हिनोति

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *źʰináwti, from Proto-Indo-Iranian *ȷ́ʰináwti, from Proto-Indo-European *ǵʰi-néw-ti ~ *ǵʰi-nw-énti, from *ǵʰey- (“to drive”) +‎ *-néwti.^[1]

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɦi.nɐ́w.ti/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɦiˈn̪oː.t̪i/

Verb

हिनोति • (hinóti) third-singular indicative (class 5, type P, root हि)^[2]

1. to send forth, set in motion, impel, urge on, hasten on
2. to stimulate or incite to (+ dative)
3. to assist or help to (+ dative)
4. to discharge, hurl, cast, shoot
5. to convey, bring, procure
6. to forsake, abandon, get rid of

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: हेतुम् (hétum)
	Undeclinable
Infinitive	हेतुम् hétum
Gerund	हित्वा hitvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	हेय / हेतव्य / हयनीय héya / hetavya / hayanīya
Feminine Gerundive	हेया / हेतव्या / हयनीया héyā / hetavyā / hayanīyā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	हित hitá
Feminine Past Passive Participle	हिता hitā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	हितवत् hitávat
Feminine Past Active Participle	हितवती hitávatī

Present: हिनोति (hinóti), हिनुते (hinuté)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	हिनोति hinóti	हिनुतः hinutáḥ	हिन्वन्ति hinvánti	हिनुते hinuté	हिन्वाते hinvā́te	हिन्वते hinváte
Second	हिनोषि hinóṣi	हिनुथः hinutháḥ	हिनुथ hinuthá	हिनुषे hinuṣé	हिन्वाथे hinvā́the	हिनुध्वे hinudhvé
First	हिनोमि hinómi	हिन्वः / हिनुवः hinváḥ / hinuváḥ	हिन्मः / हिन्मसि¹ / हिनुमः / हिनुमसि¹ hinmáḥ / hinmási¹ / hinumáḥ / hinumási¹	हिन्वे hinvé	हिन्वहे / हिनुवहे hinváhe / hinuváhe	हिन्महे / हिनुमहे hinmáhe / hinumáhe
Imperative
Third	हिनोतु hinótu	हिनुताम् hinutā́m	हिन्वन्तु hinvántu	हिनुताम् hinutā́m	हिन्वाताम् hinvā́tām	हिन्वताम् hinvátām
Second	हिनु / हिनुहि¹ hinú / hinuhí¹	हिनुतम् hinutám	हिनुत hinutá	हिनुष्व hinuṣvá	हिन्वाथाम् hinvā́thām	हिनुध्वम् hinudhvám
First	हिनवानि hinávāni	हिनवाव hinávāva	हिनवाम hinávāma	हिनवै hinávai	हिनवावहै hinávāvahai	हिनवामहै hinávāmahai
Optative/Potential
Third	हिनुयात् hinuyā́t	हिनुयाताम् hinuyā́tām	हिनुयुः hinuyúḥ	हिन्वीत hinvītá	हिन्वीयाताम् hinvīyā́tām	हिन्वीरन् hinvīrán
Second	हिनुयाः hinuyā́ḥ	हिनुयातम् hinuyā́tam	हिनुयात hinuyā́ta	हिन्वीथाः hinvīthā́ḥ	हिन्वीयाथाम् hinvīyā́thām	हिन्वीध्वम् hinvīdhvám
First	हिनुयाम् hinuyā́m	हिनुयाव hinuyā́va	हिनुयाम hinuyā́ma	हिन्वीय hinvīyá	हिन्वीवहि hinvīváhi	हिन्वीमहि hinvīmáhi
Subjunctive
Third	हिनवत् / हिनवति hinávat / hinávati	हिनवतः hinávataḥ	हिनवन् hinávan	हिनवते / हिनवातै hinávate / hinávātai	हिनवैते hinávaite	हिनवन्त / हिनवान्तै hinávanta / hinávāntai
Second	हिनवः / हिनवसि hinávaḥ / hinávasi	हिनवथः hinávathaḥ	हिनवथ hinávatha	हिनवसे / हिनवासै hinávase / hinávāsai	हिनवैथे hinávaithe	हिनवध्वे / हिनवाध्वै hinávadhve / hinávādhvai
First	हिनवानि / हिनवा hinávāni / hinávā	हिनवाव hinávāva	हिनवाम hinávāma	हिनवै hinávai	हिनवावहै hinávāvahai	हिनवामहै hinávāmahai
Participles
	हिन्वत् hinvát			हिन्वान hinvāná
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic

Imperfect: अहिनोत् (áhinot), अहिनुत (áhinuta)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अहिनोत् áhinot	अहिनुताम् áhinutām	अहिन्वन् áhinvan	अहिनुत áhinuta	अहिन्वाताम् áhinvātām	अहिन्वत áhinvata
Second	अहिनोः áhinoḥ	अहिनुतम् áhinutam	अहिनुत áhinuta	अहिनुथाः áhinuthāḥ	अहिन्वाथाम् áhinvāthām	अहिनुध्वम् áhinudhvam
First	अहिनवम् áhinavam	अहिन्व / अहिनुव áhinva / áhinuva	अहिन्म / अहिनुम áhinma / áhinuma	अहिन्वि áhinvi	अहिन्वहि / अहिनुवहि áhinvahi / áhinuvahi	अहिन्महि / अहिनुमहि áhinmahi / áhinumahi

