Χούλου

Η Χούλου είναι κοινότητα της επαρχίας Πάφου στην Κύπρο.

Χούλου
Κοινότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας
Κτίριο στη Χούλου.
Η τοποθεσία της Χούλου στην Επαρχία Πάφου.
Χούλου
Χώρα	Κύπρος[1][2]
Διοικητική μονάδα	Επαρχία Πάφου[1][2]
Διοίκηση
• Σώμα	Κοινοτικό Συμβούλιο Χούλου[3][4]
• Κοινοτάρχης Χούλου	Πέτρος Νεοφυτίδης (από 2017)[3][4]
• Μέλος του/της	Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου[3][4]
Έκταση	11,6337 km²[5][6]
Υψόμετρο	350 μέτρα[7]
Πληθυσμός	147 (2011)[8][9]
Γ.Κ.	6129[1][2]
Τ.Κ.	8552[10]
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα)
Ιστοσελίδα	Επίσημος ιστότοπος
δεδομένα

Τοποθεσία

Βρίσκεται σε υψόμετρο 400 περίπου μέτρων πάνω απο τη στάθμη της θάλασσας. Απέχει 24km από την πόλη της Πάφου και 78km από την πόλη της Λεμεσού. Συνορεύει με τα χωριά Άγιο Δημητριανό, Στατό-Άγιο Φώτιο (Αμπελίτης), Φάλεια, Λεμόνα, Λετύμβου, Κούρδακα, Πολέμι και Ψάθι. Στα δυτικά της ρέει ο ποταμός Έζουσας και ο παραπόταμος του Χαλαρά.

Κατοικείται σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση από περίπου 150 άτομα, Ελληνοκύπριους κυρίως καθώς και μερικούς ξένους κυρίως Ευρωπαίους. Η τελευταία απογραφή που έγινε το 2011 από την Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας αναφέρει πληθυσμό 147 άτομα (59 άνδρες και 88 γυναίκες), στην πλειοψηφία τους άνω των 60 ετών.^[11]

Ιστορία

Σύμφωνα με τον κ. Αβραάμ Παπαμιχαήλ συγγραφέα του βιβλίου "Η Χούλου και η πολιτιστική της κληρονομιά", «η Χούλου ιδρύθηκε με τον ερχομό των Φράγκων τον 13ο αιώνα μ.Χ. Οι Φράγκοι επέλεξαν το μέρος αυτό λόγω του ότι υπήρχαν πολλά νερά. Εγκαθίδρυσαν την έδρα του φέουδου και έκτισαν το παλάτι στη αυλή της σημερινής εκκλησίας. Η εκκλησία ήταν η εκκλησία του παλατιού. Ήταν προσωπική εκκλησία του φεουδάρχη».^[12] Το παλάτι καταστράφικε κατά τον σεισμό του 1953, που μέχρι τότε λειτουργούσε ως ένα εκ των δύο δημοτικών σχολείων της κοινότητας. Το πιθανότερον, βέβαια, είναι ο οικισμός να προϋπήρχε της έλευσης των Φράγκων. Κατά μια εκδοχή η Χούλου πήρε το όνομα της από τον Συριακής καταγωγής, του γένους των Λευκών Γενουατών, Φεουδάρχη Goul.^{[13] [14]}
Κατοικείτο αρχικά από Ορθοδόξους και Λατίνους. Αργότερα, μετά την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς η Χούλου απέκτησε και Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι ζούσαν αρμονικά μέχρι το 1963. Τότε και μετά από επαπειλούμενη επίθεση ομάδων εθνικιστών από διπλανά χωριά, οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν την Χούλου και μεταφέρθηκαν σε άλλα χωριά^[15]. (Αξύλου ή/και Πιταρκού^[16])

Η Αροδαφνούσα, πρωταγωνίστρια του ομώνυμου δημοτικού τραγουδιού ήταν από την Χούλου. Σχετική αναφορά υπάρχει και στο Χρονικό^[17] του Λεόντιου Μαχαιρά^[18]

Πληθυσμός

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

Ιστορικό απογραφών	Διάγραμμα Εξέλιξης Πληθυσμού
Ιστορικό απογραφών [19] Απογραφή Πληθυσμός %± Άνδρες Γυναίκες 1881 434[20] —   223 211 1891 457[21] 5.3% 245 212 1901 557[22] 21.9% 279 278 1911 605[23] 8.6% 297 308 1921 621[24] 2.6% 279 342 1931 621[25] 0.0% 282 339 1946 820[26] 32.0% 1960 806[27] -1.7% 357 449 1973 561[28] -30.4% 253 308 1976 522[29][30] -7.0% 228 294 1982 422[31] -19.2% 193 229 1992 269[32][33] -36.3% 121 148 2001 190[34][35] -29.4% 79 111 2011 147[8][9] -22.6% 59 88
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα.

