Φρεδεγόνδη

Η Φρεδεγόνδη (γαλλικά: Fredegonde, λατινικά: Fredegundis, π. 545 - 8 Δεκεμβρίου 597) υπήρξε βασίλισσα της Νευστρίας μέσω του γάμου της με τον Μεροβίγγειο βασιλέα Χιλπέριχο Α΄ του Σουασόν.^[6] Διετέλεσε αντιβασίλισσα την περίοδο που ήταν ανήλικος ο γιος της Χλωτάριος Β΄ (584 - 597). Ο Γρηγόριος Τουρώνης περιγράφει την Φρεδεγόνδη με μελανά χρώματα ως αδίστακτη βασίλισσα και σαδιστικά βίαιη, έμεινε γνωστή ιδιαίτερα για την σκληρή διαμάχη της με την Μπρουνχίλντα της Αυστρασίας.

Φρεδεγόνδη
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Frédégonde (Γαλλικά)
Θάνατος	8  Δεκεμβρίου 597[1] Παρίσι[1]
Τόπος ταφής	Βασιλική Σαιν-Ντενί
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	σύζυγος ηγεμόνα[1]
Οικογένεια
Σύζυγος	Χιλπέριχος Α΄ (568–584)[1][2]
Τέκνα	Ριγούνθα[3] Σαμσών[4] Χλοδεβέρτος[4] Δαγοβέρτος[4] Θευδέριχος[4] Χλωτάριος Β΄[5]
Οικογένεια	Μεροβίγγειοι
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Βασιλέας των Φράγκων
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Άνοδος στον θρόνο

Η Φρεδεγόνδη γεννήθηκε σε οικογένεια ταπεινή και άσημη αλλά απέκτησε δύναμη μέσω του γάμου της με τον Χιλπέριχο Α΄.^[6][7] Αρχικά ήταν υπηρέτρια της πρώτης συζύγου του Χιλπέριχου, της Αουντοβέρα. Καθώς την περιγράφουν ως όμορφη και έξυπνη, η Φρεδεγόνδη κυριάρχησε στις αισθήσεις του Χιλπέριχου και τον έπεισε να βάλει την Αουντοβέρα σε μοναστήρι και να την χωρίσει, γεγονός που συνέβη. Ο Γρηγόριος Τουρώνης γράφει επίσης ότι η Φρεδεγόνδη έφερε μαζί της μία όμορφη προίκα.^[8] Όταν ο αδελφός του Χιλπέριχου Α΄ Σιγιβέρτος Α΄ παντρεύτηκε την πριγκίπισσα των Βησιγότθων Μπρουνχίλντα, ο Χιλπέριχος αποφάσισε να ακολουθήσει την ίδια τακτική, ταξίδευσε στην Ισπανία και παντρεύτηκε την αδελφή της Γκαλσβίνθα. Η Φρεδεγόνδη εκδιώχτηκε από την βασιλική αυλή με εντολή της νέας βασίλισσα, η Γκαλσβίνθα δολοφονήθηκε την ίδια χρονιά (568) με εντολή της Φρεδεγόνδης πιθανότατα και του Χιλπέριχου που ήταν δυσαρεστημένος μαζί της, ο Χιλπέριχος παντρεύτηκε αμέσως μετά την ερωμένη του.^[9] Η δολοφονία της Γκαλσβίνθας προκάλεσε αιματηρό εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στην Μπρουνχίλντα και την Φρεδεγόνδη που διατηρήθηκε περισσότερο από 40 χρόνια.

Οι ασθένειες των παιδιών της

Η Φρεδεγόνδη.

