Citroën BX

Το Citroën BX ήταν ένα μεσαίο αυτοκίνητο της κατηγορίας D, που παρήχθη από τη γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία Citroën, από τον Αύγουστο του 1982 έως τον Δεκέμβριο του 1993, αν και η έκδοση Break (station wagon), που είχε προστεθεί τον Απρίλιο του 1985, διατηρήθηκε στην παραγωγή έως τον Νοέμβριο του 1994, σε λίγα αντίτυπα. Συνολικά κατασκευάστηκαν 2.315.739 αντίτυπα σειράς ΒΧ κατά τη διάρκεια των 14 ετών παραγωγής του, από τα οποία το 8% ήταν Break.^[1] Αντικατέστησε το Citroën GSΑ (το οποίο στην εποχή του είχε καταταχτεί στη μικρομεσαία κατηγορία C) και αντικαταστάθηκε τον Μάρτιο του 1993 από το λίγο μεγαλύτερο Citroën Xantia.

Citroën BX
Citroën BX Σειράς 1 (1982 - 1986) του 1985 Citroën BX Σειράς 2 (1986 - 1993) του 1991
Σύνοψη
Κατασκευαστής	Citroën
Μητρική εταιρεία	Όμιλος PSA
Παραγωγή	Αύγουστος 1982 — Νοέμβριος 1994
Συναρμολόγηση	Ρεν, Γαλλία (το BX Berline) Cerizay, Γαλλία (το BX Break, από τον οίκο Heuliez) Βίγο, Ισπανία
Σχεδιαστής	Μαρτσέλλο Γκαντίνι
Αμάξωμα και σασί
Κατηγορία	Μεσαίο αυτοκίνητο
Αμάξωμα	5-πορτο liftback 5-πορτο station wagon
Διαμόρφωση	Κινητήρας μπροστά, εμπρόσθια κίνηση / τετρακίνηση
Σχετική εξέλιξη	Peugeot 405
Σύστημα κίνησης
Κινητήρας	Βενζίνη: 1.124 cm³ 1.360 cm³ 1.580 cm³ 1.905 cm³ BX 4TC : 2.141 cm³ (86 αντίτυπα) Ντίζελ: 1.769 cm³ 1.905 cm³ 1.769 cm³ turbodiesel Όλοι 4-κύλινδροι σε σειρά (I4)
Μετάδοση	4-τάχυτο μηχανικό κιβώτιο 5-τάχυτο μηχανικό κιβώτιο 4-τάχυτο αυτόματο κιβώτιο 4HP14 της ZF
Χωρητικότητα καυσίμου	52 - 66 λίτρα
Διαστάσεις
Μεταξόνιο	2.665 χιλιοστά
Μήκος	4.230 - 4.440 χιλιοστά
Πλάτος	1.650 - 1.680 χιλιοστά
Ύψος	1.350 - 1.380 χιλιοστά
Κενό Βάρος	960 - 1.235 κιλά
Χρονολόγιο
Προηγούμενο μοντέλο	Citroën GS / GSA
Επόμενο μοντέλο	Citroën Xantia

Εισαγωγή

Η εξέλιξη του BX ξεκίνησε το 1977, ως το «πρότζεκτ XB», και η αισθητική του διαμορφώθηκε από τον Μαρτσέλλο Γκαντίνι, ο οποίος εργαζόταν τότε στον σχεδιαστικό οίκο Μπερτόνε, λίγο πριν αποχωρήσει και γίνει ανεξάρτητος σχεδιαστής το 1980. Το μοντέλο μπήκε στη μαζική παραγωγή τον Αύγουστο του 1982 και παρουσιάστηκε επίσημα στις 2 Οκτωβρίου 1982 σε μια ειδική εκδήλωση κάτω από τον Πύργο του Άιφελ. Η εμπορική άφιξή του στα κράτη της Ευρώπης έγινε στα τέλη του έτους, ενώ η δεξιοτίμονη έκδοση κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο μόλις τον Αύγουστο του 1983.

Εκδόσεις

Citroën BX GTi 1.9 16V Σειράς 2.

