Ατσιπάπη Νάξου

Η Ατσιπάπη είναι μικρός αγροτικός οικισμός της βορειοανατολικής ορεινής Νάξου, με 15 κατοίκους (απογραφή 2011).^[2] Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 540 μέτρων περίπου και σε οδική απόσταση 5 χλμ περίπου νοτιοανατολικά της Κορώνου,^[3] και πολύ κοντά στο Αργοκοίλι και τη. Επίσημα χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Διοικητικά υπάγεται στην Τοπική Κοινότητα Κορώνου της δημοτικής ενότητας Δρυμαλίας, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, της περιφερειακής ενότητας Νάξου (του πρώην νομού Κυκλάδων), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Ατσιπάπη
Ατσιπάπη Ατσιπάπη
Χάρτης  [[File:|265px|center]]
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα[1]
Περιφέρεια	Νοτίου Αιγαίου
Περιφερειακή Ενότητα	Νάξου
Δήμος	Νάξου & Μικρών Κυκλάδων
Δημοτική Ενότητα	Δρυμαλίας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Νησιά Αιγαίου Πελάγους
Νομός	Κυκλάδων
Υψόμετρο	540
Πληθυσμός
Μόνιμος	10
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Πολιούχος	Άγιος Ισίδωρος
Ταχ. κώδικας	84300
Τηλ. κωδικός	22850
δεδομένα

Γενικά

Η ονομασία μοιάζει να προέρχεται από γλωσσικό ιδίωμα της δυτικής Κρήτης, όπου υπάρχουν και χωριά με τις ονομασίες Ατσιπόπουλο και Ατσιπάδες. Σύμφωνα με τον Λίνο Πολίτη, Ατσιπάδες (ατσουπάδες) λέγονται οι Σαρακηνοί. Από αυτά πιθανολογείται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της θέσης του οικισμού να ήταν Αραβοκρητικοί και η εγκατάστασή τους να έγινε μετά το 904 μ.Χ. Έτσι αν και ο οικισμός επίσημα χρονολογείται από τον 15ο αιώνα, υπάρχουν ενδείξεις ότι στη θέση του υπήρχε παλαιότερος οικισμός.^[3]

Είναι μεσαιωνικός οικισμός με πολλά στοιχεία που τον κάνουν να ξεχωρίζει από τα περισσότερα σημερινά χωριά της Νάξου. Η κατασκευή των οικιών είναι από ξερολιθιά και λόγω του ότι δεν έχουν γίνει πολλές σύγχρονες παρεμβάσεις είναι όπως ήταν αιώνες πριν. Τα οικήματα είναι μικροί χώροι του κυρίως του ενός δωματίου κτισμένα από πέτρες που δένουν στέρεα μεταξύ τους χωρίς την ανάγκη να χρησιμοποιηθεί κάποιο συνθετικό υλικό (π.χ. κονίαμα). Οι παρεμβάσεις είναι τόσο λίγες που υπάρχουν ακόμη κατασκευές με χωμάτινες οροφές. Τα σπίτια μοιάζουν με τους μιτάτους που συναντιόνται διάσπαρτοι στην ύπαιθρο της Νάξου. Φυσικά δεν έχουν τις προδιαγραφές κατοίκησης των σύγχρονων σπιτιών αλλά χρησιμοποιούνται ακόμη ως βοηθητικοί χώροι στην εκμετάλλευση της καλλιεργήσιμης γης που βρίσκεται σε αναβαθμίδες γύρω από τον οικισμό. Υπάρχουν πολύ λίγα σύγχρονα σπίτια κατασκευασμένα όμως με τον παραδοσιακό τρόπο της ξερολιθιάς, ώστε να ταιριάζουν στο σύνολο. Ο οικισμός διασχίζεται από πέτρινα σκαλοπάτια και μικρούς διαδρόμους με ξερολιθιές στα πλαϊνά τους. Στο κέντρο του οικισμού υπάρχει πηγή με γούρνες και με το νερό της ποτίζονται οι γύρω καλλιέργειες.^[4][5]

Στον οικισμό, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Proterra» του ΜΕDSΤΟΝΕ, πραγματοποιήθηκαν συντηρήσεις και ανακατασκευές των κτισμάτων και των αναβαθμίδων με ξερολιθιά.^[4][6]

Ναός Αγίου Ισιδώρου

Ο ναός του Αγίου Ισιδώρου (37°06′49″N 25°33′47″E) είναι παλαιός βυζαντινός δίκλιτος, με άνισα κλίτη που επικοινωνούν με τρεις τοξωτές θύρες. Ο ναός έχει κτιστεί πριν τον 11ο αιώνα και πιθανολογείται ότι την ίδια ή παλαιότερη ηλικία έχει και το χωριό, του οποίου πολλά σπίτια είναι κτισμένα με παρόμοια τεχνική.^[7] Ο ναός γιορτάζει στις 14 Μαΐου.^[8]

