Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας

Το Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας (πορτογαλικά: Movimento Popular de Libertação de Angola‎, MPLA) ήταν ένα από τα τρία πιο σημαντικά απελευθερωτικά κινήματα της Ανγκόλας κατά της αποικιοκρατικής πορτογαλικής διοίκησης και ήταν το κυβερνών κόμμα της χώρας από την ανεξαρτησία της χώρας (1975). Ήταν σε θέση να διατηρήσει τη θέση της πολιτικής εξουσίας ακόμη και μετά την εισαγωγή του πολυκομματικού συστήματος το 1990 και κυβερνά τη χώρα μέχρι σήμερα με μια σχετικά σταθερή απόλυτη πλειοψηφία.

Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας
Πρόεδρος	Ζοάο Λουρένσο
Ίδρυση	10 Δεκεμβρίου 1956 (1956-12-10)
Έδρα	Λουάντα, Ανγκόλα
Ιδεολογία	1977–1991: κομμουνισμός Μαρξισμός-Λενινισμός αριστερός εθνικισμός Από το 1991: σοσιαλδημοκρατία
Πολιτικό φάσμα	1977–1991: ακροαριστερά από το 1991: κεντροαριστερά προς αριστερά
Διεθνής προσχώρηση	Σοσιαλιστική Διεθνής
Ιστότοπος
www.mpla.ao
Πολιτικό σύστημα Ανγκόλας Πολιτικά κόμματα Εκλογές

Το κόμμα, με έδρα τη Λουάντα, ιδρύθηκε αρχικά ως μαρξιστικό ή κομμουνιστικό κίνημα, αλλά το MPLA πλησίασε όλο και περισσότερο στις θέσεις των σοσιαλδημοκρατών με την πάροδο των ετών.

Ιστορία

Η σημαία του MPLA έγινε η βάση για τη σημαία της Ανγκόλας

Το MPLA ιδρύθηκε το 1956 και κυρίως, αλλά σε καμία περίπτωση αποκλειστικά, στρατολογήθηκε από άτομα της φυλής Αμπούντου που ζούσαν στην περιοχή από τη Λουάντα έως το Μαλάνζε, αλλά και από μεικτό πληθυσμό και μειονότητα Πορτογάλων της Ανγκόλας. Την περίοδο 1961-74 διεξήγαγε αντάρτικο πόλεμο κατά της πορτογαλικής αποικιοκρατικής δύναμης, όπου υποστηρίχθηκε κυρίως από την ΕΣΣΔ και την Κούβα.^[1] Με τη βοήθειά τους, το MPLA μπόρεσε να πάρει το πάνω χέρι από τα αντίπαλα κινήματα FNLA και UNITA αφού η δημοκρατική πλέον Πορτογαλία αποφάσισε να αποσυρθεί από τις αποικίες της μετά την επανάσταση των Γαριφάλων του 1974. Στις 11 Νοεμβρίου του 1975 το MPLA κήρυξε την ανεξαρτησία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Ανγκόλας.^[2] Επίσης διόρισε τον πρώτο πρόεδρο, τον Αγκοστίνιο Νέτο, και εισήγαγε ένα μονοκομματικό σύστημα με βάση το σύστημα των τότε σοσιαλιστικών χωρών της Ευρώπης. Ωστόσο, αντιμετώπισε αμέσως την ένοπλη αντιπολίτευση της UNITA και της FNLA και ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος στην Ανγκόλα.

Από την αρχή υπήρχαν εσωκομματικές διαμάχες εντός του MPLA, στις οποίες ο Αγκοστίνιο Νέτο επέβαλε την άποψή του συχνά μέσω αιματηρής καταστολής. Μετά τον θάνατό του το 1979, ωστόσο, το MPLA εξελίχθηκε στη διάρκεια μιας δεκαετίας από ένα κομμουνιστικό-σοσιαλιστικό κόμμα σε ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Το 1990 άλλαξε το σύνταγμα και εισήγαγε ένα πολυκομματικό σύστημα. Στις επόμενες εκλογές, κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο - ενάντια στους αντιπάλους του από τον αντιαποικιακό πόλεμο και μερικά νεοσύστατα κόμματα. Στις ταυτόχρονες προεδρικές εκλογές, ο πρόεδρος της χώρας και πρόεδρος του MPLA Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος (ο οποίος εξελέγη μετά τον θάνατο του Αγκοστίνιο Νέτο) έλαβε μια σχετική, αλλά όχι απόλυτη, πλειοψηφία κατά του Τζόνας Σαβίμπι, προέδρου της UNITA. Ο τελευταίος δεν αναγνώρισε τα εκλογικά αποτελέσματα και συνέχισε αμέσως τον πόλεμο.