Ο Γρηγόριος Τουρώνης γράφει ότι η βασίλισσα είχε διαπράξει μοιχεία, την εποχή που ήταν χήρα. Βρισκόταν σε δείπνο και ο κουνιάδος της Γκούντραμ της ζήτησε να φύγει από το τραπέζι με την κατηγορία ότι ήταν έγκυος. Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλη έκπληξη επειδή ο γιος της Χλωτάριος Β΄ είχε γεννηθεί μόλις πριν από τέσσερις μήνες, ο Γρηγόριος το ερμηνεύει σαν μοιχεία.^[10] Μία μεγάλη επιδημία δυσεντερίας έπληξε την Γαλατία (580), από την επιδημία επλήγησαν ο σύζυγος της Χιλπέριχος Α΄ και οι δύο μεγαλύτεροι γιοι τους Χλωδοβέρτος και Δαγοβέρτος. Η Φρεδεγόνδη φοβήθηκε ότι έστειλε την επιδημία ο θεός να την τιμωρήσει για τις αμαρτίες της, έκαψε όλα τα αρχεία που είχαν σχέση με τους άδικους φόρους στους πολίτες, ζήτησε από τον Χιλπέριχο Α΄ να κάνει το ίδιο. Ο σύζυγος της επέζησε από την επιδημία αλλά οι δύο γιοι της πέθαναν, μετά τις κηδείες τους η Φρεδεγόνδη συνέχισε τις δωρεές στις εκκλησίες και τους φτωχούς για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες της.^[11] Ο Σαμψών άλλος ένας γιος του Χιλπέριχου Α΄ και της Φρεδεγόνδης επλήγη από σοβαρή ασθένεια την εποχή που βρισκόταν με τους γονείς του σε περιοδεία στο Τουρναί. Ο Γρηγόριος Τουρώνης γράφει ότι η Φρεδεγόνδη έδιωξε τον Σαμψών μακριά επειδή φοβήθηκε μήπως κολλήσει την ίδια ασθένεια αφήνοντας το παιδί να πεθάνει, αυτό δυσαρέστησε έντονα τον σύζυγο της επειδή το παιδί δεν είχε βαπτιστεί ακόμα. Ο Σαμψών τελικά επέζησε περισσότερο από το αναμενόμενο, η Φρεδεγόνδη το βάπτισε σύμφωνα με τις επιθυμίες του Χιλπέριχου.^[10]

Σύγκρουση με την κόρη της Ριγούνθα

Ο Γρηγόριος Τουρώνης περιγράφει με μελανά χρώματα τις άσχημες σχέσεις ανάμεσα στην Φρεδεγόνδη και την κόρη της Ριγούνθα:

Φρεδεγόνδη και Χιλπέριχος Α΄, Ωγκύστ Κουντέ (περ. 1826), Μουσείο Καλών Τεχνών της Ορλεάνης.

"Ζήλευε πολύ την κόρη της Ρίγκουνθ επειδή έλεγε ότι θα γίνει η ίδια ερωμένη στην θέση της μητέρας της.^[12] Η Φρεδεγόνδη περίμενε την κατάλληλη ευκαιρία, πήγε στο θησαυροφυλάκιο, πήρε όλα τα βασιλικά κοσμήματα και τα έβαλε στο στήθος της για να της κάνει επίδειξη. Με την αίσθηση της κούρασης παρουσιάστηκε μπροστά στην κόρη της και την προκάλεσε να πάρει κάτι από αυτά που έχει στον λαιμό της για να ξεκουραστεί. Η Ρίγκουνθ παρά λίγο να πνίξει την μητέρα της, την Φρεδεγόνδη έσωσαν οι υπηρέτες της που έτρεξαν να την βοηθήσουν".

Η Ρίγκουνθ στάλθηκε σαν μνηστή στην Hispania (Ιβηρική) για να παντρευτεί τον πρίγκιπα Ρεκαρέδ Α΄, γιο του βασιλιά Λιουβιγγέλδου, η προίκα της ήταν τόσο πολύ φορτωμένη με θησαυρούς που οι ευγενείς νόμιζαν ότι το βασιλικό θησαυροφυλάκιο είχε εξαντληθεί. Η Φρεδεγόνδη τους εξήγησε ότι κέρδισε πολλά δώρα χάρη στην μεγάλη γενναιοδωρία του συζύγου της, οι Φράγκοι ευγενείς όταν έφτασαν με την Ρίγκουνθ στην Τουλούζη την λήστεψαν και την εγκατέλειψαν.^[13] Όταν πέθανε ο Χιλπέριχος Α΄ (584) ο Δεζιδέριος της Ακουιτανίας πήγε στην Τουλούζη και έκανε κατάσχεση στους υπόλοιπους βασιλικούς θησαυρούς. Ο Δομέστικος Λεονάρδος πήγε στον Καθεδρικό ναό των Παρισίων όπου βρισκόταν η Φρεδεγόνδη για να της αναγγείλει τα δυσάρεστα νέα για την κατάσχεση του βασιλικού θησαυρού. Η Φρεδεγόνδη εξοργίστηκε τόσο πολύ που τον αλυσόδεσε, τον χτύπησε βίαια και τον έριξε φυλακή μαζί με τους αρτοποιούς και τους μαγείρους που τον συνόδευσαν στο ταξίδι, δεν τον θανάτωσε επειδή φοβήθηκε την ρευστή πολιτική κατάσταση στην χώρα.^[8]

Αντιβασιλεία

Η Φρεδεγόνδη με το γιο της Χλωτάριο Β' επικεφαλής του στρατού εναντίον του Χιλδεβέρτου Β'.

