कष्ट
From Wiktionary, the free dictionary
See also: कष्टकरी and कष्टाळू
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit कष्ट (kaṣṭa).
Pronunciation
Noun
कष्ट • (kaṣṭ) m (Urdu spelling کشٹ)
- trouble
- मैं आपको कष्ट नहीं देना चाहता था।
- ma͠i āpko kaṣṭ nahī̃ denā cāhtā thā.
- I did not want to give you any trouble.
- मैं बहुत आर्थिक कष्ट में हूँ।
- ma͠i bahut ārthik kaṣṭ mẽ hū̃.
- I am in great financial trouble.
- suffering, agony
- Synonym: दुःख (duḥkh)
- स्वर्ग में तुम्हारे पाप के लिए कष्ट उठाना पड़ेगा।
- svarg mẽ tumhāre pāp ke lie kaṣṭ uṭhānā paṛegā.
- You will have to suffer for your sin in Heaven.
Declension
Declension of कष्ट (masc cons-stem)
Synonyms
- तकलीफ़ (taklīf)
Further reading
- Bahri, Hardev (1989) “कष्ट”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
- Platts, John T. (1884) “कष्ट”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
Marathi
Etymology
Pronunciation
Noun
कष्ट • (kaṣṭa) n
Derived terms
- कष्टकरी (kaṣṭakrī, “hardworking”)
- कष्टाळू (kaṣṭāḷū, “hardworking”)
References
- Berntsen, Maxine (1982–1983) “कष्ट”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- কষ্ট (Assamese script)
- ᬓᬱ᭄ᬝ (Balinese script)
- কষ্ট (Bengali script)
- 𑰎𑰬𑰿𑰘 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀱𑁆𑀝 (Brahmi script)
- ကၑ္ဋ (Burmese script)
- કષ્ટ (Gujarati script)
- ਕਸ਼੍ਟ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑌷𑍍𑌟 (Grantha script)
- ꦏꦰ꧀ꦛ (Javanese script)
- 𑂍𑂭𑂹𑂗 (Kaithi script)
- ಕಷ್ಟ (Kannada script)
- កឞ្ដ (Khmer script)
- ກຩ຺ຏ (Lao script)
- കഷ്ട (Malayalam script)
- ᡬᠠᢢᢞᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘬𑘿𑘘 (Modi script)
- ᢉᠠᢔᢌᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦮𑧌𑧠𑦸 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐲𑑂𑐚 (Newa script)
- କଷ୍ଟ (Odia script)
- ꢒꢰ꣄ꢜ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆰𑇀𑆛 (Sharada script)
- 𑖎𑖬𑖿𑖘 (Siddham script)
- කෂ්ට (Sinhalese script)
- 𑩜𑪀 𑪙𑩦 (Soyombo script)
- 𑚊𑚶𑚔 (Takri script)
- கஷ்ட (Tamil script)
- కష్ట (Telugu script)
- กษฺฏ (Thai script)
- ཀ་ཥྚ (Tibetan script)
- 𑒏𑒭𑓂𑒙 (Tirhuta script)
- 𑨋𑨯𑩇𑨔 (Zanabazar Square script)
Etymology
Traditionally derived from the root कष् (kaṣ, “to injure, destroy”) + -त (-ta). Other theories connecting the word to Ancient Greek κᾰκός (kăkós, “bad, wretched”) are formally unsatisfying.
Pronunciation
Noun
कष्ट • (kaṣṭa) stem, m
- evil, difficulty, trouble, misery, suffering, hardship
- भवतः किं कष्टं अस्ति
- bhavataḥ kiṃ kaṣṭaṃ asti
- Tell me, what is your trouble?
- sin, wickedness
- difficulty, effort
- एतद् कष्टं न
- etad kaṣṭaṃ na
- this is not difficult; there is no difficulty in this
- sorrowful, miserable
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कष्टः (kaṣṭaḥ) | कष्टौ (kaṣṭau) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
कष्टाः (kaṣṭāḥ) कष्टासः¹ (kaṣṭāsaḥ¹) |
| vocative | कष्ट (kaṣṭa) | कष्टौ (kaṣṭau) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
कष्टाः (kaṣṭāḥ) कष्टासः¹ (kaṣṭāsaḥ¹) |
| accusative | कष्टम् (kaṣṭam) | कष्टौ (kaṣṭau) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
कष्टान् (kaṣṭān) |
| instrumental | कष्टेन (kaṣṭena) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टैः (kaṣṭaiḥ) कष्टेभिः¹ (kaṣṭebhiḥ¹) |
| dative | कष्टाय (kaṣṭāya) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टेभ्यः (kaṣṭebhyaḥ) |
| ablative | कष्टात् (kaṣṭāt) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टेभ्यः (kaṣṭebhyaḥ) |
| genitive | कष्टस्य (kaṣṭasya) | कष्टयोः (kaṣṭayoḥ) | कष्टानाम् (kaṣṭānām) |
| locative | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टयोः (kaṣṭayoḥ) | कष्टेषु (kaṣṭeṣu) |
- ¹Vedic
Adjective
कष्ट • (kaṣṭá)
- bad, evil, ill, wrong
- रामहस्तमनुप्राप्य कष्टात् कष्टतरं गता
- rāmahastamanuprāpya kaṣṭāt kaṣṭataraṃ gatā
- gone from bad to worse; reduced to a wretched condition.