Η βασική έκδοση στα περισσότερα κράτη έφερε βενζινοκινητήρα 1.4 λίτρων, με τις μεγαλύτερες να φέρουν κινητήρες 1.6 και 1.9 λίτρων βενζίνης, ενώ προσφερόταν επίσης και με κινητήρες 1.8 και 1.9 λίτρων diesel και, από το 1988, έναν πολύ ισχυρότερο 1.8 λίτρων turbodiesel. Τον Mάιο του 1987, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά και μια 16-βάλβιδη έκδοση του 1.9 GTi. Σημειωτέον ότι υπήρξε το πρώτο, χρονολογικά, γαλλικό αυτοκίνητο με 16-βάλβιδο κινητήρα. Επιπλέον, το ΒΧ 1.9 16V ήταν και η ισχυρότερη έκδοση μαζικής παραγωγής του ΒΧ, με ιπποδύναμη 160 hp, επιτάχυνση 0-100 km/h σε μόλις 7,4 δευτερόλεπτα και τελική ταχύτητα 220 km/h.

Επίσης, στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Πορτογαλία διατέθηκε για λίγα χρόνια (παραγωγή: Ιούνιος 1986 - Ιούνιος 1991) και μια έκδοση 1.1 λίτρων βενζίνης (κυβισμός πολύ ασυνήθιστος τότε για μοντέλο της μεσαίας κατηγορίας), με κωδικό κινητήρα H1A και ιπποδύναμη 55 hp στις 5.800 στροφές το λεπτό, λόγω της τότε εξαιρετικά υψηλής φορολογίας στα μεγάλου, αλλά ακόμα και μικρότερου κυβισμού αυτοκίνητα στα κράτη αυτά. Πρακτικώς όμως, η έκδοση αυτή δεν γνώρισε τότε μεγάλη απήχηση στις τρεις αυτές χώρες και ελάχιστα αντίτυπα κυκλοφόρησαν. Μάλιστα η έκδοση 1.1 λίτρων βενζίνης και όλες οι εκδόσεις ντίζελ χωρίς τούρμπο, δεν συνδυάστηκαν ποτέ με καταλύτη.

Το σαλόνι ενός Citroën BX GTi 1.9 16V του 1990, με αυτόματο κιβώτιο.

Στα πλαίσια της πολιτικής του Ομίλου PSA, το πλαίσιο και οι κινητήρες του BX χρησιμοποιήθηκαν και στο Peugeot 405, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 1987. Ωστόσο, αντίθετα με το 405 που ήταν ένα τυπικό 4-πορτο σεντάν τριών όγκων, το BX ήταν ένα έντονα αντισυμβατικό 5-πορτο liftback δύο όγκων, ενώ και η εξωτερική και εσωτερική αισθητική των δύο μοντέλων ήταν εντελώς διαφορετική, σε βαθμό που ο εξωτερικός παρατηρητής να μην μπορεί να διακρίνει την συγγένεια.

Αρχικά, το Citroën BX προσφερόταν μόνο σε 5-πορτη liftback έκδοση, γνωστή ως BX Berline, αλλά τον Απρίλιο του 1985 προστέθηκε μια 5-πορτη εκδοχή station wagon, υπό την ονομασία BX Break. Ειδικότερα το BX Break κατασκευαζόταν από τον βελτιωτικό οίκο Heuliez στο Cerizay της Γαλλίας, ενώ το BX Berline στο κεντρικό εργοστάσιο της Citroën στη Ρεν, Γαλλία.

Εξοπλισμός και ασφάλεια

Citroën BX TXD 1.9 Diesel Σειράς 2, με ηλιοροφή.

