Τα φουλερένια είναι μια αλλοτροπική μορφή άνθρακα (όπως το διαμάντι, ο γραφίτης ή οι νανοσωλήνες άνθρακα). Είναι μια μοριακή μορφή καθαρού άνθρακα που σχηματίζουν κοίλα κλειστά δίκτυα σε σχήμα σφαιρικό ή μαξιλαριού. Ο πιο εξέχων εκπρόσωπος, το «μπακμινστερφουλερένιο» (C60) έχει σχήμα ποδοσφαίρου.
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Τα φουλερένια ανακαλύφθηκαν το 1985 από τους Harold Kroto, Rick Smalley, Robert Curl (Βραβείο Νόμπελ Χημείας 1996) και τους συνεργάτες τους σε φάσματα μάζας ατμών άνθρακα. Πέντε χρόνια αργότερα, ο φυσικός Κωνσταντίνος Φωστηρόπουλος[1] κατάφερε να συνθέσει φουλερένια σε κλίμακα γραμμαρίων.[2][3][4] Η σειρά των φουλερενίων περιλαμβάνει αυτά με 70, 76 και 84 έως και εκατοντάδες άτομα άνθρακα. Το C70, το δεύτερο σε αφθονία φουλερένιο, έχει το σχήμα αμερικανικής μπάλας ποδοσφαίρου.
Δομή
Η διάμετρος ενός φουλερένιου κυμαίνεται μεταξύ 0,7 ρκαι 1,5 nm. Αν και μεγάλα μόρια όσον αφορά τις διαστάσεις, τα φουλερένια παραμένουν συγκριτικά με τα οργανικά μόρια αρκετά μικρά. Είναι γενικά σταθερά μόρια και απαιτούν θερμοκρασίες της τάξεως των 1000 oC και άνω για να διασπαστούν οι δεσμοί μεταξύ των ανθράκων οι οποίοι τα αποτελούν. Η επιφάνειά τους αποτελείται από πενταμελείς και εξαμελείς δακτυλίους άνθρακα. Οι πρώτοι δίνουν την απαραίτητη θετική καμπυλότητα προκειμένου να πάρει σφαιρική μορφή το μόριο: αρκούν το πολύ 12 πενταμελείς δακτύλιοι για αυτό το σκοπό. Η θέση των πενταμελών δακτυλίων έχει ιδιαίτερη σημασία για τη σταθερότητα του μορίου. Όταν πενταμελείς δακτύλιοι συνορεύουν, έχουμε ασταθές μόριο. Σταθεροποίηση ασταθών φουλερενίων μπορούμε να επιτύχουμε με άτομα της ΙΑ ομάδας του περιοδικού πίνακα να σχηματίζουν δεσμούς με τους άνθρακες του μορίου. Τέλος, για μεγάλο αριθμό ατόμων C το φουλερένιο τείνει να αποκτήσει μηδενική καμπυλότητα κατά τη διαδρομή όπου ενώνει 2 οποιουσδήποτε πενταμελείς δακτυλίους.
Χρήσεις
Χαρακτηριστική είναι η χρήση των φουλερενίων στη Φαρμακευτική επιστήμη, καθώς συνδέονται με φάρμακα σε συστήματα μεταφοράς και λειτουργούν ως υποκαταστάτες.
Τα φουλερένια έχουν σημαντική υδροφοβικότητα, όπως άλλα μόρια που χρησιμοποιούνται ως μεταφορείς στο περιβάλλον των κυττάρων.
Παραπομπές
Πηγές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
