Ρένο (Ιταλία)
Ποτάμι της Ιταλίας From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Ρένο (ιταλικά: Reno, στη Διάλεκτο της Μπολόνια Raggn) είναι το δέκατο, σε μήκος και ως προς την έκταση της λεκάνης απορροής του, ποτάμι της Ιταλίας και βρίσκεται στην Εμίλια Ρομάνια. Είναι το πιο σημαντικό ποτάμι της περιφέρειας μετά τον Πάδο.
.jpg)
Το συνολικό του μήκος, από την πηγή του μέχρι τις εκβολές, είναι 211,8 χιλιόμετρα και η συνολική έκταση της λεκάνης απορροής, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της αρχής για τη λεκάνη του Ρένο, είναι 5040 τ.χλμ.. Ο ρους του διασχίζει τις επαρχίες της Πιστόιας στην Τοσκάνη, της Μπολόνιας, της Φερράρας και της Ραβέννας στην Εμίλια Ρομάνια. Σε όλη του τη διαδρομή περνάει από τους δήμους της Πιστόια, του Γκραναλιόνε, της Πορέττα Τέρμε, του Βεργκάτο, του Μαρτσαμπόττο, του Σάσσο Μαρκόνι, του Καζαλέκκιο ντι Ρένο, της Μπολόνια, του Καστέλ Ματζιόρε, της Καλντεράρα, της Σάλα Μπολονιέζε, του Αρτζελάτο, του Καστέλλο ντ Άρτζιλε, του Σαν Τζιοβάννι ιν Περσιτσέτο, του Τσέντο, της Πιέβε ντι Τσέντο, της Γκαλλιέρα, του Σαν Αγκοστίνο, του Πότζιο Ρενάτικο, του Μαλαλμπέργκο, της Μπαριτσέλλα, της Μολινέλλα, της Αρτζέντα, του Αλφονσίνε και του Κομάκκιο. Η λεκάνη του καλύπτει μέρος των επαρχιών της Πιστόιας, του Πράτο και της Φλωρεντίας στην Τοσκάνη, της Μπολόνιας, της Μόντενας, της Φερράρας και της Ραβέννας στην Εμίλια Ρομάνια. Οι πηγές του βρίσκονται σε υψόμετρο 1020 μέτρα στην περιοχή μεταξύ Πότζι Πιατζέττε και Καστέλλο (Poggi Piaggette και Castello), στον δήμο του Πιτέλιο (Piteglio) στην επαρχία της Πιστόια, από ‘που πηγάζει ο Ρένο ντι Προυνέττα (Reno di Prunetta), που θεωρείται ο κλάδος γέννησης του Ρένο. Σε υψόμετρο 745 μέτρα στην περιοχή Λε Πιάστρε (Le Piastre), στον δήμο της Πιστόια, ο Ρένο ντι Προυνέττα, μετά από μία διαδρομή 4ων περίπου χιλιομέτρων, ενώνεται με τον Ρένο ντι Κάμπολούνγκο (Reno di Campolungo) και σχηματίζουν τον καθεαυτό ποταμό που από αυτό το σημείο παίρνει το όνομα Ρένο. Το πρώτο μέρος της διαδρομής του έχει κατεύθυνση από νότο προς βορά ενώ το δεύτερο, μετά από μία σχεδόν ορθογώνια στροφή, κατευθύνεται από δυτικά προς ανατολικά μέχρι τις εκβολές του. Γεωλογικά, η κοίτη του ποταμού, χωρίζεται σε δύο τμήματα. Το αρχικό, από τις πηγές μέχρι το Καζαλέκκιο ντι Ρένο, αποτελεί το ορεινό κομμάτι που ονομάζεται και άνω διαδρομή. Από το Καζαλέκκιο ντι Ρένο μέχρι τις εκβολές είναι το πεδινό κομμάτι που ονομάζεται και κάτω διαδρομή.
