![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Wasserstoffperoxid.svg/langel-640px-Wasserstoffperoxid.svg.png&w=640&q=50)
Υπεροξείδιο του υδρογόνου
χλωμό μπλε υγρό περισσότερο παχύρρευστο από το νερό, με ισχυρές οξειδωτικές ιδιότητες / From Wikipedia, the free encyclopedia
Το υπεροξείδιο του υδρογόνου[1] (αγγλικά hydrogen peroxide), κοινώς όρο οξυζενέ, είναι ανόργανη χημική ένωση που περιέχει υδρογόνο και οξυγόνο, με μοριακό τύπο Η2Ο2. Είναι το απλούστερο υπεροξείδιο, δηλαδή χημική ένωση που περιέχει δεσμό O-O, αποκαλούμενο και με τον όρο «υπεροξειδική γέφυρα», καθώς και το δεύτερο οξειδάνιο, μετά από το νερό (Η2Ο). Είναι επίσης ισχυρό οξειδωτικό. Το χημικά καθαρό υπεροξείδιο του υδρογόνου, στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος, δηλαδή σε θερμοκρασία 25 °C και υπό πίεση 1 atm, είναι διαυγές υγρό, λίγο πιο πυκνόρρευστο από το νερό, αλλά για λόγους ασφάλειας συνήθως χρησιμοποιείται με τη μορφή υδατικών του διαλυμάτων, συνηθέστερα σε αραιές συγκεντρώσεις 3-6% στις ΗΠΑ και λίγο υψηλότερες στην Ευρώπη.
Υπεροξείδιο του υδρογόνου | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
![]() | |||
Γενικά | |||
Όνομα IUPAC | Διοξείδιο του διϋδρογόνου | ||
Άλλες ονομασίες | Υπεροξείδιο του υδρογόνου Διοξειδάνιο Οξειδανύλιο Οξυζενέ Υπερυδρόλη | ||
Χημικά αναγνωριστικά | |||
Χημικός τύπος | H2O2 | ||
Μοριακή μάζα | 34,0147 ± 0,0007 amu | ||
Αριθμός CAS | 7722-84-1 | ||
SMILES | ΟΟ | ||
Αριθμός EINECS | 231-765-0 | ||
PubChem CID | 784 | ||
ChemSpider ID | 763 | ||
Δομή | |||
Φυσικές ιδιότητες | |||
Σημείο τήξης | -0,43°C | ||
Σημείο βρασμού | 150,2°C | ||
Πυκνότητα | 1,450 kg/m³ (20 °C, καθαρό) | ||
Διαλυτότητα στο νερό | Αναμείξιμο | ||
Διαλυτότητα σε άλλους διαλύτες | Διαλυτό σε Διαιθυλαιθέρα Αιθανόλη Αδιάλυτο στον πετρελαϊκό αιθέρα | ||
Ιξώδες | 1,245 cP (20 °C) | ||
Δείκτης διάθλασης , nD | 1,4061 (0 °C) | ||
Τάση ατμών | 1740 kPa (21 °C) | ||
Χημικές ιδιότητες | |||
pKa | 11,75 | ||
Ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης | Μη αναφλέξιμο | ||
Επικινδυνότητα | |||
![]() ![]() ![]() | |||
Φράσεις κινδύνου | 5, 8, 20/22, 35 | ||
Φράσεις ασφαλείας | (1/2), 17, 26, 28, 36/37/39, 45 | ||
LD50 | 1.518 mg/kg | ||
Κίνδυνοι κατά NFPA 704 | |||
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). |
Είχε συχνά περιγραφεί ότι πρόκειται για νερό με ένα περισσότερο άτομο οξυγόνου, αλλά αυτή η περιγραφή δίνει τη λανθασμένη εντύπωση ότι υπάρχει μεγάλη ομοιότητα ανάμεσα στις δυο ενώσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, οι δυο ενώσεις διαφέρουν πολύ σημαντικά: το χημικά καθαρό υπεροξείδιο του υδρογόνου εκρήγνυται αν θερμανθεί ως τη θερμοκρασία βρασμού του, προκαλεί σοβαρά εγκαύματα, αν έρθει σε επαφή με το δέρμα και μπορεί να αναφλέξει αρκετά υλικά, αν έρθει σε απλή επαφή μαζί τους. Η χημεία του κυριαρχείται από την αστάθεια της υπεροξειδικής του γέφυρας.
Σε αραιό διάλυμα, φαίνεται άχρωμο. Εξαιτίας των οξειδωτικών του ιδιοτήτων, το υπεροξείδιο του υδρογόνου χρησιμοποιείται συχνά ως ένα λευκαντικό ή απολυμαντικό μέσο. Η οξειδωτική του δυναμικότητα είναι τόσο ισχυρή ώστε θεωρείται πολύ δραστικό οξυγονωτικό χημικό είδος. Γι' αυτό το λόγο το «πυκνό υπεροξείδιο του υδρογόνου» (high-test peroxide) χρησιμοποιήθηκε ως ένα οξειδωτικό (μεταξύ άλλων) για πυραύλους[2]. Πολλοί ζωντανοί οργανισμοί παράγουν φυσιολογικά υπεροξείδιο του υδρογόνου, ως ένα παραπροϊόν του οξειδωτικού μεταβολισμού τους. Σχεδόν όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί (ειδικότερα, όλοι όσοι είναι προαιρετικά ή και υποχρεωτικά αερόβιοι), διαθέτουν το ένζυμο καταλάση (ή και άλλες υπεροξειδάσες), που ακίνδυνα και καταλυτικά διασπούν χαμηλές συγκεντρώσεις υπεροξειδίου του υδρογόνου σε νερό και οξυγόνο: