Fraréś
 Bulgnaiṡ

C'l artìcul chè 'l è scrit in Fraréś Emiliàn

Al Po a Turìn.


Al Po l'è al fium più lung d'Itaglia (652 chilomatri).

Storia

I Greci i g'avea miss nom Eridano, po dòp i antich rumàn i à tacà a ciamaral Padus (i dìs c'al sia parché a gh'iera un mucc ad pin salvadagh da vsin al fium), cl'è dvantà "Po" in tal vulgar, e inquò al's ciama cumpagn in italiàn e in tutt i dialett d'il pòst in du'c al pasa.

Al Po al vien zò dal Monviso, in Piemont, e al traversa par al lungh tutt l'Altitalia, da ovest a est, e al và a finir in tl'Adriatic, tra Frara e Ruìg: al's verz in't un gran delta in sett rami difarent. A'l g'ha un mucc d'afluént, parché tutt i fium dal nord-ovest (cuii dal Piemont e dla Lumbardia e dla Liguria e d'i Apenìn emiliàn) e anc'un par dala Svìzera i va a finir in tal Po.

Tuta la pianura par du c'ag pasa al Po, c'al va da Turén infin al mar, la's ciama Pianura Padana, la più grand pianura dl'Italia e in du c'ag a stà anca Frara, c'lè una dil zità più impurtant da vsin al Po (anc parché la stòria ad Frara la dipend purasà dal sò fium); altar pòst impurtant sul Po j è: Turén, Piasëinsa, Cremùna, Viadana, Gualtieri, Guastala, Ostilia e Revere, Gòr; mo anca Pavia, Mantua, Parma e Ruìg i è brisa tant luntan (a Parma a gh'è la sede dl'"Agenzia interregionale per il Po", quél ca prima a's ciamava al "Magistrat par'l Po").

In pianura al Po l'è quasi dapartutt navigabil; da Cremùna infin al mar a pò zirar anc il "drag", di gran barcun ch'i và su e zò con dil cargh ad merzz. La Pianura Padana l'è una dil terr più fertil d'Italia e l'è pina d'industri, par quest l'è sempar stada na zona purasà rica, specialment dop il bunifigh dil secul pasà.

Frara, a s'è dit ad dsòra, l'è la zità più ligada al fium: l'è sorta in tal Medioevo pròpria in sla riva dal fium, c'alòra la i'éra al cunfin tra'l Regn Lungubard e l'Impero bizantin. Il sò strad le i'éra quasi tutt d'il vie d'acqua cumpagna a Vnezia e al temp d'i Estens al Po al difandea la zità da i nemigh furastiér; par difendars dai Veneziàn i Estens i avea infin fat spustar al cors dal fium da sott ad sora ad Frara (in du'c l'è ancor'adess), acsì c'anc la foce l'è cambiada: prima la i'éra da vsin a Ravêna (e al Rén, al fium ad Bulògna, a'l iera n'afluent dal Po), mentr'adess l'è al Delta c'a gnussen tutt.

Ligam ad fora

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.