Τo επίπεδο του διαθέσιμου εξοπλισμού του ΒΧ, με τα δεδομένα της δεκαετίας του 1980, ήταν εντυπωσιακά υψηλό για ένα αυτοκίνητο τέτοιας κατηγορίας, καθώς οι περισσότερες εκδόσεις προσέφεραν ως στάνταρ ή έξτρα, αναλόγως με την έκδοση και τη χώρα:

• Κλιματισμό
• Ηλεκτρικά παράθυρα εμπρός και πίσω
• Ηλεκτρικά ρυθμιζόμενους εξωτερικούς καθρέφτες και ηλιοροφή
• Ηλεκτρομαγνητικές κλειδαριές με τηλεχειριστήριο
• Κεντρικό κλείδωμα
• Δερμάτινο σαλόνι
• Ζάντες αλουμινίου
• Φώτα ομίχλης
• Από το 1986 και Σύστημα Αντιμπλοκαρίσματος Τροχών (ABS), κάτι πρωτοποριακό για μεσαίο μοντέλο της τότε εποχής. Το ABS μάλιστα ήταν στάνταρ στην κορυφαία έκδοση 1.9 λίτρων 16V.

Το αεροδυναμικό προφίλ ενός Citroën BX 1.4 L βενζίνης, Σειράς 1.

Το ΒΧ επίσης διέθετε ως στάνταρ την κλασική υδροπνευματική ανάρτηση της Citroën και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές για την άριστη οδική του συμπεριφορά και τα ισχυρά του φρένα, ενώ επιπλέον όλες οι εκδόσεις του ήταν εξοπλισμένες με 4 δισκόφρενα, κάτι πολύ σπάνιο για μεσαίο μοντέλο εν έτει 1982.

Παράλληλα, έφερε το κλασικό τιμόνι της Citroën με την μία ακτίνα, σε συνδυασμό και με ειδικά σχεδιασμένη κολώνα τιμονιού. Για την ακρίβεια, και τα τρία (στεφάνη, ακτίνα και εσωτερική κολώνα τιμονιού) είχαν σχεδιαστεί να καταρρέουν σε πρόσκρουση, ώστε να μην τραυματίζεται ο οδηγός από το τιμόνι. Το ΒΧ υπήρξε ένα από τα τελευταία Citroën με το τιμόνι με την μία ακτίνα, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 όταν εμφανίστηκε ο αερόσακος οδηγού^[2] και μετά, ως αποτέλεσμα της καθιέρωσής του, όλα τα Citroën έχασαν αναγκαστικά το παραδοσιακό αυτό τιμόνι. Ο διάδοχος του ΒΧ, το Citroën Xantia, δεν είδε ποτέ το τιμόνι με την μία ακτίνα, ακριβώς λόγω της καθιέρωσης του αερόσακου.

Σημειωτέον ότι και η αεροδυναμική του Citroën ΒΧ ήταν πολύ καλή για μοντέλο του 1982, καθώς είχε αεροδυναμικό συντελεστή Cd 0,34.

Βελτιώσεις

Το ταμπλό του Citroën BX Σειράς 2.

Τα πρώτα BX έφεραν τον πρωτότυπο πίνακα οργάνων με τα δυο «κίτρινα μάτια», αντί για ταχύμετρο και στροφόμετρο (εκτός του BX GT του 1985, που είχε αναλογικό ταχύμετρο και στροφόμετρο^[3]), γνωστά και από τα Citroën CX και Citroën GS. Τον Ιούλιο του 1986, αντικαταστάθηκε από έναν πιο συμβατικό πίνακα, με αναλογικά όργανα, ενώ και το σαλόνι υπέστη μικρές κοσμητικές και βελτιωτικές αλλαγές, όπως και το ταμπλό. Ταυτόχρονα, η εξωτερική αισθητική του Citroën BX εκσυγχρονίστηκε, καθώς τοποθετήθηκαν νέα μπροστινά φλας που ταίριαζαν καλύτερα με τους μπροστινούς προβολείς, νέοι καθρέφτες και νέοι προφυλακτήρες. Όλα τα μετέπειτα μοντέλα έγιναν γνωστά ως η Σειρά 2, ενώ τα παλαιότερα αναφέρονται από τότε ως η Σειρά 1. Ο επανασχεδιασμός αυτός έγινε από τον Carl Olsen, υπό την ηγεσία του Geoff Matthews, τους σχεδιαστές της Citroën που διαμόρφωσαν και την Σειρά 2 του Citroën CX, η οποία κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 1985, καθώς και την Σειρά 2 του Citroën AX, η οποία κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 1991.