Future: हेष्यति (heṣyáti), हेष्यते (heṣyáte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	हेष्यति heṣyáti	हेष्यतः heṣyátaḥ	हेष्यन्ति heṣyánti	हेष्यते heṣyáte	हेष्येते heṣyéte	हेष्यन्ते heṣyánte
Second	हेष्यसि heṣyási	हेष्यथः heṣyáthaḥ	हेष्यथ heṣyátha	हेष्यसे heṣyáse	हेष्येथे heṣyéthe	हेष्यध्वे heṣyádhve
First	हेष्यामि heṣyā́mi	हेष्यावः heṣyā́vaḥ	हेष्यामः / हेष्यामसि¹ heṣyā́maḥ / heṣyā́masi¹	हेष्ये heṣyé	हेष्यावहे heṣyā́vahe	हेष्यामहे heṣyā́mahe
Participles
	हेष्यत् heṣyát			हेष्यमाण heṣyámāṇa
Notes	¹Vedic

Conditional: अहेष्यत् (áheṣyat), अहेष्यत (áheṣyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अहेष्यत् áheṣyat	अहेष्यताम् áheṣyatām	अहेष्यन् áheṣyan	अहेष्यत áheṣyata	अहेष्येताम् áheṣyetām	अहेष्यन्त áheṣyanta
Second	अहेष्यः áheṣyaḥ	अहेष्यतम् áheṣyatam	अहेष्यत áheṣyata	अहेष्यथाः áheṣyathāḥ	अहेष्येथाम् áheṣyethām	अहेष्यध्वम् áheṣyadhvam
First	अहेष्यम् áheṣyam	अहेष्याव áheṣyāva	अहेष्याम áheṣyāma	अहेष्ये áheṣye	अहेष्यावहि áheṣyāvahi	अहेष्यामहि áheṣyāmahi

Aorist: अहैषीत् (áhaiṣīt) or अहैः (áhaiḥ), अहेष्ट (áheṣṭa)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अहैषीत् / अहैः¹ áhaiṣīt / áhaiḥ¹	अहैष्टाम् áhaiṣṭām	अहैषुः áhaiṣuḥ	अहेष्ट áheṣṭa	अहेषाताम् áheṣātām	अहेषत áheṣata
Second	अहैषीः / अहैः¹ áhaiṣīḥ / áhaiḥ¹	अहैष्टम् áhaiṣṭam	अहैष्ट áhaiṣṭa	अहेष्ठाः áheṣṭhāḥ	अहेषाथाम् áheṣāthām	अहेढ्वम् áheḍhvam
First	अहैषम् áhaiṣam	अहैष्व áhaiṣva	अहैष्म áhaiṣma	अहेषि áheṣi	अहेष्वहि áheṣvahi	अहेष्महि áheṣmahi
Injunctive
Third	हैषीत् / हैः¹ haíṣīt / haíḥ¹	हैष्टाम् haíṣṭām	हैषुः haíṣuḥ	हेष्ट héṣṭa	हेषाताम् héṣātām	हेषत héṣata
Second	हैषीः / हैः¹ haíṣīḥ / haíḥ¹	हैष्टम् haíṣṭam	हैष्ट haíṣṭa	हेष्ठाः héṣṭhāḥ	हेषाथाम् héṣāthām	हेढ्वम् héḍhvam
First	हैषम् haíṣam	हैष्व haíṣva	हैष्म haíṣma	हेषि héṣi	हेष्वहि héṣvahi	हेष्महि héṣmahi
Subjunctive
Third	हेषत् / हेषति héṣat / héṣati	हेषतः héṣataḥ	हेषन् héṣan	हेषते / हेषातै héṣate / héṣātai	हेषैते héṣaite	हेषन्त héṣanta
Second	हेषः / हेषसि héṣaḥ / héṣasi	हेषथः héṣathaḥ	हेषथ héṣatha	हेषसे / हेषासै héṣase / héṣāsai	हेषैथे héṣaithe	हेषध्वे / हेषाध्वै héṣadhve / héṣādhvai
First	हेषाणि héṣāṇi	हेषाव héṣāva	हेषाम héṣāma	हेषै héṣai	हेषावहै héṣāvahai	हेषामहे / हेषामहै héṣāmahe / héṣāmahai
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic

Benedictive/Precative: हीयात् (hīyā́t) or हीयाः (hīyā́ḥ)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	हीयात् / हीयाः¹ hīyā́t / hīyā́ḥ¹	हीयास्ताम् hīyā́stām	हीयासुः hīyā́suḥ	- -	- -	- -
Second	हीयाः hīyā́ḥ	हीयास्तम् hīyā́stam	हीयास्त hīyā́sta	- -	- -	- -
First	हीयासम् hīyā́sam	हीयास्व hīyā́sva	हीयास्म hīyā́sma	- -	- -	- -
Notes	¹Vedic

Perfect: जिघाय (jighā́ya), जिघे (jighé)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	जिघाय jighā́ya	जिघतुः jighátuḥ	जिघुः jighúḥ	जिघे jighé	जिघाते jighā́te	जिघिरे / जिघ्रे¹ jighiré / jighré¹
Second	जिघेथ / जिघयिथ jighétha / jigháyitha	जिघथुः jigháthuḥ	जिघ jighá	जिघिषे / जिक्षे¹ jighiṣé / jikṣé¹	जिघाथे jighā́the	जिघिध्वे / जिग्ध्वे¹ jighidhvé / jigdhvé¹
First	जिघय / जिघाय² jigháya / jighā́ya²	जिघिव / जिघ्व¹ jighivá / jighvá¹	जिघिम / जिघ्म¹ jighimá / jighmá¹	जिघे jighé	जिघिवहे / जिघ्वहे¹ jighiváhe / jighváhe¹	जिघिमहे / जिघ्महे¹ jighimáhe / jighmáhe¹
Participles
	जिघिवांस् jighivā́ṃs			जिघान jighāná
Notes	¹Vedic ²Later Sanskrit

References

1. Rix, Helmut, editor (2001), “*ĝʰei̯-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 174
2. Monier Williams (1899) “हिनोति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1297.