ուտեմ

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *h₁ōd-, from *h₁ed-. The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by կեր- (ker-), from Proto-Indo-European *gʷerh₃-, whence also կեր (ker). Compare Albanian ha.

Verb

ուտեմ • (utem)

1. to eat

   անյագաբար ուտել ― anyagabar utel ― to eat greedily, to eat up, to devour

2. (figuratively) to run through, to squander, to eat up, to waste, to consume

   եկեր զամենայն կեանս իւր ― eker zamenayn keans iwr ― he lavished or squandered away all his fortune

3. to eat away or up, to corrode; to fret; to consume, to devour

Conjugation

infinitive		ուտել (utel)		participle	կերեալ (kereal)
causative		—		aorist stem	կեր- (ker-)
person		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	ուտեմ (utem)	ուտես (utes)	ուտէ (utē)	ուտեմք (utemkʻ)	ուտէք (utēkʻ)	ուտեն (uten)
	imperfect	ուտէի, ուտեի* (utēi, utei*)	ուտէիր, ուտեիր* (utēir, uteir*)	ուտէր (utēr)	ուտէաք, ուտեաք* (utēakʻ, uteakʻ*)	ուտէիք, ուտեիք* (utēikʻ, uteikʻ*)	ուտէին, ուտեին* (utēin, utein*)
	aorist	կերի (keri)	—	եկեր (eker)	—	—	—
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	ուտիցեմ (uticʻem)	ուտիցես (uticʻes)	ուտիցէ (uticʻē)	ուտիցեմք (uticʻemkʻ)	ուտիցէք (uticʻēkʻ)	ուտիցեն (uticʻen)
	aorist	—	կերիցես (kericʻes)	կերիցէ (kericʻē)	կերիցուք (kericʻukʻ)	կերիջիք (keriǰikʻ)	կերիցեն (kericʻen)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	կե՛ր (kér)	—	—	—	—
	cohortative	—	կերիջի՛ր (keriǰír)	—	—	կերիջի՛ք (keriǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ ուտեր (mí uter)	—	—	մի՛ ուտէք (mí utēkʻ)	—
*rare The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by կեր- (ker-).

active

infinitive		ուտել, ուտիլ* (utel, util*)		participle	կերեալ (kereal)
causative		—		aorist stem	կեր- (ker-)
person		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	ուտիմ (utim)	ուտիս (utis)	ուտի (uti)	ուտիմք (utimkʻ)	ուտիք (utikʻ)	ուտին (utin)
	imperfect	ուտէի (utēi)	ուտէիր (utēir)	ուտէր (utēr)	ուտէաք (utēakʻ)	ուտէիք (utēikʻ)	ուտէին (utēin)
	aorist	կերայ (keray)	կերար (kerar)	կերաւ (keraw)	կերաք (kerakʻ)	կերայք (keraykʻ)	կերան (keran)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	ուտիցիմ (uticʻim)	ուտիցիս (uticʻis)	ուտիցի (uticʻi)	ուտիցիմք (uticʻimkʻ)	ուտիցիք (uticʻikʻ)	ուտիցին (uticʻin)
	aorist	կերայց (keraycʻ)	կերիցիս (kericʻis)	կերիցի (kericʻi)	կերիցուք (kericʻukʻ)	կերիջիք (keriǰikʻ)	կերիցին (kericʻin)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	—	—	—	կերա՛յք (keráykʻ)	—
	cohortative	—	կերիջի՛ր (keriǰír)	—	—	կերիջի՛ք (keriǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ ուտիր (mí utir)	—	—	մի՛ ուտիք (mí utikʻ)	—
*post-classical The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by կեր- (ker-).

mediopassive

Derived terms

• անուտ (anut)
• անուտելի (anuteli)
• դժուարուտելի (džuaruteli)
• հացուտիք (hacʻutikʻ)
• հացուտունք (hacʻutunkʻ)
• մսուտու (msutu)
• ուտելի (uteli)
• ուտեստ (utest)
• ուտիճ (utič)
• ուտիչ (utičʻ)
• ուտիք (utikʻ)
• ուտճահալ (utčahal)
• չուտելի (čʻuteli)
• պանրուտի (panruti)

 

Descendants

• Middle Armenian: ուտել (utel)
  • Armenian: ուտել (utel)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “ուտեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn, Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ուտեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ուտել”, in Hayerēn armatakan baṙaran (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press