Άτλας των ιδιόμορφων γαλαξιών
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Άτλαντας των ιδιόμορφων γαλαξιών (Atlas of Peculiar Galaxies) είναι ένας αστρονομικός κατάλογος ιδιόμορφων γαλαξιών που συνέταξε ο Halton Arp. Στον άτλαντα, που δημοσιεύτηκε το 1966, παρουσιάζεται ένα σύνολο 338 γαλαξιών.
Ο αρχικός σκοπός αυτού του καταλόγου ήταν να παρουσιάσει φωτογραφίες παραδειγμάτων από διαφορετικού είδους ιδιόμορφους κοντινούς γαλαξίες. Ο Arp αντιλήφθηκε ότι ο λόγος που οι γαλαξίες σχηματίζονταν σε σπειροειδείς ή ελλειπτικούς δεν ήταν πολύ κατανοητός. Αντιλήφθηκε τους ιδιόμορφους γαλαξίες ως μικρά «πειράματα» τα οποία οι αστρονόμοι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να καταλάβουν τις φυσικές διεργασίες που διαμορφώνουν τους σπειροειδείς ή ελλειπτικούς γαλαξίες. Με αυτό τον άτλαντα, οι αστρονόμοι είχαν ένα δείγμα ιδιόμορφων γαλαξιών που μπορούσαν να μελετήσουν σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Ο άτλαντας δεν παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη εικόνα κάθε ιδιόμορφου γαλαξία στον ουρανό, αλλά αντίθετα παρέχει παραδείγματα από διαφορετικά φαινόμενα όπως παρατηρούνται σε κοντινούς γαλαξίες.
Επειδή λίγα ήταν γνωστά την στιγμή της δημοσίευσης σχετικά με τις φυσικές διεργασίες που προκαλούν τα διάφορα σχήματα, οι γαλαξίες στον άτλαντα κατατάσσονται με βάση την εμφάνισή τους. Τα αντικείμενα 1-101 είναι μοναχικοί σπειροειδείς γαλαξίες ή σπειροειδείς γαλαξίες με μικρούς συνοδούς. Τα αντικείμενα 102-145 είναι ελλειπτικοί γαλαξίες και γαλαξίες που μοιάζουν με ελλειπτικούς. Μοναχικοί ή ομάδες γαλαξιών με μήτε ελλειπτικό μήτε σπειροειδές σχήμα είναι τα αντικείμενα 146-268. Τα αντικείμενα 269-327 είναι διπλοί γαλαξίες. Τέλος, τα αντικείμενα που απλώς δεν ταιριάζουν σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες είναι τα αντικείμενα 332-338. Τα περισσότερα αντικείμενα είναι γνωστά από άλλους προσδιορισμούς, αλλά λίγοι γαλαξίες είναι περισσότερο γνωστοί με τον αριθμό Arp που τους αντιστοιχεί (όπως ο Arp 220).
Σήμερα, οι φυσικές διεργασίες που οδήγησαν στις παραδοξότητες στον άτλαντα του Arp δεν είναι πολύ κατανοητές. Ένας μεγάλος αριθμός αντικειμένων είναι αλληλεπιδρώντες γαλαξίες, όπως ο M51 (Arp 85), Arp 220, και οι Γαλαξίες Κεραίες (NGC 4038/4039, ή Arp 244). Λίγοι γαλαξίες είναι απλά γαλαξίες νάνοι που δεν έχουν αρκετή μάζα για να παράγουν αρκετή βαρύτητα για να επιτρέψει στους γαλαξίες να σχηματίσουν μία συνεκτική δομή. Ο NGC 1569 (Arp 210) είναι ένα παράδειγμα ενός από τους γαλαξίες νάνους στον άτλαντα. Λίγοι άλλοι γαλαξίες είναι ραδιογαλαξίες. Αυτά τα αντικείμενα έχουν ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες που παράγουν πανίσχυρους πίδακες. Ο άτλαντας περιλαμβάνει τους κοντινούς ραδιογαλαξίες M87 (Arp 152) και Κένταυρος Α (Arp 153).