Το κωμικό μυθιστόρημα (Σκαρρόν)

Το Κωμικό μυθιστόρημα (γαλλικός τίτλος: Le Roman comique) είναι μυθιστόρημα του Πωλ Σκαρρόν, το πρώτο μέρος του οποίου εκδόθηκε το 1651 και το δεύτερο το 1657. Ο Σκαρρόν πέθανε ενώ εργαζόταν στο τρίτο μέρος του μυθιστορήματος, το οποίο παραμένει ημιτελές. Το επίθετο «κωμικό» του τίτλου δηλώνει τόσο ότι είναι ένα ευχάριστο, χιουμοριστικό έργο, όσο και ότι το θέμα του είναι οι ηθοποιοί.^[1]

Το Κωμικό μυθιστόρημα

Εξώφυλλο από έκδοση του 1993
Συγγραφέας	Πωλ Σκαρρόν
Τίτλος	Le Roman comique
Γλώσσα	Γαλλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	1651
Μορφή	μυθιστόρημα
Πρώτη έκδοση	Toussaint Quinet
δεδομένα (π • σ • ε )

Αφιερωμένο στον καρδινάλιο ντε Ρετς, το μυθιστόρημα ξεκινά με την άφιξη ενός θιάσου ηθοποιών στα μέσα του 17ου αιώνα στο Λε Μαν και αφηγείται με συναρπαστικό τρόπο τις απίστευτες και διασκεδαστικές περιπέτειές τους στην πόλη και τη γύρω περιοχή. Περιλαμβάνει μια σειρά από ενσωματωμένες ιστορίες: οι περισσότερες είναι ισπανικά διηγήματα που ο Σκαρρόν μετέφρασε και διασκεύασε. Ανάμεσα στα πρόσωπα σκιαγραφούνται πραγματικοί ηθοποιοί της εποχής. ^[2]

Το μυθιστόρημα είχε μεγάλη επιτυχία και επηρέασε μεταγενέστερους συγγραφείς, μεταξύ των οποίων τον Τεοφίλ Γκωτιέ, ο οποίος εμπνεύστηκε το έργο του Ο καπετάν Φρακάς (1863).

Δομή

Πίνακας με σκηνή από το Κωμικό μυθιστόρημα (1715)

Η δομή του μυθιστορήματος, το πρώτο μέρος του οποίου περιέχει 23 κεφάλαια και το δεύτερο 20, βασίζεται στην εναλλαγή ανάμεσα σε μια ιστορία-πλαίσιο που αφηγείται τις περιπέτειες των χαρακτήρων στο Λε Μαν και τα περίχωρα, και σε ενσωματωμένες ιστορίες, δύο τύπων:

• αναδρομικές ιστορίες, των οποίων η αφήγηση υποστηρίζεται από έναν χαρακτήρα που μιλά σε πρώτο πρόσωπο, και που ενημερώνουν τον αναγνώστη για το παρελθόν των πρωταγωνιστών.
• διηγήματα ισπανικής έμπνευσης. Την εποχή της συγγραφής του έργου, η ισπανική λογοτεχνία επηρέασε πολλούς Ευρωπαίους συγγραφείς. Έτσι, διακρίνονται στο μυθιστόρημα μεταξύ άλλων δάνεια από τον Δον Κιχώτη του Θερβάντες.

Ανάμεσα στις διάφορες ενσωματωμένες ιστορίες, των οποίων ο τόνος είναι γενικά ηρωικός και συναισθηματικός, ο Σκαρρόν αναμειγνύει κωμικά επεισόδια. Ο μπουρλέσκ και ειρωνικός τόνος είναι παρών σε όλο το μυθιστόρημα.^[3]

Χαρακτήρες

Η άφιξη των ηθοποιών στο Λε Μαν Πιέρ-Ντενί Μαρτέν (περίπου 1720).

Οι κύριοι πρωταγωνιστές είναι ο Ντεστέν και η Ετουάλ. Είναι ένα ερωτευμένο ζευγάρι που μπήκε στον θίασο για να γλιτώσει από κακοτυχίες και εχθρούς. Ο Ντεστέν έχει σκοτεινό παρελθόν, μεγαλωμένος ως κύριος, είναι ευγενής και θαρραλέος. Υπάρχει επίσης ο Λα Ρανκύν, ένας μισάνθρωπος και αλλοπρόσαλλος χαρακτήρας. Ο Λα Καβέρν και η κόρη του Ανζελίκ, καθώς και ο Λέανδρος, νεαρός άνδρας που ακολουθεί την Ανζελίκ με την οποία είναι ερωτευμένος. Ο Ραγκοτέν είναι ο κατεξοχήν κωμικός χαρακτήρας: είναι ένας νάνος με ματαιόδοξο και χολερικό ταμπεραμέντο. Είναι άνθρωπος της κατώτερης μεσαίας τάξης που συνάντησε τον θίασο στο Λε Μανς και θέλει να γίνει συγγραφέας. Ο Ραγκοτέν αποτελεί ένα είδος σαρκαστικής αυτοπροσωπογραφίας του ίδιου του συγγραφέα, του οποίου το άρρωστο σώμα ήταν ατροφικό και παραμορφωμένο. Η μαντάμ Μπουβιγιόν, είναι η φιγούρα της αντρογυναίκας, μια γυναίκα κάποιας ηλικίας, χοντρή, μάλλον άσχημη και με χυδαία εμφάνιση.^[4]