Τον Ιούλιο του 1988, υπήρξαν και μερικές ακόμα βελτιώσεις, μεταξύ των οποίων τα κάπως πιο ημιδιάφανα κρύσταλλα των πίσω φώτων και μικρές επεμβάσεις στο σαλόνι. Επίσης, από τον Φεβρουάριο του 1989 άρχισαν να κυκλοφορούν στην αγορά και εκδόσεις με τετρακίνηση, συμπληρώνοντας τις στάνταρ εκδόσεις που είχαν κίνηση στους μπροστινούς τροχούς.

Κινητήρες

4-κίνητο Citroën BX Break. Φαίνεται η αναγραφή 4WD (4-wheel drive) στη μπροστινή πόρτα.

Citroën BX Sport.

Αναλυτικά, οι κινητήρες του Citroën BX ήταν οι εξής, όλοι 4-κύλινδροι σε σειρά (I4).

Κινητήρας
Κυβισμός	Ισχύς	Τύπος κινητήρα
1.124 cm³, βενζίνη	55 hp	Καρμπυρατέρ, χωρίς καταλύτη
1.360 cm³, βενζίνη	62 - 75 hp	Καρμπυρατέρ ή injection, με ή χωρίς καταλύτη
1.580 cm³, βενζίνη	72 - 105 hp	Διπλό καρμπυρατέρ ή injection, με ή χωρίς καταλύτη
1.905 cm³, βενζίνη	96 - 125 hp	Ιnjection, με ή χωρίς καταλύτη
1.905 cm³, βενζίνη	148 - 160 hp	16-βάλβιδος, injection, με ή χωρίς καταλύτη
1.769 cm³, Diesel	60 - 62 hp	Diesel άμεσου ψεκασμού
1.769 cm³, Turbodiesel	90 hp	Turbodiesel άμεσου ψεκασμού
1.905 cm³, Diesel	64 - 72 hp	Diesel άμεσου ψεκασμού

Ειδικές εκδόσεις

Citroën BX Σειράς 1 σε φωτογραφία του 1986.

Citroën BX 4TC - η κορυφαία και σπανιότερη έκδοση.

Δεξιοτίμονο Citroën BX 1.9 16V στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Υπήρξαν και κάποιες ειδικές εκδόσεις του Citroën BX που κατασκευάστηκαν σε περιορισμένα αντίτυπα. Οι πιο ενδιαφέρουσες ήταν οι εξής:

