Σέσκλο

Το Σέσκλο είναι ένας από τους αρχαιότατους νεολιθικούς οικισμούς της Θεσσαλίας, που κατοικήθηκε για πρώτη φορά στην αρχή της 7ης χιλιετίας (6800 π.Χ) και ερημώθηκε λίγο πριν το τέλος της 5ης χιλιετίας π.Χ (4.400 π.Χ).^[3]

Για τον σύγχρονο οικισμό, δείτε: Σέσκλο Μαγνησίας.

Για την νησίδα στα Δωδεκάνησα, δείτε: Σεσκλί Σύμης.

Για το λαχανικό, δείτε: Σέσκουλο.

Σέσκλο Μαγνησίας
Μέγαρο νεολιθικής εποχής στο Σέσκλο
Είδος	αρχαιολογική θέση
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Βόλου
Τοποθεσία	Σέσκλο Μαγνησίας
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	7η χιλιετία π.Χ.[1]
Κατεδάφιση	5η χιλιετία π.Χ.[2]
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ο νεολιθικός οικισμός του Σέσκλου βρίσκεται νοτιοανατολικά από το σύγχρονο Σέσκλο, απέχει περίπου 11 χιλιόμετρα δυτικά από την πόλη του Βόλου και από το 1963 η περιοχή έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος^[4]. Ο οικισμός αναπτύχθηκε στο λοφώδες περιβάλλον κοντά στον Παγασητικό κόλπο και τη λίμνη Κάρλα. Σημαντικό ρόλο στην επιλογή της θέσης από τους πρώτους κατοίκους της διαδραμάτισε η γεωμορφολογία της ευρύτερης περιοχής, με τα βαθιά ρέματα και τους χαμηλούς λόφους με τη μεγάλη αποστραγγιστική ικανότητα.^[5][6]

Ανασκαφές

Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσούντας εντόπισε τον οικισμό στο λόφο του Σέσκλου και ξεκίνησε ανασκαφές που αποκάλυψαν σημαντικό αριθμό ευρημάτων. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν στη δεκαετία του 1960 από τον αρχαιολόγο Δημήτρη Ρ. Θεοχάρη. Οι συγκεκριμένες ανασκαφές απέδειξαν ότι ένα τμήμα του οικισμού εκτείνεται πάνω στο λόφο Καστράκι, που είναι γνωστός ως Ακρόπολη ή Σέσκλο Α.^[7]

Η συνεχής κατοίκηση στον ίδιο χώρο και οι αλλεπάλληλες οικοδομικές φάσεις χωρίς την απομάκρυνση των ερειπίων από τα παλαιότερα κτίσματα πρόσθεσαν ύψος στο χώρο, με αποτέλεσμα τη δημιουργία λόφου. Το πιο εκτεταμένο τμήμα του οικισμού, με πυκνά δομημένα σε συστάδες οικήματα, που χρονολογούνται στην Αρχαιότερη και Μέση Νεολιθική Εποχή, γνωστό ως πόλη, αναπτύχθηκε στην επίπεδη πλαγιά στα δυτικά της Ακρόπολης, σε έκταση μεγαλύτερη των 100 στρεμμάτων.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών του Δημήτρη Ρ. Θεοχάρη πραγματοποιήθηκε και στρωματογραφική έρευνα για τη διερεύνηση των οικιστικών φάσεων σε όλο το βάθος των επιχώσεων. Το 1956 άρχισε ανασκαφική έρευνα στο λόφο και από το 1972 ερεύνησε τη γύρω περιοχή έξω από το λόφο, όπου αποκαλύφθηκε ο μεγάλος οικισμός της Μέσης Νεολιθικής εποχής.^[3]

Χρονολόγηση και δομή του οικισμού

Ακεραμική Φάση

Το Σέσκλο αποτελεί έναν από τους ελάχιστους οικισμούς του ελλαδικού χώρου όπου εντοπίστηκαν ίχνη της λεγόμενης Ακεραμικής Φασης (7η χιλιετία π.Χ) κατά την οποία δεν δεν είχε επινοηθεί η τεχνική κατασκευής πήλινων αγγείων.^[7] Στη φάση αυτή, ο οικισμός ήταν αραιοκατοικημένος και περιορίστηκε πάνω στο χαμηλό λόφο και βορειοανατολικά έξω από αυτόν. Τα στοιχεία γι' αυτή την αρχική εγκατάσταση είναι λίγα και δεν είναι ορατά στον αρχαιολογικό χώρο. Πρόκειται για ελλειψοειδή μικρά αβαθή ορύγματα, σκαμμένα στο στέρεο έδαφος, τάφρους για λεπτό θεμέλιο και λείψανα από κλαδιά δένδρων, λάσπη ή συμπαγή πηλό, που αποτελούσαν τους τοίχους των οικημάτων.