Ο Άγιος Ισίδωρος

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Έτος	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	7	1	0	0	5	24	15
Πηγές	[9]	[10]	[11]	[12]	[13]	[14]	[2]

Διοικητικές μεταβολές

• Το 1951, στην απογραφή, αναγνωρίζεται ο οικισμός και προσαρτάται στην κοινότητα Κορώνου.^[9][15]
• Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), η κοινότητα της Κορώνου καταργείται και ο οικισμός προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Δρυμαλίας με έδρα τον οικισμό Χαλκείο.^[16] Συγκεκριμένα, με το πρόγραμμα Καποδίστριας υπαγόταν στο Δημοτικό Διαμέρισμα Κορώνου, του Δήμου Δρυμαλίας, του νομού Κυκλάδων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.^[14]
• Το 2010, με την εφαρμογή του προγραμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), καταργείται ο δήμος Δρυμαλίας και ο οικισμός προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.^[17]

Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), αποτελεί μαζί με τους οικισμούς Αργοκοιλιώτισσα ( 26 κ.), Κόρωνο ( 526 κ.) και Λιώνα ( 80 κ.) την Τοπική Κοινότητα Κορώνου ( 647 κ.). Η τ.κ. Κορώνου υπάγεται στη δημοτική ενότητα Δρυμαλίας, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, της περιφερειακής ενότητας Νάξου (του πρώην νομού Κυκλάδων), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.^[2]

Συλλογή φωτογραφιών

• 
  Παλιά σπίτια από ξερολιθιά
• 
  Παλιά σπίτια από ξερολιθιά
• 
  Σπίτια από ξερολιθιά
• 
  Σύγχρονη κατοικία με ξερολιθιά
• 
  Σκαλοπάτια που οδηγούν στο κέντρο του χωριού
• 
  Η πηγή του χωριού
• 
  Ο χώρος της πηγής του χωριού
• 
  Η ευρύτερη περιοχή

Παραπομπές

1. (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
2. «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10848 (σελ. 374 του pdf), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2015-11-13 στο Wayback Machine.» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017. Ανακτήθηκε 09/01/2018.
3. Κωνστ. Αντ. Κατσουρός, (Σεπτ. 2004). «Ατσιπάπη Κορώνου», σελ. 9 - 11, από Περιοδικό Φλέα. Αρχειοθετήθηκε 11/03/2019. Ανακτήθηκε 11/03/2019.
4. Νικόλαος Μυλωνάς, (Αθήνα 2012). «Ανάλυση οικιστικού δικτύου νήσου Νάξου Αρχειοθετήθηκε 2019-03-13 στο Wayback Machine.», σελ. 184 και 242, (σελ. 186 και 244 του pdf). Διπλωματική εργασία ΕΜΠ Αρχειοθετήθηκε 2017-01-14 στο Wayback Machine.. Δημοσιεύθηκε 25/04/2012. Αρχειοθετήθηκε 13/03/2019. Ανακτήθηκε 13/03/2019.
5. «Κόρωνος, ένα παραδοσιακό κεφαλοχώρι της ορεινής Νάξου» του Βαγγέλη Στεργιόπουλου στο in.gr. Δημοσιεύθηκε 07/08/2018. Αρχειοθετήθηκε 09/08/2018. Ανακτήθηκε 24/03/2019.
6. (Αγγλικά) «FROM TRADITION TO SUSTAINABILITY PRESERVING MEDITERRANEAN VERNACULAR ARCHITECTURE AND LANDSCAPE HERITAGE» από icomos.no. Δημοσίευση: Απρίλιος 2014. Αρχειοθετήθηκε 13/03/2019. Ανακτήθηκε 13/03/2019.
7. «Βυζαντινός ναός Αγίου Ισιδώρου στην Ατσιπάπη Κορώνου» από koronostimes.blogspot.com. Δημοσιεύθηκε 01/04/2014. Ανακτήθηκε 11/03/2019.
8. «Ατσιπαπη : Άγιος Ισίδωρος» από koronostimes.blogspot.com. Δημοσιεύθηκε 20/05/2010. Ανακτήθηκε 11/03/2019.
9. «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογαφήν της 7ης Απριλίου 1951», σελ. 121 (σελ. 121 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
10. «Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 19ης Μαρτίου 1961», Πίνακας 1, σελ. 275 (σελ. 345 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 06/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
11. «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971», σελ. 115 (pdf σελ. 115), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/10/2014. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
12. «Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981», σελ. 449 (σελ. 449 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 8/1/2018. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
13. «Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς», σελ. 149 (σελ. 151 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ.Αρχειοθετήθηκε 20/08/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
14. «Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 269 (σελ. 271 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 29/07/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
15. «ΦΕΚ 275Α 03/11/1954» σελ. 2312 (σελ. 4 του pdf) από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 16/03/2018. Ανακτήθηκε 16/03/2018.
16. «ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997»σελ. 8815 (σελ. 27 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 30/03/2017. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
17. «ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010»σελ. 1791 (σελ. 7 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ατσιπάπη Νάξου