• BX Sport - 7.500 αντίτυπα κατασκευάστηκαν μεταξύ του 1985 και του 1987. Όταν παρουσιάστηκε, ήταν το ισχυρότερο BX, με ιπποδύναμη 126 hp, προτού κυκλοφορήσει το BX 1.9 16V το 1987.
• BX GT - παρουσιάστηκε το 1985. Έφερε βενζινοκινητήρα 1.9 λίτρων, αλλά με καρμπυρατέρ, όπως φαίνεται και από το GT, σε αντιδιαστολή με το GTi / injection.
• BX Digit - μόλις 4.000 αντίτυπα κατασκευάστηκαν, όλα εν έτει 1985. Το BX Digit («Ψηφίο») βασιζόταν στο BX GT, με τη διαφορά ότι έφερε έναν εντυπωσιακό ψηφιακό πίνακα οργάνων και έναν υπολογιστή ταξιδιού. Επίσης, διέθετε στάνταρ αυτόματο ηλεκτρονικό κλιματισμό με 15 λειτουργίες, κεντρικό κλείδωμα με τηλεχειρισμό μέσω υπέρυθρων ακτίνων (PLIP) και ένα προηγμένο ραδιόφωνο από την Pioneer.
• BX 4TC Evolution - η αγωνιστική έκδοση της BX. Δημιουργήθηκε από τον βελτιωτικό οίκο Heuliez το 1985 και έλαβε επίσημη έγκριση από την Fédération Internationale du Sport Automobile (FISA) την 1η Ιανουαρίου 1986. Η ισχύς της ήταν 360 hp, η τελική της ταχύτητα έφτανε τα απίστευτα για την τότε εποχή 280 χιλιόμετρα την ώρα και η επιτάχυνση 0-100 km/h ερχόταν στα εντυπωσιακά 5,5 δευτερόλεπτα. Μόλις 20 αντίτυπα BX 4TC παρήχθησαν από την αμιγώς αγωνιστική έκδοση.
• BX 4TC - λόγω της απαίτησης των κανονισμών του Group B για παραγωγή έως και 200 επιπλέον αντιτύπων πολιτικής έκδοσης, κατασκευάστηκαν και 86 αντίτυπα για το κοινό, επίσης από τον βελτιωτικό οίκο Heuliez. Η τιμή της BX 4TC πολιτικής έκδοσης ήταν 248.500 γαλλικά φράγκα το 1986. Έφερε 4-κύλινδρο σε σειρά (I4) βενζινοκινητήρα 2.141 cm³ με turbo Garrett και injection K Jetronic της Bosch, αποδίδοντας ισχύ 200 hp στις 5.250 στροφές το λεπτό, σε συνδυασμό με 5-τάχυτο μηχανικό κιβώτιο. Η τελική της ταχύτητα ήταν 220 χιλιόμετρα την ώρα και η επιτάχυνση 0-100 km/h ερχόταν σε 7,6 δευτερόλεπτα. Ανάμεσα σε όλες τις εκδόσεις της BX που διατέθηκαν στο κοινό, η 4TC ήταν η σπανιότερη και η μοναδική με κυβισμό άνω των 2.0 λίτρων, ενώ σήμερα έχει γίνει άκρως συλλεκτική, με εξαιρετικά υψηλές τιμές μεταπώλησης.

Αντικατάσταση του ΒΧ

Η 5-πορτη liftback έκδοση του Citroën BX αντικαταστάθηκε το 1993 από το λίγο μεγαλύτερο Citroën Xantia, που παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 1993 και το αντίστοιχo ΒΧ σταμάτησε να παράγεται τον Δεκέμβριο του 1993. Ωστόσο, η παραγωγή της έκδοσης station wagon συνεχίστηκε έως τον Νοέμβριο του 1994 και τελικώς αντικαταστάθηκε τον Σεπτέμβριο του 1995 από την εκδοχή Xantia Break, δηλαδή station wagon.

Αναφορές

1. Citromania Magazine n°38, septembre 2012.
2. Citroën dashboards, the single-spoke steering wheel and other innovations.
3. Bernardet, Alain (April 1985). «Place au sport?» [Room for sport?]. Echappement (in French). Paris, France: Michael Hommell (198): 80–81.

Βιβλιογραφία

Δεξιοτίμονο Citroën BX 19TZI (έτη 1990 - 1993) στην Αυστραλία.

• Revue Technique Automobile n°703, Citroën BX 14 jusqu'à fin de fabrication.
• Revue Technique Automobile n°702, Citroën BX 15, 16 et 19 jusqu'à fin de fabrication.
• Revue Technique Automobile n°445, Citroën BX Diesel et TD jusqu'à fin de fabrication.
• Marie-Claire Lauvray et Vincent Roussel, La Citroën BX de mon Père, Éd. ETAI.
• Citroën, essai sur 80 ans d'antistratégie (avec R.Greggio), Vuibert, (ISBN 2-7117-7818-5), Paris, 2000[6]. Joël Broustail.
• Enkel der Göttin. In: Der Spiegel. Nr. 38, 1982, S. 258–260 (Artikel zur Vorstellung des Citroën BX auf dem Autosalon Paris 1982).
• Quattroruote Passione Auto - Citroën 1919-2006 La storia e i modelli, AA.VV., Editoriale Domus.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Citroën BX

• Πλήρες αφιέρωμα στο Citroën BX από το Citroënët (στα αγγλικά)
• www.citroenorigins.co.uk/en/ Citroën BX (στα αγγλικά)
• www.citroenorigins.fr/ Citroën BX (στα γαλλικά)
• BXworld.net/ Le Site Internet Français entièrement consacré à la Citroën BX
• Citroën BX Club Europe