Τα πρώτα 10 χιλιόμετρα, από τις πηγές του μέχρι την Πράκια (Pracchia), οικισμός του δήμου της Πιστόια, η κοίτη έχει κλίση 3,7% με απαλές κλίσεις και εδάφη γεωλογικά σταθερά. Από την Πράκια μέχρι τον Πόντε ντέλλα Βεντουρίνα (Ponte della Venturina), οικισμός του δήμου του Γκραναλιόνε, η κλίση του είναι περίπου στο μισό, σε σχέση με το προηγούμενο τμήμα, ενώ έχει πιο απότομα κατεβάσματα και το έδαφος είναι ασταθές και υπόκειται σε κατολισθήσεις. Αυτό το τμήμα, μήκους 15 περίπου χιλιομέτρων, οριοθετεί τα σύνορα μεταξύ Τοσκάνης και Εμίλια Ρομάνια. Στην ορεινή του διαδρομή, ο Ρένο, δέχεται περίπου 600 ρέματα, πολλά από τα οποία έχουν νερό εποχικά ενώ μερικά όλο τον χρόνο, με το μεγαλύτερο, με μήκος 4 χιλιόμετρα, να είναι το Φόρρα ντι Φαλντο (Forra di Faldo). Στα πρώτα 10 χιλιόμετρα της διαδρομής του, ο ποταμός έχει μέτρια ποσότητα νερού γιατί τα τελευταία χρόνια οι πηγές παροχής του εκμεταλλεύονται εντατικά για την ύδρευση των ορεινών δήμων, ακόμα και της πόλης της Πιστόια. Στο επόμενο κομμάτι, ο Ρένο, δέχεται μια σειρά από χείμαρρους, μερικοί από τους οποίους έχουν νερό όλο τον χρόνο, που του παρέχουν μεγάλες ποσότητες νερού. Οι πιο σημαντικοί από αυτούς είναι ο Μαρέσκα (Maresca) και ο Ορσίνια (Orsigna), και οι δύο βρίσκονται στα αριστερά. Πριν από την Πορέττα Τέρμε, από δεξιά, δέχεται τον χείμαρρο Λιμέντρα ντι Σαμπούκα (Limentra di Sambuca) ενώ από αριστερά, μέσα στην Πορέττα δέχεται τον Ρίο Ματζιόρε (Rio Maggiore). Μεταξύ Πορέττας και Βεργκάτο δέχεται τα νερά του ποταμού Σίλλα (Silla), που πηγάζει στην κορυφή Κόρνο άλλε Σκάλε (Corno alle Scale) και είναι ο μεγαλύτερος του παραπόταμος από αριστερά, ενώ λίγο μετά θα δεχτεί από δεξιά τον χείμαρρο Λιμέντρα ντι Ριόλα (Limentra di Riola). Σε αυτό το τμήμα του ο ποταμός έχει κλίση 0,8% ενώ μετά το Βεργκάτο και μέχρι το Σάσσο Μαρκόνι θα μειωθεί στο μισό. Στο Βεργκάτο θα δεχτεί από αριστερά, πρώτα, τον χείμαρρο Βεργκατέλλο (Vergatello) και στη συνέχεια τον Βένολα (Venola). Μετά το Βεργκάτο και πριν το Σάσσο Μαρκόνι, πάντα από αριστερά, δέχεται τον Κροάρο (Croaro) ενώ μέσα στον οικισμό θα δεχτεί, από δεξιά αυτή τη φορά, τον μεγαλύτερο παραπόταμο του ορεινού τμήματος, τον Σέττα (Setta). Επισήμως η ορεινή διαδρομή του Ρένο τελειώνει στον υδροφράκτη του Καζαλέκκιο ντι Ρένο, από κει κι ύστερα ξεκινάει το πεδινό του κομμάτι. Σε αυτό το σημείο, που βρίσκεται στα 60 μέτρα υψόμετρο, η ροή του ποταμού μειώνεται αισθητά εξαιτίας του μεγάλου αριθμού τεχνιτών διωρύγων που όμως σε σχετικά μικρή απόσταση επιστρέφουν το νερό που είχαν αφαιρέσει. Η μόνη εξαίρεση είναι η διώρυγα του Ρένο που διασχίζει το κέντρο της Μπολόνια και επανενώνεται με τον Ρένο, ύστερα από πολλά χιλιόμετρα, μετά το Μαλαλμπέργκο. Σε αυτό το δεύτερο μέρος της διαδρομής του, ο Ρένο, δέχεται σημαντικές ποσότητες νερού από τους παραποτάμους του. Οι πιο σημαντικοί είναι από αριστερά ο Σαμότζια (Samoggia) και από δεξιά ο ποταμός Ίντιτσε (Idice), ο χείμαρρος Σιλλάρο (Sillaro), ο ποταμός Σαντέρνο (Santerno), ο μεγαλύτερος παραπόταμος του Ρένο, και ο ποταμός Σένιο (Senio). Το τμήμα από την ένωση με τον Σιλλάρο μέχρι τις εκβολές αποτελεί το ιστορικό και γεωγραφικό σύνορο μεταξύ της Εμίλια και της Ρομάνια. Σε όλη την πεδινή διαδρομή του δέχεται και έναν πολύ μεγάλο αριθμό από αποστραγγιστικά κανάλια τα οποία, στο τελευταίο τμήμα του, τον συνδέουν και με τις κοιλάδες του Κομάκκιο. Τα τελευταία δύο χιλιόμετρα έχουν και πάλι κατεύθυνση από νότο προς βορά μέχρι τις εκβολές και χωρίζονται από τη θάλασσα από μία λωρίδα άμμου. Στις εκβολές του ο Ρένο έχει πλάτος 120 μέτρα περίπου.
