Paradòs dal dū busti
From Wikipedia, the free encyclopedia
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Moneyenvelopeemail.png/210px-Moneyenvelopeemail.png)
Al “paradòs dal dū busti” 'l è 'n paradòs lògic e matemàtic ch'al diś che in un śōg in du i t śibìsan na busta cun dèntar di bèsi, da sarnìr fra dū cumpàgni ma cun di impòrt difarènt, a cunvîṅ sèmpar cambiàr-la subìt tgnénd adrē a 'l cuncèt dal valōr atéś. Mo qvést chè 'l è ciàr ch'al sia 'n fat sénsa sèns.
Descrisiòṅ dal paradòs
Mitém ch'a gh sia 'n sōg a prèmi in du a 'n cuncurènt i gh fàgan védar dū busti cumpàgni e saràdi cun dèntar di bèsi. Al śugadōr al gh'à da sarnìr-'n una saénd ch'in na busta a gh'è 'l dópi di bèsi 'd cl'atra. Na vòlta ciapàda la busta al cuncurènt al pōl tgnir-as par lò la vìnsida o sinò dmandàr ad cambiàr la busta p'r avēr 'l àtar prèmi. Al śōg al parmét a 'l cuncurènt anc ad guardàr-ag dèntar prima 'd decìd'r ad cambiàr.
In tut al manéri, pinsànd-ag bèṅ, a 'l cuncurènt a gh cunvîṅ cambiàr sèmpar la prima busta parchè al guadàgn atéś ch'l andrév a far al sarév sèmpar più grand dla pèrdida. Mitém al caś ch'in dla prima busta i gh sìan dèntar 100 euro e dònca in dla secónda o a gh 'n è o 50 o 200. S'a cambi, cun la stésa prubabilità a in pòs vìnsar 100 da piò o pèrdar 50 dònca a pòs dir ch'al risć al vâl la candéla.
Miténd che al sia 'l impòrt dla prima busta, al valōr atéś dal cambi, calculâ in cla manéra chè:
'l è 'n guadàgn puśitìṿ par tut i valōr 'd basta ch'a sia.
Spiegasiòṅ
A dir dabòṅ però a gh'è quèl ch'a traśa in dal ragiunamènt. Al tutàl di bèsi ch'i s càt'n in dal dū busti i èṅ na cunstànt ch'la vâł , cun
in na busta e
in cl'atra.
S'at sarnìs par prima la busta cun at guadàgn
cambiànd-la. S'at tó subìt la busta cun
at và a pèrdar
dand-la indrē. Dònca cambiànd 'l tò guadàgn mèdi 'l è:
Far un cambi a n è minga méj ch'armàgnar férum. Al valōr atéś
'l è cumpàgn par tuti e dū 'l busti dònca al paradòs al n gh'è minga.
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Moneyenvelopeemail.png/210px-Moneyenvelopeemail.png)
Al “paradòs dal dō busti” 'l è 'n paradòs lògic e matemàtic ch'al diś che s'a gh'è da sernìr tra dō busti cun dèinter di bési, l'ùna coi dòpi bési che cl'ètra, a 't cunvìn sèinper tōr cl'ètra busta piutòst che la prìma 't ê tolt in maṅ.
Descrisiòun dal paradòs
Gh'ciapòmja a fèr acsè?! S'a n'gh'è nisùna sugestiòun da fóra, che nisùn al n'staga lè a cucères per sernìr na bùsta piutòst che cl'ètra, che lè sè ch'a gh'srèv cal dubi lè..., dòunca a sòm sōl nuèter ch'a sernòm: el probabilitê ch'a gh'òma dla fortùna a tōr la bùsta con più bési gl'ìn al 50%. Ch'a tulòma la prìma e pò ch'a la śbatòma vìa per tōr la secònda (100% - 50% = 50%), incòr 50% dal probabilitê ch'a gh'òma ciapê o briśa.