From Wikipedia, the free encyclopedia
Miranduléś|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La Maria Beatrice Eleonora Anna Margherita Isabella d'Este, cgnusùda cuma la Marìa ad Mòdna o Marìa Beatrice 'd Este (Mòdna, 5 'd Utóbar dal 1658 – Saint-Germain-en-Laye, 7 ad Maǵ dal 1718), mujér ad Jàcum II Stuart, l'è stada l'ultma regìna catòlica dal Régn Unî, da 'l 6 ad Favràr dal 1685 a 'l 11 ad Dicémbar dal 1688.
Luìǵ XIV, cgnusû cun al scutmàj ad Rè Sōl, cun 'l apòǵ dal papa Clemènt X, par di mutìṿ pulìtic al vliva ch'al Catulicéśum al sa stablìs incóra in Inghiltèra. Par far in manéra ch'al ròbi i andìsan cum al vliva lò, 'l iva pinsâ ad far spuśàr al prìnsip ad York, Jàcum II Stuart, ch'l éra catòlic, cun na prinsipésa catòlica. In alóra al rè 'l éra al vèć Carl II, ch'al n gh'iva briśa di fiōi, e a la sò mòrt al sò pòst al sarév stâ tòlt p'r al fradèl Jàcum II ch'al gh'iva quarànt'an e 'l éra véduv cun dū fiōli fémni e sénsa masć.
Luìǵ XIV al vliva na dóna nòbila, 'd un caśâ antìg, catòlica dabòṅ, ch'la piaśìs a 'l duca ad York e ch'la psis dar-ag anc dimóndi fiōi. A vîṅ sarnìda la Maria Beatrice, fiōla ad Fòns IV 'd Este duca ad Mòdna e Réś, ma lē la n in vliva savēr, la vliva far-as sōra. La màdar Làura Martinozzi a 'l inìsi l'éra da la sò part, ma tut 'l éra bèla decìś, al papa stés al séra mòs par cunvìns'r-la a spuśàr-as dgénd che par la Cèsa Catòlica 'l éra méj ch'l'andìs in Inghiltèra piutòst che in cunvènt. Par vulēr dal papa, Maria Beatrice la manda śò al ròsp e la và incòntar a 'l sò destìṅ.
Al 30 ad Setémbar dal 1673, a Mòdna, Jàcum II al tōś in matrimòni par prucùra la prinsipésa 'd Este ch'la gh'iva quind'ś an, sénsa festegiamènt ch'a paréva ch'al spuśalìsi al fus un segrét. Soquànt dè dòp la màdar, ch'la tgniva pruviśòri al régn dal ducâ p'r al fiōl ad tred'ś an, Fransésc II, la partìs cun sò surèla e sò sio, al cardinâŀ Rinàld, par Lóndra, faghénd na sòsta anc a Parìś. Al parlamènt ingléś al n vliva briśa ch'i rivìsan da lōr parchè i pinsàvan al perìcul ch'al catolicéśum al psis turnàr par via dal matrimòni. Finalmènt, dòp avér-ag dâ còntra p'r un muć ad tèmp, al prim ad Nuvémbar dal 1973 cun al parmés in bisàca, Maria Beatrice e tut chi àtar sèg i aṅ psû śbarcàr a Dover p'r andàr a Lóndra a cgnósar sò marè ch'la n iva mai vdû prima.
In fîṅ a la mòrt ad Carl II, la vita a còrt par Marìa Beatrice l'è stada un masèl parchè i curtiśàṅ i gh l'ìvan sèg tant da ciamàr-la "la fiōla dal papa" o "la papìsta", dascurénd-ag anc da drē par via di còran ch'al gh fava sò marè e tulénd-la in gir par la mòrt ad quàtar di sò siē fiōl ch'l'iva abû in cal mèntar (un sètim a s śuntarà in sèguit).
In dal 1685, cun la mòrt dal fradèl, Jàcum II al dvénta rè dal Régn Unî e al taca a mustràr d'l afèt par sò mujér, la nóva regìna 'd Inghiltèra. Ma i prutestànt i n la psìvan briśa védar, lē e lò, dū catòlic. E al rè adès al gh'iva anc un fiōl masć.
'L è acsè ch'la gh'à inìsi la glurióśa rivulusiòṅ (o secónda rivulusiòṅ ingléśa) quand al parlamènt ingléś, cun i Whigs ch'i s daṅ dimóndi da far cun 'l apòǵ anc di Tories, al dmanda a 'l prìnsip ulandéś Gujélum III d'Orange, marè ad Marìa II 'd Inghiltèra, fiōla ad prim lèt ad Jàcum, ad dvintàr rè 'd al pòst ad sò nón. Al ròbi i vànan pròpria acsè e al rè 'l è custrét a 'rparàr, cun sò mujér sèg, a Saint-Germain-en-Laye, davśèṅ a Parìś.
In dal 1701 a mōr Jàcum II e Marìa Beatrice la vrév ch'al fus sò fiōl Jàcum Fransésc Duardo a rgnàr par purtàr avànti la sò misiòṅ vluda da Dio. Quànd però i gh śibìsan ad dvintàr rè a cundisiòṅ ad métar da na banda al cristianéśum par spuśàr al prutestantéśum, sò fiōl al para via dal tut arliâ la prupòsta.
Marìa Beatrice, ultma regìna catòlica dal Régn Unî, arcurdàda da gl'ingléś cuma Mary of Modena, la mōr al 7 ad Maǵ dal 1718 e la vèṅ saplìda insém a 'l marè.
In dal 1793, durànt la rivulusiòṅ francéśa, soquànt scalmanâ i śbràgan la sò tómba, stramnànd in gir i rèst di cadàvar.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
