Πολιτισμός Νακάντα

Ο πολιτισμός Νακάντα είναι ένας αρχαιολογικός πολιτισμός της Χαλκολιθικής Προδυναστικής Αιγύπτου (περ. 4400 με 3000 π.Χ.), που πήρε το όνομά του από την πόλη Νακάντα, σήμερα στο Κυβερνείο της Κένα. Μία μελέτη ραδιοχρονολόγησης με άνθρακα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, υποδεικνύει μια πολύ πιο κατοπινή χρονολόγηση, με αρχή κάπου μεταξύ του 3800 με 3700 π.Χ.^[1]

Ειδώλιο γυναίκας με χαρακτηριστικά πουλιού. Νακάντα ΙΙ, 3500-3400 π.Χ. Μουσείο του Μπρούκλιν.

Η τελευταία φάση του πολιτισμού Νακάντα είναι ο Νακάντα ΙΙΙ, περίοδος που είναι κοντινή με την Προδυναστική Περίοδο (Πρώιμη εποχή του Χαλκού), περ. 3200 με 3000 π.Χ.) της αρχαίας Αιγύπτου.

Χρονολόγιο

Φλάιντερς Πέτρι

Η περίοδος της Νακάντα διαχωρίστηκε πρώτα από τον Βρετανό αιγυπτιολόγο Φλάιντερς Πέτρι, ο οποίος εξερεύνησε την περιοχή το 1894, σε τρεις υποπεριόδους:

• Νακάντα Ι: Αμράτια (από το νεκροταφείο κοντά στο Ελ Αμρά)
• Νακάντα ΙΙ: Γκερζέρια (από το νεκροταφείο κοντά στο Γκερζέχ)
• Νακάντα ΙΙΙ: Σεμαΐνια (από το νεκροταφείο κοντά στο Ες-Σεμαΐνα)

Βέρνερ Κάιζερ

Η χρονολόγηση του Πέτρι αντικαταστάθηκε από εκείνη του αιγυπτιολόγου Βέρνερ Κάιζερ το 1957. Η χρονολόγηση του τελευταίου άρχιζε από το περ. 4000 π.Χ., αλλά η σύγχρονη εκδοχή της αρχίζει ελαφρά νωρίτερα, ως εξής:

• Νακάντα Ι (περίπου 4400–3500 π.Χ.)
  • έργα αγγειοπλαστικής με βαμμένο μαύρο πάνω μέρος και ζωγραφισμένα
  • εμπόριο με τη Νουβία, τις οάσεις της Δυτικής Ερήμου, και την Ανατολική Μεσόγειο^[2]
  • οψιανός από την Αιθιοπία^[3]
• Νακάντα ΙΙ (περίπου 3500–3200 π.Χ.)
  • αντιπροσώπευση / παρουσία του πολιτισμού αυτού σε όλη την
  • πρώτα έργα αγγειοπλαστικής από μάργα, και μεταλλουργική
• Νακάντα ΙΙΙ (περίπου 3200–3000 π.Χ.)
  • πιο εξεζητημένα κτερίσματα
  • κυλινδρικά βάζα
  • γραφή

• 
  Μαγειρικό σκεύος από την προδυναστική περίοδο Νακάντα. Ανάλυση έδειξε ότι κάποτε περιείχε μαγειρεμένο κρέας βραστό με μέλι
• 
  Εγχάρακτος χαυλιόδοντας ιπποπόταμου, με τέσσερεις τρύπες γύρω από τη βάση. Περίοδος Νακάντα, από το τάφο 1419, Μουσείο Πετρί Αιγυπτιακών Αρχαιοτήτων, Λονδίνο
• 
  Όστρακο του γένους Spatha anceyi, από το τάφο 1539 της περιόδου Νακάντα Ι, Μουσείο Πετρί Αιγυπτιακών Αρχαιοτήτων, Λονδίνο