- painful, grievous
- difficult
- hard to subdue (as an enemy)
- mischievous, hurtful, injurious
- boding evil
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कष्टः (kaṣṭaḥ) | कष्टौ (kaṣṭau) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
कष्टाः (kaṣṭāḥ) कष्टासः¹ (kaṣṭāsaḥ¹) |
| vocative | कष्ट (kaṣṭa) | कष्टौ (kaṣṭau) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
कष्टाः (kaṣṭāḥ) कष्टासः¹ (kaṣṭāsaḥ¹) |
| accusative | कष्टम् (kaṣṭam) | कष्टौ (kaṣṭau) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
कष्टान् (kaṣṭān) |
| instrumental | कष्टेन (kaṣṭena) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टैः (kaṣṭaiḥ) कष्टेभिः¹ (kaṣṭebhiḥ¹) |
| dative | कष्टाय (kaṣṭāya) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टेभ्यः (kaṣṭebhyaḥ) |
| ablative | कष्टात् (kaṣṭāt) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टेभ्यः (kaṣṭebhyaḥ) |
| genitive | कष्टस्य (kaṣṭasya) | कष्टयोः (kaṣṭayoḥ) | कष्टानाम् (kaṣṭānām) |
| locative | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टयोः (kaṣṭayoḥ) | कष्टेषु (kaṣṭeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कष्टा (kaṣṭā) | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टाः (kaṣṭāḥ) |
| vocative | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टाः (kaṣṭāḥ) |
| accusative | कष्टाम् (kaṣṭām) | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टाः (kaṣṭāḥ) |
| instrumental | कष्टया (kaṣṭayā) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टाभिः (kaṣṭābhiḥ) |
| dative | कष्टायै (kaṣṭāyai) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टाभ्यः (kaṣṭābhyaḥ) |
| ablative | कष्टायाः (kaṣṭāyāḥ) कष्टायै² (kaṣṭāyai²) |
कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टाभ्यः (kaṣṭābhyaḥ) |
| genitive | कष्टायाः (kaṣṭāyāḥ) कष्टायै² (kaṣṭāyai²) |
कष्टयोः (kaṣṭayoḥ) | कष्टानाम् (kaṣṭānām) |
| locative | कष्टायाम् (kaṣṭāyām) | कष्टयोः (kaṣṭayoḥ) | कष्टासु (kaṣṭāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कष्टम् (kaṣṭam) | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टानि (kaṣṭāni) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
| vocative | कष्ट (kaṣṭa) | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टानि (kaṣṭāni) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
| accusative | कष्टम् (kaṣṭam) | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टानि (kaṣṭāni) कष्टा¹ (kaṣṭā¹) |
| instrumental | कष्टेन (kaṣṭena) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टैः (kaṣṭaiḥ) कष्टेभिः¹ (kaṣṭebhiḥ¹) |
| dative | कष्टाय (kaṣṭāya) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टेभ्यः (kaṣṭebhyaḥ) |
| ablative | कष्टात् (kaṣṭāt) | कष्टाभ्याम् (kaṣṭābhyām) | कष्टेभ्यः (kaṣṭebhyaḥ) |
| genitive | कष्टस्य (kaṣṭasya) | कष्टयोः (kaṣṭayoḥ) | कष्टानाम् (kaṣṭānām) |
| locative | कष्टे (kaṣṭe) | कष्टयोः (kaṣṭayoḥ) | कष्टेषु (kaṣṭeṣu) |
- ¹Vedic
Descendants
- Prakrit:
- Punjabi: ਕਠੋਰ (kaṭhor, “stern, vigorous, harsh, cruel”), ਕਠਨਾਈ (kaṭhanāī, “difficulty”)
- → Bengali: কষ্ট (kośṭo) (learned)
- → Hindi: कष्ट (kaṣṭ) (learned)
- → Kannada: ಕಷ್ಟ (kaṣṭa) (learned)
- → Punjabi: ਕਸ਼ਟ (kaśaṭ) (learned)
- → Tamil: கஷ்டம் (kaṣṭam) (learned)
- → Telugu: కష్టము (kaṣṭamu) (learned)
References
- Monier Williams (1899) “कष्ट”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 265/3, 266/1.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “कष्ट”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “कष्ट”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
- Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 78-9
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.