Η Χούλου σήμερα

Στο χωριό λειτουργεί Πολιτιστικός σύλλογος ονόματι "Ρήγας" ο οποίος εκδίδει και ομώνυμο περιοδικό. Το Δημοτικό σχολείο του χωριού λειτουργεί πλέον ως Πολιτιστικό Κέντρο.

Πέντε ξενώνες (αγροτουριστικά καταλύματα), εστιατόριο και καφενείο προσφέρουν υπηρεσίες κυρίως σε επισκέπτες του χωριού.

Σχολείο

Σύμφωνα με τον Κύπριο Ιστορικό συγγραφέα και ερευνητή Ιερώνυμο Περιστιάνη, στο χωριό "λειτούργησε ιδιωτικό σχολείο από το 1860. Αναφέρεται ένας δάσκαλος, ο Ιωάννης Ιακώβου, που είχε τότε μόνο 6 μαθητές στους οποίους δίδασκε τα «εκκλησιαστικά γράμματα» επί πιστώσει!"^[36]

Εκκλησίες - Νερόμυλοι - Βρύσες

Λεπτομέρεια από εκκλησία Παναγίας Παντάνασσας

Μέσα και γύρω από το χωριό υπάρχουν / υπήρχαν 9 εκκλησίες και ξωκλήσια καθώς και 1 τζαμί. Αυτές είναι:

• Παναγία Παντάνασσα. Είναι η μεγαλύτερη εκκλησία της Χούλους και βρίσκεται στο νοτιοδυτικό μέρος του χωριού. Κτίστηκε τον 12ο αιώνα και ήταν αρχικά η ιδιωτική εκκλησία του Φεουδάρχη (Ρήγα).
• Άγιος Γεώργιος. Βυζαντινή εκκλησία του 12ου αιώνα. Μονόκλιτη με τρούλο με δίδυμες αψίδες και καμαροσκέπαστο νάρθηκα. Στην νότια είσοδο της εκκλησίας υπήρχε τοξωτό πρόπυλο. Στο εσωτερικό υπάρχουν τοιχογραφίες του 12ου αιώνα. Ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες του Αγίου Γεωργίου με σκηνές από το μαρτύριο του, του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και του Αποστόλου Παύλου. ^{[37] [38]}
• Άγιος Θεόδωρος. Δίκλιτη εκκλησία του 11ου αιώνα. (Ερειπωμένη) Βρίσκεται στο νότιο άκρο του χωριού. Το βόρειο κλίτος είναι ευρύτερο και στην αψίδα του διέσωζε μέχρι σχετικά πρόσφατα σημαντικές από εικονογραφική άποψη τοιχογραφίες. Στην αψίδα του ανατολικού τόξου της τοξοστοιχίας που ενώνει τα δύο κλίτη σώζονταν δύο Άγιοι σε αρκετά καλή κατάσταση. Στο κέντρο του ημικυκλικού τοίχου της αψίδας εικονιζόταν ο Απόστολος Βαρνάβας και αριστερά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, και στο νότιο άκρο ο Άγιος Νικόλαος. ^[37]
• Αγιος Κόνωνας (Ανακαινισμένο παρεκκλήσι)
• Άγιος Τρύφωνας (Ανακαινισμένο παρεκκλήσι)
• Αγία Ειρήνη (Ερειπωμένο παρεκκλήσι)
• Αγία Αικατερίνη (Ερειπωμένο παρεκκλήσι)
• Αγία Παρασκευή (Ερειπωμένο παρεκκλήσι)
• Τίμιος Σταυρός (Ανακαινισμένο παρεκκλήσι)
• Το τζαμί του χωριού. Κτίστηκε το 1961-1962. Σύμφωνα με την παράδοση, στον χώρο προϋπήρχε η εκκλησία των Λατίνων κατοίκων του χωριού (αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο).^[12]

Τμήμα τοιχογραφίας από ξωκλήσι Αγίου Γεωργίου

Στην τοποθεσία Κεφαλή της Καμήλας" βρίσκονται τα ερείπια των δύο νερόμυλων του χωριού. Στον "Κατάλογο Αρχαίων Μνημείων" του τμήματος αρχαιοτήτων αναφέρονται ως "Σύμπλεγμα δύο νερόμυλων με την ονομασία Χουλιόμυλος ή Πουκατόμυλος και Πουπανόμυλος". Ο Πουπανόμυλος είναι επίσης γνωστός με το όνομα "Σιελιδώνα". Ο Χουλιόμυλος είναι ο νεότερος εξ αυτών.^[39]

