Τερέζα Μακρή

Η Τερέζα ή Θηρεσία Μακρή (4 Νοεμβρίου 1797 – 21 Οκτωβρίου 1875) ήταν Αθηναία καλλονή, η μεγαλύτερη από τις τρεις κόρες του Προκοπίου Μακρή (1764–1799), προξένου της Αγγλίας στην Αθήνα. Γεννήθηκε, όπως σημειώνει ο πατέρας της στο οικογενειακό κατάστιχο, στις 4 Νοεμβρίου 1797, ημέρα Τετάρτη, σε ένα σπίτι στην οδό Αγίας Θέκλας 14 (κατεδαφισμένο σήμερα, από το 1974) στη συνοικία του Ψυρή στην Αθήνα. Βαπτίστηκε στις 6 Ιανουαρίου 1798 στην εκκλησία της Αγίας Ελεούσας, ενοριακής εκκλησίας της οικογένειας Μακρή, που είναι σήμερα θαμμένη στα υπόγεια του παλιού Κακουργιοδικείου της Αθήνας.

Απεικονίσεις της Τερέζας Μακρή σε νεαρή ηλικία, μαζί με αυτόγραφο της

Η Τερέζα Μακρή σε προχωρημένη ηλικία (1870)

Στο σπίτι αυτό της οδού Αγίας Θέκλας 14, η νεαρή Τερέζα Μακρή, δεκατριών μόλις χρόνων, γνωρίστηκε, το 1810, με τον λόρδο Βύρωνα, όταν ο ποιητής ήρθε να νοικιάσει τρία δωμάτια του σπιτιού της χήρας μητέρας της, η οποία ζούσε νοικιάζοντας δωμάτια στο διώροφο αρχοντικό της σε ξένους περιηγητές. Η επί τρεις μήνες διαμονή του Βύρωνα στο σπίτι αυτό διανθίστηκε με ένα πλατωνικό ερωτικό ειδύλλιο. Ο Βύρωνας ερωτεύτηκε παράφορα τη νεαρή Τερέζα Μακρή, η οποία έγινε η ποιητική μούσα του, γράφοντας γι’ αυτήν το ποίημα «Η κόρη των Αθηνών» (The Maid of Athens), το οποίο κατέληγε σε κάθε στροφή του με το στίχο «Ζωή μου, σας αγαπώ».

Το 1829, η Τερέζα Μακρή παντρεύτηκε τον Άγγλο αξιωματικό Τζέιμς Μπλακ (James Black), με τον οποίο απέκτησε τέσσερα παιδιά. Όταν άρχισε ο Κριμαϊκός Πόλεμος (1854 – 1856), ο Μπλακ υπηρέτησε στην Κωνσταντινούπολη, όπου τον συνόδευσε και η σύζυγός του Τερέζα. Αργότερα, διορίστηκε υποπρόξενος της Αγγλίας στο Μεσολόγγι, όπου έμεινε μαζί με την Τερέζα για μερικά χρόνια και όπου πέθανε το 1866.

Η Τερέζα Μακρή ήταν μια γυναίκα της εποχής της, εκπάγλου καλλονής, με εξαιρετική μόρφωση, μιλούσε ξένες γλώσσες, είχε διδαχθεί ιταλικά από τον Ιταλό ζωγράφο Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι και είχε εκδώσει μαζί με την αδελφή της ένα μικρό λεξικό στην Κέρκυρα, όπου είχε καταφύγει η οικογένειά της τον καιρό της Επανάστασης. Στο τέλος όμως της ζωής της γνώρισε δύσκολες μέρες. Το 1872, ο Γάλλος μουσικοσυνθέτης Σαρλ Γκουνό έγραψε για εκείνη ένα μουσικό έργο με τον τίτλο «Κόρη των Αθηνών», στέλνοντας όλες τις εισπράξεις από τη συναυλία στην Τερέζα Μακρή για να την βοηθήσει οικονομικά.

Η Τερέζα Μακρή πέθανε στις 21 Οκτωβρίου 1875 στην Αθήνα, σε ηλικία 78 ετών. Στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα φυλάγεται σήμερα το κόκκινο φεσάκι με τη χρυσή φούντα της «Κόρης των Αθηνών», δίπλα σ’ ένα φορητό γραφείο του Βύρωνα. Η μοναδική κόρη της, Καρολίνα, η οποία πέθανε 86 ετών τον Ιανουάριο του 1920, έζησε με την ανάμνηση της μητέρας της σ’ ένα σπίτι της οδού Κεραμεικού 13 στο Μεταξουργείο.

Πηγές

• Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, Μέρος τέταρτο, τεύχος Β΄, σελ. 1120 – 1125, Αθήνα, 1974.
• Λίζα Μιχελή: Η Αθήνα των Ανωνύμων, σελ. 153 – 155: Τερέζα Μακρή, β΄ έκδοση, ΔΡΩΜΕΝΑ, Αθήνα, 1991.
• Άρτεμις Σκουμπουρδή: Ψυρρή: Η γειτονιά των ηρώων, σελ. 99 - 105 & 111 - 115, β΄ έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2004.
• Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Μακρή, Θηρεσία ή Τερέζα», τόμος 40, σελ. 103, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.

Βιβλιογραφία

• Νίκη Μαραγκού: Γεζούλ (μυθιστόρημα), α΄ έκδοση, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα, Οκτώβριος 2010.