Αρχαιότερη Νεολιθική Περίοδος

Κατά την 6η χιλιετία π.Χ, ο οικισμός παραμένει αραιοκατοικημένος. Πάνω στο λόφο χτίζονται τα πρώτα σπίτια, με λίθινα θεμέλια, τοίχους από πλιθιά, δάπεδα από πατημένο πηλό, ενώ ανάμεσα στα οικήματα αναπτύσσονται ενδιάμεσοι ανοικτοί χώροι για τις καθημερινές οικοτεχνικές δραστηριότητες των κατοίκων.^[7]

Μέση Νεολιθική Εποχή

Κατά την 5η χιλιετία π.Χ, ο οικισμός απέκτησε μεγάλη έκταση και κατοικήθηκε και ο χώρος απέναντι από το λόφο. Η περίοδος αυτή ταυτίζεται με τον "Πολιτισμό του Σέσκλου" , θεωρείται η "κλασσική" εποχή της νεολιθικής τέχνης στη Θεσσαλία^[7] και χαρακτηρίζεται από την αρχιτεκτονική οργάνωση του οικισμού, την αύξηση της γραπτής κεραμικής με παράλληλη βελτίωση της τεχνικής όπτησης της κεραμικής, που επιτυγχάνει θαυμάσια κόκκινα χρώματα και από τη γενικευμένη χρήση λίθινων εργαλείων και οψιανού από τη Μήλο. Σχεδόν όλα τα αρχιτεκτονικά λείψανα που είναι σήμερα ορατά πάνω στο λόφο ανήκουν στη φάση αυτή.

Νεότερη Νεολιθική Εποχή

Στη Νεότερη Νεολιθική Εποχή, η κατοίκηση περιορίστηκε στο χώρο της Ακρόπολης, όπου κτίζεται ένα μεγάλο μεγαροειδές οίκημα, που περιβάλλεται από περιβόλους με χωρορυθμιστικό ρόλο, όπως και στην περίπτωση του Διμηνίου. Τα υπόλοιπα κτίρια διατάσσονται γύρω απ' αυτό.

Φωτοθήκη

• 
• 
  Διάφορα κεραμικά αντικείμενα
• 
• 
  Τα κεραμεία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• ΔΙΜΗΝΙ-ΣΕΣΚΛΟ, προϊστορικοί οικισμοί
• Προϊστορική Ελλάδα Επ. 2 ~ Διμήνι - Σέσκλο - Τούμπα Θεσσαλονίκης
• ΣΕΣΚΛΟ - Δήμος Βόλου
• Jakob Maurer: Sesklo
• Das Mittelneolithikum in Griechenland Αρχειοθετήθηκε 2018-01-23 στο Wayback Machine.
• "The Neolithic Sequence in Thessaly Αρχειοθετήθηκε 2013-09-22 στο Wayback Machine." e serie paginarum Aegean Prehistoric Archaeology apud Collegium Dartmuthense
• "Sesklo" apud Megalithic Portal
• Σέσκλο: Ο πρώτος οικισμός της Ευρώπης Αρχειοθετήθηκε 2022-06-01 στο Wayback Machine. από τον ιστότοπο https://greeceintime.gr/ Αρχειοθετήθηκε 2022-05-20 στο Wayback Machine.

Παραπομπές

1. Furholt M. Das ägäische Neolithikum und Chalkolithikum. Transformationen sozialer Handlungsmuster in Anatolien und Griechenland zwischen 6500 und 4000 v.Chr. Bonn: in Kommission bei Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH; 2017.
2. Furholt M. Das ägäische Neolithikum und Chalkolithikum. Transformationen sozialer Handlungsmuster in Anatolien und Griechenland zwischen 6500 und 4000 v.Chr. Bonn: in Kommission bei Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH; 2017
3. «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Σέσκλο». odysseus.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2022.
4. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2022.
5. «Μαγνησία: Το Διμήνι και το Σέσκλο». in.gr. 30 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2022.
6. «Προϊστορικός Οικισμός Σέσκλου». magnisia.mobi. 1 Ιουλίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2022.
7. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 53. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 378.