Πολλοί άλλοι χαρακτήρες εμφανίζονται για διαφορετικά χρονικά διαστήματα στην ιστορία: οι ηθοποιοί του θιάσου, που φαίνεται να έχουν μυστικά να κρύψουν, αστείοι ή ενοχλητικοί χαρακτήρες που έρχονται να ενταχθούν στον θίασο, οι κωμικοί υπηρέτες κ.λ.

Κύρια θέματα

Εικονογράφηση του 1732

• Το θέατρο και οι ηθοποιοί: το έργο είναι μια ενδιαφέρουσα και γραφική μαρτυρία για τα έθιμα της εποχής, καθώς και την οργάνωση των θεατρικών θιάσων. Ανακαλύπτουμε έτσι την επιλογή των έργων που παίζονται, τον ενθουσιασμό του κοινού γι' αυτούς τους εκπροσώπους της τέχνης, τις αποτυχίες τους, καθώς και τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης στα ταξίδια του θιάσου. Επιτυχημένος συγγραφέας θεατρικών έργων, ο Πωλ Σκαρρόν γνώριζε από κοντά το καλλιτεχνικό περιβάλλον και μπόρεσε να απεικονίσει πιστά αυτό το τόσο περιφρονημένο στην εποχή του (ακόμη και από νομικής άποψης) επάγγελμα.^[5]

• Το ταξίδι: είναι το κεντρικό θέμα του έργου και μαρτυρεί την επιρροή από τα πικαρέσκο μυθιστορήματα. Ο θίασος είναι περιοδεύων και για να επιβιώσει ταξιδεύει συνεχώς, αντιμετωπίζοντας διάφορες περιπέτειες. Τόπος διαμονής τους συνήθως το πανδοχείο, που παρουσιάζεται ως χώρος ακολασίας που συνδέεται με το ποτό και την πορνεία.^[6]

Παρωδία

Το Κωμικό μυθιστόρημα, όπως λίγα χρόνια πριν Η κωμική ιστορία του Φρανσιόν (1623-26) του Σαρλ Σορέλ και μια σειρά άλλων, δημιουργήθηκε από την απόρριψη και αντίδραση στην ψεύτικη αναπαράσταση της κοινωνίας και τη μονοτονία και υπερβολές των μπαρόκ ηρωικών μυθιστορημάτων, στα οποία οι ήρωες και οι ηρωίδες ήταν πάντα υπερβολικά άψογοι και πάντα με στερεότυπη συμπεριφορά. ^[7]

Έτσι, βρίσκουμε στο έργο καυγάδες μεθυσμένων, που παρωδούν τις ιπποτικές μάχες του επικού είδους, απαγωγές, μονομαχίες κ.λπ., σάτιρα των επαρχιωτών, των χωρικών, όλα με καρναβαλική αισθητική.

Ο συγγραφέας διακωμωδεί επίσης τη στομφώδη ρομαντική ρητορική. Ο αφηγητής προβάλλει με τη σειρά του άγνοια, ειρωνεία ή κοροϊδία. Ακόμη και αρκετά από τα κεφάλαια έχουν συχνά ανορθόδοξους, παράδοξους τίτλους: «΄Οπου δεν περιέχονται πολλά», «Όπου δεν χρειάζεται τίτλος»...

Εξωτερικές συνδέσεις

• Πίνακες ζωγραφικής του Πιέρ-Ντενί Μαρτέν εμπνευσμένοι από το Κωμικό μυθιστόρημα (περίπου το 1720).

Παραπομπές

1. . «babelio.com/livres/Scarron-Le-roman-comique».
2. . «gutenberg.org/files/Roman comiquede Scarron».
3. . «vousnousils.fr/Le Roman comique.pdf» (PDF).
4. . «gallica.bnf.fr/Le roman comique. Tome I / par Scarron».
5. . «commentaireetdissertation.fr/scarron-roman-comique/».
6. . «philo-lettres.fr/old/litterature_francaise/scarron_roman_comique».
7. . «schoolmouv.fr/fiches-de-lecture/le-roman-comique-paul-scarron/fiche-de-lecture».