Σκηνοπηγία

Σκηνοπηγία ή εορτή της Συγκομιδής^[1] ή εορτή των Σκηνών^[2], ονομαζόταν και ονομάζεται η τελευταία από τις τρεις μεγάλες γιορτές των Ιουδαίων, μετά το Πάσχα και την Πεντηκοστή, διάρκειας επτά ημερών^[3], που "τελείται προς ευχαριστίαν για την συγκομιδή των καρπών και προς ανάμνηση της καθοδήγησης του Ισραήλ από τον Θεό στην Έρημο του Σινά μετά την έξοδο των Εβραίων από την Αίγυπτο και την διαμονή τους σε σκηνές."^[4].

Ήταν ετήσια γιορτή και ξεκινούσε πέντε μέρες μετά την Γιομ Κιπούρ (ημέρα του Εξιλασμού)^[5], δηλ. τη 15η ημέρα του μήνα Τισρί (τέλη Σεπτεμβρίου - αρχές Οκτωβρίου), του έβδομου μήνα του εβραϊκού ημερολόγιου. Ο Ιώσηπος την χαρακτηρίζει ως "εορτήν σφόδρα παρά τοις Εβραίοις αγιωτάτην και μεγίστην"^[6].

Την εποχή της τελικής εκδόσεως του Λευϊτικού (6ος αι. π.Χ.), εορταζόταν μόνο στην Ιερουσαλήμ. Κατά τη διάρκεια της στήνονταν σκηνές από κλαδιά στα δώματα των σπιτιών, στους δρόμους, τους κήπους και τις πλατείες και μέσα εκεί έμεναν μέχρι το τέλος της γιορτής^[7]. Έτσι, οι Εβραίοι μιμούμενοι τη διαβίωση του λαού τους μετά την έξοδο από την Αίγυπτο^[8], απέδιδαν ευχαριστίες στο Θεό για τις τότε θαυματουργικές εκδηλώσεις του^[9]. Επίσης, με αυτή την "χαναανιτικής προελεύσεως αγροτική εορτή, οι Ισραηλίτες με ευγνωμοσύνη έκλειναν τον τρύγο και την συγκομιδή των ελαιών το φθινόπωρο"^[10] ντύνοντας την όμως και "με μια σημασία δεμένη με τη σωτηρία του Ισραήλ [που] θυμίζει το νομαδικό παρελθόν και την περιπλάνηση του λαού μέσα στην έρημο"^[11].

Η Μισνά στην πραγματεία Sukka, αναφέρει τις εξής εκδηλώσεις της γιορτής:

"Κατά τας νύκτας οι ιερείς και λευίται έψαλλον εις την αυλήν του Ναού τους καθωρισμένους ψαλμούς και έπαιζον μουσικά όργανα, από της πρώτης δε ημέρας όλοι οι εορτάζοντες Ιουδαίοι έφερον εις χείρας κλάδους φοινίκων και διαφόρους καρπούς, οι οποίοι εσυμβόλιζον την εσοδείαν που εχάρισεν εις αυτούς ο Θεός κατά την διάρκειαν του έτους. Καθημερινώς εγίνετο περιφορά πέριξ του θυσιαστηρίου, την δε 7ην ημέραν η περιφορά επανελαμβάνετο επτάκις εις άνάμνησιν της καταλήψεως της Ιεριχούς. Κατά την τελευταίαν ημέραν της εορτής, ήτοι την 8ην ημέραν μετά την παρέλευσιν του επταημέρου, ήτις εθεωρείτο ως το εξόδιον όλων των εορτών του έτους και εκαλείτο ημερα του 'μεγάλου Ωσαννά', εγίνετο πανηγυρική σύναξις του λαού και εψάλλοντο διάφοροι ψαλμοί"^[12].

Η γιορτή αυτή ήταν τόσο χαρμόσυνη που οι ραββίνοι συνήθιζαν να λένε πως εκείνος ο οποίος "δεν παρέστη εις τας τελετάς αυτάς, δεν εγνώρισε τι είναι χαρά!"^[13]. Ο Πλούταρχος μάλιστα, ο οποίος είχε προφανώς παρακολουθήσει την γιορτή, κάνει λόγο για όλα τα παραπάνω και θεωρούσε ότι "εικός δε βακχείαν είναι τα ποιούμενα"^[14] δηλ. μοιάζουν με όσα τελούσαν οι Έλληνες στις γιορτές του Διονύσου.

Η Σκηνοπηγία στην Καινή Διαθήκη

Η γιορτή της Σκηνοπηγίας αναφέρεται και στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. Κατά τη διάρκειά της οι αδελφοί του Χριστού του συνέστησαν να μεταβή από τη Γαλιλαία στην Ιερουσαλήμ, για να προβάλλει σαφέστερα το έργο του. Ο Ιησούς, "μεσούσης της εορτής"^[15] ανέβηκε και δίδασκε στα πλήθη. Η συνέχεια του κηρύγματος του Ιησού στα Ιεροσόλυμα κατά την εορτή της Σκηνοπηγίας φαίνεται στο Ιω 7:37 όπου κατά την πρωινή λατρεία της 8ης ημέρας, της εξόδιας ημέρας, γίνονταν σπονδή νερού, μια παράσταση της ευλογίας του ύδατος κατά την είσοδο στη γη της επαγγελίας μετά τη δύσκολη ζωή της ερήμου^[16].

Υποσημειώσεις

1. Έξοδ. 23:16.
2. Δευτερ. 16:13
3. Λευιτ. 23:41.
4. λήμμ. "Σκηνοπηγίας, εορτή", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 54, εκδ. Δίας, Αθήνα 2004.
5. Ισραηλιτική γιορτή δημοσίας μετανοίας και αφέσεως των αμαρτιών, που εορτάζεται με αυστηρή νηστεία και αργία.
6. Ιουδ. Αρχαιολ. 8, 4, 1.
7. Καραβιδόπουλος Δ. Ιωάννης, λήμμ. "Σκηνοπηγία", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 11, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1967, στ. 224.
8. Λευιτ. 23:42-43.
9. ΘΗΕ, ό.π..
10. Φούντας Ιερεμίας (Αρχιμ.), Ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης - 'Λευιτικόν', Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2005, σελ. 315.
11. Chouraqui Andre, 'Η Καθημερινή Ζωή των Ανθρώπων της Βίβλου', Παπαδήμας, Αθήνα 1992, σελ. 153
12. ΘΗΕ, ό.π., στ. 225.
13. λήμμ. "Σκηνοπηγία", Κολιτσάρας Θ. Ιωάννης, Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν της Αγίας Γραφής, εκδ. 'Η Ζωή', 2η έκδ., Αθήναι 1998
14. Συμποσιακών Προβλήματα, IV, 6, 2.
15. Ιω 7:14
16. Αγουρίδης Σάββας, Το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, τόμ. Α', Πουρναράς, θεσσαλονίκη 2005, σελ. 422.