Μετά την δολοφονία του συζύγου της (584) η Φρεδεγόνδη έγινε αντιβασίλισσα και κηδεμόνας για χάρη του μικρότερου γιου τους Χλωτάριου Β΄, του μοναδικού που είχε επιζήσει. Η Φρεδεγόνδη διέταξε σύμφωνα με πληροφορίες την δολοφονία του Σιγεβέρτου Α΄ της Αυστρασίας (575) και έκανε πολλές αποτυχημένες απόπειρες να σκοτώσει τον γιο του Χιλδεβέρτο Β΄ την σύζυγο του Μπρουνχίλντα και τον κουνιάδο της Γκούντραμ. Μετά την μυστήρια δολοφονία του συζύγου της (584) η Φρεγενόνδη δραπέτευσε με τον μικρό γιο της Χλωτάριο στην Παναγία των Παρισίων, κατόπιν πήγε στον Γκούντραμ και ζήτησε την προστασία του, παρέμεινε στην αυλή του μέχρι τον θάνατο του (592). Την εποχή που έμεινε χήρα η Φρεδεγόνδη προσπάθησε να ξεγελάσει τον αξιωματούχο της Νευστρίας Εβερούλφο αλλά απέτυχε, ο Γρηγόριος γράφει ότι οργάνωσε αργότερα την δολοφονία του.^[8]

Ο Γρηγόριος Τουρώνης γράφει επιπλέον ότι η σκληρή καταδίωξη του επισκόπου Πρετεξτάτου οδηγήθηκε από την Φρεδεγόνδη.^[14] Μετά την επιστροφή του από την πρώτη εξορία ο Πρετεξτάτος συνάντησε την Φρεδεγόνδη στην εκκλησία, εκεί τον απείλησε ότι θα τον στείλει για δεύτερη φορά εξορία. Ο επίσκοπος δεν φοβήθηκε επειδή ήταν βέβαιος ότι η τιμωρία θα έρθει από τον θεό και ότι η Φρεδεγόνδη θα καεί στην κόλαση.^[11] Η Φρεδεγόνδη οργάνωσε πιθανότατα την δολοφονία του Πρετεξτάτου (586), ο επίσκοπος μαχαιρώθηκε την ημέρα του Πάσχα αλλά δεν πέθανε αμέσως.^[10] Η βασίλισσα κάλεσε τους γιατρούς να τον θεραπεύσουν για να παραστήσει ότι ενδιαφέρεται αλλά ο Πρετεξτάτος την κατηγόρησε σκληρά ότι η ίδια βρισκόταν πίσω από την δολοφονία, την καταδίκασε για τις αμαρτίες της και τελικά υπέκυψε στα τραύματα του. Η Φρεδεγόνδη οργάνωσε κατόπιν πολλές απόπειρες δολοφονίας απέναντι σε πρόσωπα που την καταδίκασαν για την δολοφονία του Πρετεξτάτου, ανάμεσα τους ο επίσκοπος του Μπαγιέ και ο ίδιος ο Γκούντραμ.^[8]

Το τέλος

Η Φρεδεγόνδη πέθανε στο Παρίσι από φυσικά αίτια (8 Δεκεμβρίου 597).^[15] Ο τάφος της περιέχει μία μωσαική μορφή από μάρμαρο και χαλκό, βρίσκεται στην Βασιλική Σαιν-Ντενί και προέρχεται από το αβαείο που βρίσκεται στην συνοικία Σαιν-Ζερμαίν-ντε-Πρε. Η Μπρουνχίλντα έζησε 16 χρόνια μετά το θάνατο της Φρεδεγόνδης, αυτή όμως κέρδισε μια μεταθανάτια νίκη μέσω του γιου της Χλωτάριου Β΄. Η Μπρουνχίλντα προδόθηκε από τους έμπιστους της που την παρέδωσαν στον Χλωτάριο κι αυτός, αφού τη βασάνισε την έδεσε στην ουρά ενός αλόγου που με έναν άγριο καλπασμό την έκανε κομμάτια.^[16]