Οι κάτοικοι της Χούλου έπαιρναν το νερό τους από τις πολλές βρύσες^[40] που βρίσκονταν μέσα και γύρω από το χωρίο. Αυτές είναι:

• Η Βρύση της Πάνω Γειτονιάς
• Η Βρύση της Κάτω Γειτονιάς
• Η Βρύση της Κοπριτζιάς
• Η Βρύση του Βασίλη
• Η Βρύση του Πισκόπου
• Η Βρύση του Αλή
• Η Βρύση του Μπαστάρτου

Πέραν των προαναφερόμενων νερόμυλων, στον "Κατάλογο Αρχαίων Μνημείων" του τμήματος αρχαιοτήτων^[39] συμπεριλαμβάνονται και οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Θεοδώρου και της Παναγίας Θεοτόκου καθώς και ο υπαίθριος ελιόμυλος του χωριού.

Σημαντικά πρόσωπα

1) Αροδαφνούσα

2) Νίκος Χριστοδουλίδης

Παραπομπές

1. «STATISTICAL CODES OF MUNICIPALITIES/COMMUNITIES AND QUARTERS OF CYPRUS, 2015». (Αγγλικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
2. «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Ελληνικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
3. «Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου - Επαρχία Πάφου». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2019.
4. «Union of Cyprus Communities - District of Paphos». (Αγγλικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2019.
5. «ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ». (Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
6. «CLASSIFICATION FOR THE DEGREE OF URBANISATION IN CYPRUS». (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
7. «Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών». (Ελληνικά, Αγγλικά) Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4  Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Απριλίου 2018. σελ. 5.
8. «Απογραφή πληθυσμού 2011». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
9. «Census of population 2011». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
10. «Choulou». (Αγγλικά) Ταχυδρομικός Κώδικας Έρευνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 21  Δεκεμβρίου 2019.
11. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, Απογραφή 2011
12. Αρχειοθετήθηκε 2013-02-18 στο Wayback Machine., Κοινότητα Χούλους, Η κοινότητα των λαϊκών παραδόσεων και της ιστορίας
13. Αρχειοθετήθηκε 2016-03-22 στο Wayback Machine. Χωριά της Κύπρου με ονόματα φεουδαρχών
14. ^{[νεκρός σύνδεσμος]} Νέα στοιχεία για τους φεουδάρχες της Χούλου
15. ΧΟΥΛΟΥ ΣΥΝΒΙΩΣΗ ΜΕ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΥΣ 26 10 2012, 2013-01-19, https://www.youtube.com/watch?v=zaC4RdHbPKM#06, ανακτήθηκε στις 2017-06-09
16. Εσωτερικός Εκτοπισμός στην Κύπρο-Ερευνητικό Κέντρο Κύπρου PRIO (PCC)
17. Χρονικόν του Μαχαιρά, Ἱστορία τῆς Κύπρου τῶν Μέσων Χρόνων (309-1458 μ.Χ.)
18. Λεόντιος Μαχαιράς
19. Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα Wikidata.
20. «Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881. 4  Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 11.
21. «Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891. 6  Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 18.
22. «Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901. 31  Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 17.
23. «Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911. 2  Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 17.
24. «Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921. 24  Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 16.
25. «Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931. 27  Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 13.
26. «Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946. 10  Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 10.
27. «Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960. 11  Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 18.
28. «Cyprus census 1973» (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
29. «Απογραφή νοικοκυριών, 1976». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30  Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
30. «Census of households, 1976». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30  Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
31. «Census of housing, 1982». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1982. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1982. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
32. «Απογραφή πληθυσμού 1992». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
33. «Census of population 1992». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
34. «Απογραφή πληθυσμού 2001». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018. σελ. 67.
35. «Census of population 2001». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018. σελ. 67.
36. Polignosi, Hλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου: Χούλου
37. Αρχείο ΡΙΚ, Άγνωστα ξωκκλήσια και μονές της Πάφου
38. Polignosi Hλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου: Άγιος Γεώργιος, Χούλου
39. Τμήμα Αρχαιοτήτων - Κατάλογος Αρχαίων Μνημείων
40. ^{[νεκρός σύνδεσμος]} Κυπριακή Δημοκρατία, Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, Τμήμα Δημοσίων Έργων - Προσφορά για παροχή υπηρεσιών για την μελέτη εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον από το δρόμο Χούλου – Στατός – Αγ. Φώτιος

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Χούλου

• Επίσημος ιστότοπος
• Beautiful villages of Paphos, Khoulou Αρχειοθετήθηκε 2021-03-07 στο Wayback Machine.
• Polignosi, Hλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου: Χούλου
• Χούλου, η κοινότητα των λαϊκών παραδόσεων και της ιστορίας
• Terrabook: Χούλου