ca.ka:hnachkwa.)
• စကားနှစ်ခွပြော (ca.ka:hnachkwa.prau:)
• စကားနှိုက် (ca.ka:hnuik)
• စကားနာထိုး (ca.ka:nahtui:)
• စကားနိုင်လု (ca.ka:nuinglu.)
• စကားပျိုး (ca.ka:pyui:)
• စကားပြန် (ca.ka:pran)
• စကားပြေ (ca.ka:pre)
• စကားပြောကြေးနန်း (ca.ka:prau:kre:nan:)
• စကားပလ္လင်ခံ (ca.ka:pallanghkam)
• စကားပုံ (ca.ka:pum)
• စကားပေါက်စကားစ (ca.ka:paukca.ka:ca.)
• စကားဖ (ca.ka:hpa.)
• စကားဖာ (ca.ka:hpa)
• စကားဖိုစကားမ (ca.ka:hpuica.ka:ma.)
• စကားဖောင် (ca.ka:hpaung)
• စကားမစပ် (ca.ka:ma.cap)
• စကားများ (ca.ka:mya:)
• စကားမေးမရ (ca.ka:me:ma.ra.)
• စကားရည်လုပွဲ (ca.ka:ranylu.pwai:)
• စကားရိပ် (ca.ka:rip)
• စကားရောင်းစကားဝယ် (ca.ka:raung:ca.ka:wai)
• စကားရောဖောရော (ca.ka:rau:hpau:rau:)
• စကားလက်ဆုံကျ (ca.ka:lakhcumkya.)
• စကားလွန် (ca.ka:lwan)
• စကားလိမ် (ca.ka:lim)
• စကားလုံး (ca.ka:lum:)
• စကားဝှက် (ca.ka:hwak)
• စကားဝိုင်းဖွဲ့ (ca.ka:wuing:hpwai.)
• စကားသွင်း (ca.ka:swang:)
• စကားသွားစကားလာ (ca.ka:swa:ca.ka:la)
• စကားဟောင်း (ca.ka:haung:)
• စကားအိုး (ca.ka:ui:)
• စကားအူပေါက် (ca.ka:upauk)
• စကားဦးသန်း (ca.ka:u:san:)
• စာစကား (caca.ka:)
• ဆိုရိုးစကား (hcuirui:ca.ka:)
• ဇာတ်စကား (jatca.ka:)
• ဈေးစကား (jhe:ca.ka:)
• တစ်ဆင့်စကား (tachcang.ca.ka:)
• ဒေသိယစကား (desi.ya.ca.ka:)
• ပြောစကား (prau:ca.ka:)
• ပွဲစကား (pwai:ca.ka:)
• ဗန်းစကား (ban:ca.ka:)
• ဘာသာစကား (bhasaca.ka:)
• မင်္ဂလာစကား (mangga.laca.ka:)
• မစပ်စကား (ma.capca.ka:)
• ယုံတမ်းစကား (yumtam:ca.ka:)
• ရန်စကား (ranca.ka:)
• ရှေးစကား (hre:ca.ka:)
• လက်သုံးစကား (laksum:ca.ka:)
• လင်စကားသားစကား (langca.ka:sa:ca.ka:)
• လုပ်စကား (lupca.ka:)
• လူပျိုစကားပြော (lu-pyuica.ka:prau:)
• သူဟောင်းစကား (suhaung:ca.ka:)
• အချီးစကား (a.hkyi:ca.ka:)
• အတင်းစကား (a.tang:ca.ka:)
• အတွင်းစကား (a.twang:ca.ka:)
• အမှာစကား (a.hmaca.ka:)
• အရပ်စကား (a.rapca.ka:)
• အရပ်သုံးစကား (a.rapsum:ca.ka:)

 

Etymology 2

See the entry for more.

Noun

စကား • (ca.ka:)

1. Alternative form of စံကား (camka:, “champac”)

References

1. The Edict of King Kyaswa‎ (in Burmese), 1249
2. Lord Anantasu Inscription‎ (in Burmese), 1223
3. Sayadaw U Kosalla (Government Dhammacariya scholar; B.A in London) (1985) ဗြဟ္မနိရုတ္တိနယသင်္ဂဟကျမ်း [Brahmaniruttinayasaṅgaha: On the evolution of Burmese words] (in Burmese), Yangon: Sa Pe Paung" Gu" press, page 289
4. U Phoh Lat (1962) မြန်မာစကားအဖွင့်ကျမ်း [A Burmese Etymological Dictionary] (in Burmese), volume 1, Yangon: Pyinnya Nanda press, pages 178-179

Further reading

• “စကား” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.