Οικογένεια

Με τον σύζυγο της Χιλπέριχο Α΄ της Νευστρίας απέκτησε:

• Ριγούνθα (569 - 589), αρραβωνιάστηκε τον Βησιγότθο πρίγκιπα (μετέπειτα βασιλιά) Ρεκαρέδο Α΄, αλλά δεν τον παντρεύτηκε ποτέ.
• Χιλδοβέρτος (570 - 580).
• Σαμψών (573 - 577).
• Δαγοβέρτος (579 - 580).
• Θευδέριχος (582 - 584).
• Χλωτάριος Β΄, διάδοχος του πατέρα του και κατόπιν Βασιλιάς όλων των Φράγκων

Παραπομπές

1. Κριστιάν Σετιπανί: «La Préhistoire des Capétiens» (Γαλλικά) Βιλνέβ-ντ'Ασκ. 1993. σελ. 89-90. ISBN-13 978-2-9501509-3-6. ISBN-10 2-9501509-3-4.
2. p46493.htm#i464921. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
3. Κριστιάν Σετιπανί: «La Préhistoire des Capétiens» (Γαλλικά) Βιλνέβ-ντ'Ασκ. 1993. σελ. 91-92. ISBN-13 978-2-9501509-3-6. ISBN-10 2-9501509-3-4.
4. Κριστιάν Σετιπανί: «La Préhistoire des Capétiens» (Γαλλικά) Βιλνέβ-ντ'Ασκ. 1993. σελ. 92. ISBN-13 978-2-9501509-3-6. ISBN-10 2-9501509-3-4.
5. Κριστιάν Σετιπανί: «La Préhistoire des Capétiens» (Γαλλικά) Βιλνέβ-ντ'Ασκ. 1993. σελ. 92-100. ISBN-13 978-2-9501509-3-6. ISBN-10 2-9501509-3-4.
6. Denton, C.S. (2011). Absolute Power: The Real Lives of Europe’s Most Infamous Rulers. London: Arcturus Publishing
7. Denton, C.S. (2011). Absolute Power: The Real Lives of Europe’s Most Infamous Rulers. London: Arcturus Publishing
8. Dailey, E.T. (2015). Queens, Consorts, Concubines: Gregory of Tours and Women of the Merovingian Elite. Boston: BRILL
9. . «The New International Encyclop?dia/Fredegunda».
10. Myrl Jackson-Laufer, Guida (1999). Women Rulers Throughout the Ages: An Illustrated Guide
11. Reimitz, Helmut (2015). History, Frankish Identity and the Framing of Western Ethnicity, 550-850. Cambridge: Cambridge University Press
12. Ο Ντάλτον γράφει ότι από την στιγμή που η Φρεγενόνδη άρχισε να απασχολείται στο βασιλικό νοικοκυριό έγινε αυτόματα κόρη βασιλιάδων επειδή είχε βασιλικό αίμα
13. Gregory's report is repeated by Jo Ann McNamara and Suzanne Wemple, "The Power of Women through the Family in Medieval Europe: 500-1100", Feminist Studies 1.3/4 (Winter - Spring, 1973:126-141), p.130, with the observation "it required a strong hand and constant vigilance to retain wealth in those times".
14. http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-3404707588.html
15. Waldherr, Kris (2008). Doomed Queens: Royal Women Who Met Bad Ends, From Cleopatra to Princess Di. New York: Crown/Archetype
16. Αντρέ Μωρουά,Η ιστορία της Γαλλίας, Απαρχές και Μεσαίωνας, τομ 1 σελ 27.

Πηγές

• Γρηγόριος Τουρώνης, "Ιστορία των Φράγκων", Βιβλίο Δ΄
• Alan Dundes, Cinderella: A Casebook, Ch. 1 The Cat Cinderella by Giambattista Basile (University of Wisconsin Press, 1982)
• Dailey, E.T. (2015). Queens, Consorts, Concubines: Gregory of Tours and Women of the Merovingian Elite. Boston:
• Denton, C.S. (2011). Absolute Power: The Real Lives of Europe’s Most Infamous Rulers. London: Arcturus Publishing.
• Reimitz, Helmut (2015). History, Frankish Identity and the Framing of Western Ethnicity
• Waldherr, Kris (2008). Doomed Queens: Royal Women Who Met Bad Ends, From Cleopatra to Princess Di. New York: Crown/Archetype.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Petite histoire de France, Frédégonde (γαλλικά)
• The Violent Life of Fredegund (αγγλικά)