Ο Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος, πρόεδρος του MPLA και από το 1979 έως το 2017 Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Ανγκόλας, και επικεφαλής της κυβέρνησης και αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων (φωτογραφία από το 2014)

Μετά το θάνατο του Σαβίμπι το 2002, το MPLA δεν πραγματοποίησε ξανά βουλευτικές εκλογές μέχρι το 2008, στις οποίες έλαβε σχεδόν το 82% των ψήφων. Κανείς δεν περίμενε ένα αποτέλεσμα αυτού του μεγέθους και, σε εκλογικές αναλύσεις εντός και εκτός του MPLA, το γεγονός αυτό εξηγήθηκε κυρίως από τη χαμηλή αξιοπιστία των άλλων κομμάτων, ιδιαίτερα του UNITA και του FNLA. Τα επιτεύγματα στην οικοδόμηση της χώρας είχαν μόνο ένα δευτερεύον αντίκτυπο, ο οποίος δεν μπορούσε να παραβλεφθεί σε πολλά μέρη της χώρας ο οποίος επισκιάστηκε από καταφανή παράπονα (διαφθορά, κοινωνική ανισότητα, κακή λειτουργία του κρατικού μηχανισμού). Με τη νέα πλειοψηφία του, εφάρμοσε ένα νέο σύνταγμα το 2010, σύμφωνα με το οποίο ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του ισχυρότερου κόμματος στο κοινοβούλιο γίνονται αυτόματα πρόεδρος και αντιπρόεδρος της χώρας. Δεδομένου ότι ο διαχωρισμός των εξουσιών έχει καταργηθεί σε μεγάλο βαθμό ταυτόχρονα, το MPLA έχει εξασφαλίσει ουσιαστικά το ρόλο ενός μοναδικού κόμματος για το άμεσο μέλλον. Το 2009–2012 έκανε μια προσπάθεια στην περαιτέρω ανασυγκρότηση και ανοικοδόμηση, περισσότερο για την καταπολέμηση των ελλείψεων, χωρίς ωστόσο να αμφισβητείται ο αυταρχικός χαρακτήρας του καθεστώτος.^[3]

Νέες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν το 2012. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δηλώσεις, ο Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος ήταν και πάλι ο κύριος υποψήφιος του MPLA. Το ποσοστό της ψήφου του μειώθηκε ελαφρώς, σε 72%,^[4] αλλά διατήρησε την κυρίαρχη θέση του και εξασφάλισε ότι ο πρόεδρος του κόμματος παραμένει πρόεδρος της χώρας. Το κόμμα χτυπήθηκε πολύ από το γεγονός ότι στην επαρχία της Λουάντα, όπου συγκεντρώνεται το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού της χώρας, η αποχή έφτασε στο 42% και τα κόμματα της αντιπολίτευσης μαζί περίπου έλαβαν το 40% των ψήφων, οπότε μόνο γύρω στο 25% του εκλογικού σώματος ψήφισε υπέρ του MPLA.

Στις εκλογές του 2017, το MPLA έφτασε περίπου τα 65% των ψήφων και έτσι έλαβε και πάλι την απόλυτη πλειοψηφία. Μετά την παραίτηση του προέδρου ντος Σάντος τη θέση του προέδρου έλαβε ο Ζοάο Λουρένσο^[5] ο οποίος, ωστόσο, διατήρησε και την προεδρία του κόμματος.

Βιβλιογραφία

• Mauricio José Barros: Die Entwicklung der nationalen Befreiungsbewegung in Angola. Eine kritische Betrachtung. Berlin 1977.
• Bettina Decke: a terra é nossa: Koloniale Gesellschaft und Befreiungsbewegung in Angola. Informationsstelle Südliches Afrika, Bonn 1981.
• Jean-Michel Mabeko Tali: Dissidências e poder de Estado: O MPLA perante si próprio (1966–1977). Nzila, Luanda 2001.
• Jean Martial Arsène Mbah: As rivalidades políticas entre a FNLA e o MPLA (1961–1975). Mayamba, Luanda 2012.
• Lúcio Lara: Um amplo movimento: Itinerário do MPLA através de documentos e anotações. τόμ. I, Até Fevereiro de 1961. 2η έκδ., Selbstverlag Lúcio & Ruth Lara, Luanda 1998; τόμ. II, 1961–1962. Selbstverlag Lúcio Lara, Luanda 2006; τόμ. III, 1963–1964. Selbstverlag Lúcio Lara, Luanda 2008.
• Inge Brinkmann: War, Witches and Traitors: Cases from the MPLA’s Eastern Front in Angola (1966–1975). στο: Journal of African History. 44, 2003, σσ. 303–325.
• Fernando Tavares Pimenta: Angola no percurso de um nacionalista: Conversas com Adolfo Maria. Afrontamento, Porto 2010.
• Dalila Cabrita Mateus, Álvaro Mateus: Purga em Angola. Edições Asa, Lissabon 2007.
• Fátima Salvaterra Peres: A Revolta Activa: Os conflitos identitários no contexto da luta de libertação (em Angola). μεταπτυχιακή διατριβή, Universidade Nova de Lisboa, 2010.

Παραπομπές

1. Lúcio Lara: Associação Tchiweka de Documentação, Lúcio Lara (Tchiweka) 80 anos: Imagens de um percurso até à conquista da independência. Edições ATD, Luanda 2010.
2. Franz-Wilhelm Heimer: Der Entkolonisierungskonflikt in Angola. Weltforum Verlag, München 1979.
3. «BTI 2014 – Angola Country Report». www.bti-project.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021.
4. «Total Nacional». www.eleicoes2012.cne.ao. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021.
5. «Kommentar: Angola braucht Demokratie nicht nur am Wahltag | DW | 24.08.2017». www.dw.com (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημος ιστότοπος του MPLA (πορτογαλικά)