Ανασκαφές

Οι Αιγύπτιοι της Προδυναστικής περιόδου της Νακάντα Ι κάνανε εμπόριο με τη Νουβία στα νότια, τις οάσεις στη Δυτική Έρημο στα δυτικά, και τους πολιτισμούς της Ανατολικής Μεσογείου στα ανατολικά^[4]. Εισήγαγαν επίσης οψιανό από την Αιθιοπία για την κατασκευή λεπίδων και άλλων αντικειμένων από θραύσματα λίθων^[5]. Δείγματα από κάρβουνα που βρέθηκαν σε τάφους στην Ιερακόπολη, που χρονολογούνται στις περιόδους Νακάντα Ι και ΙΙ, έχουν αναγνωριστεί ως κέδρος του Λιβάνου^[6].

Κρανιομετρική ανάλυση από απολιθώματα της προδυναστικής Νακάντα βρήκε ότι σχετίζονταν στενά και με άλλους πληθυσμούς αφροασιατικών γλωσσών που κατοικούσαν στο Κέρας της Αφρικής και το Μαγκρέμπ, όπως και Νούβιους της Εποχής του Ορείχαλκου, της εποχής του Μεσαίωνα, καθώς και δείγματα από την αρχαία Ιεριχώ. Οι σκελετοί της Νακάντα επίσης ήταν μορφολογικά κοντά σε σύγχρονες οστεολογικές σειρές από την Ευρώπη και την Ινδική υποήπειρο. Όμως, τα απολιθώματα της Νακάντα και οι αρχαίοι και σύγχρονοι εκείνοι σκελετοί διαφέρουν φαινοτυπικά από απολιθώματα σύγχρονων σκελετών πληθυσμών Νιγηριο-Κονγκολέζικων γλωσσών που κατοικούν στη Τροπική Αφρική, όπως και από Μεσολιθικούς σκελετούς που βρέθηκαν στο Ουάντι Χάλφα και την Κοιλάδα του Νείλου^[7].

Παραπομπές

1. https://www.newscientist.com/article/dn24145-carbon-dating-shows-ancient-egypts-rapid-expansion/
2. Shaw, Ian (2002). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford, England: Oxford University Press. σελ. 61. ISBN 0-500-05074-0.
3. Barbara G. Aston, James A. Harrell, Ian Shaw (2000). Paul T. Nicholson and Ian Shaw editors. "Stone," in Ancient Egyptian Materials and Technology, Cambridge, 5-77, pp. 46-47. Also note: Barbara G. Aston (1994). "Ancient Egyptian Stone Vessels," Studien zur Archäologie und Geschichte Altägyptens 5, Heidelberg, pp. 23-26. (See on-line posts: and .)
4. Shaw, Ian (2002). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford, England: Oxford University Press. σελ. 61. ISBN 0-500-05074-0.
5. Barbara G. Aston, James A. Harrell, Ian Shaw (2000). Paul T. Nicholson and Ian Shaw editors. "Stone," in Ancient Egyptian Materials and Technology, Cambridge, 5-77, pp. 46-47. Also note: Barbara G. Aston (1994). "Ancient Egyptian Stone Vessels," Studien zur Archäologie und Geschichte Altägyptens 5, Heidelberg, pp. 23-26. See on-line posts: [3] and [4].
6. Parsons, Marie. «Egypt: Hierakonpolis, A Feature Tour Egypt Story». www.touregypt.net. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2008.
7. Brace, C. Loring, et al. (1993). «Clines and clusters versus "race:" a test in ancient Egypt and the case of a death on the Nile». American Journal of Physical Anthropology 36 (S17): 1–31. doi:10.1002/ajpa.1330360603. https://www.researchgate.net/profile/David_Tracer/publication/227805919_Clines_and_clusters_versus_Arace_A_test_in_ancient_Egypt_and_the_case_of_a_death_on_the_Nile/links/0fcfd503d0bea36041000000.pdf. Ανακτήθηκε στις 1 November 2017.; also cf. Haddow (2012) for similar dental trait analysis

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Πολιτισμός Νακάντα