Η παρατήρηση και μελέτη της ροής του ποταμού γίνεται κυρίως σε δύο σημεία, στον υδροφράκτη του Καζαλέκκιο ντι Ρένο και στις εκβολές. Στο πρώτο σημείο, όπου υπάρχει ένας ταμιευτήρας 1061 τ.χλμ., η μέση ετήσια ροή του είναι 26,5 m³ / s, με συνήθης μέγιστες περίπου 1000 m³ / s ενώ η ελάχιστη ροή είναι 0,6 m³ / s. Ο Μάρτιος είναι ο μήνας με την πιο άφθονη μέση ροή, 52 m³ / s, ενώ ο Αύγουστος εκείνος με τη μικρότερη, 2,4 m³ / s. Στις εκβολές του τα αντίστοιχα δεδομένα είναι, 95 m³ / s η μέση ετήσια ροή, η μέγιστες είναι αμετάβλητες λόγω των τεχνητών έργων για τον έλεγχο τους, η μέση ελάχιστη 4 m³ / s, η ροή τον Μάρτιο είναι περίπου 200 m³ / s και τον Αύγουστο 8 m³ / s.
Στην πορεία των αιώνων η διαδρομή του Ρένο, κυρίως το πεδινό κομμάτι, άλλαξε πορεία είτε φυσικά είτε με την ανθρώπινη παρέμβαση. Αρχικά υπήρξε παραπόταμος του Πάδου, είτε από μόνος του είτε ενωμένος με τον ποταμό Πανάρο (Panaro). Για κάποιο διάστημα δεν έφτανε μέχρι τη θάλασσα αλλά δημιουργούσε έλη στη επαρχία της Φερράρας. Η σημερινή του διαδρομή είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης επέμβασης του 18ου αιώνα που τον παρέκκλισαν σε ένα παλιό κλάδο του Πάδου γνωστό με το όνομα Πο ντι Πριμάρο (Po di Primaro).
Στις εκβολές του υπάρχουν δύο φυσικά καταφύγια. Στα αριστερά το φυσικό καταφύγιο των εκβολών του ποταμού Ρένο και στα δεξιά το φυσικό καταφύγιο στα δεξιά των εκβολών του ποταμού Ρένο
Ο Ρένο έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ιστορία της περιοχής. Τα αρχαιολογικά ευρήματα του νεολιθικού, της εποχής του χαλκού και του σιδήρου σε διάφορες περιοχές γύρω από το ποτάμι αποδεικνύουν τη σημασία που είχε για τους πληθυσμούς της. Η κοιλάδα του ορεινού τμήματος της διαδρομής του υπήρξε η σημαντικότερη οδός επικοινωνίας μεταξύ της Τοσκάνης και της Εμίλια Ρομάνια για αιώνες. Αρχικά οι οικισμοί βρίσκονταν στους λόφους ενώ αργότερα δημιουργήθηκε το μεγαλύτερο κέντρο, στους πρόποδες τους, που οι Ετρούσκοι ονόμαζαν Φέλσινα (Felsina) και οι Ρωμαίοι Μπονόνια (Bononia), σήμερα Μπολόνια. Στις όχθες του έζησαν οι Ετρούσκοι από τον 6ο μέχρι τον 4ο π.Χ. αιώνα, τους ακολούθησαν οι Κέλτες και πιο συγκεκριμένα οι Βόιοι, από τον 4ο μέχρι τον 2ο π.Χ. αιώνα, που δώσανε το όνομα στο ποτάμι. Το ονομάσανε Ρείνος (Reinos ή Rheinos), που στη γλώσσα τους σημαίνει υδάτινο ρεύμα, όπως το μεγαλύτερο ποτάμι που γνωρίζανε στη Γερμανία απ’όπου προέρχονταν. Θα ακολουθήσουν οι Ρωμαίοι που θα κάνουν τα πρώτα αξιόλογα έργα αποξήρανσης της πεδιάδας και θα ξεκινήσουν τη γεωργική εκμετάλλευση. Εκείνη την εποχή λίγο πιο βόρεια από την Μπολόνια ο Ρένο σχημάτιζε ένα νησάκι στο οποίο το 43 π.Χ. η Β' Τριανδρία, που αποτελούταν από τον Οκταβιανό Αύγουστο, τον Μάρκο Αντώνιο και του Μάρκο Αιμίλιο Λέπιδο, θα συναντηθεί μετά τον θάνατο του Καίσαρα για να αποφασίσει τι θα κάνει. Κατά τον μεσαίωνα αποτελούσε ακόμα παραπόταμο του Πάδου αλλά κατά τη διάρκεια των συχνών πλημμυρών πολλές φορές δεν έφτανε μέχρι αυτόν. Τους επόμενους αιώνες η διαδρομή του θα αλλάξει πολλές φορές είτε φυσικά, μετά από κάποια πλημμύρα και τη δημιουργία καινούριας κοίτης, είτε λόγω ανθρώπινων παρεμβάσεων με σκοπό την προστασία από τις πλημμύρες. Κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα θα γίνουν τα περισσότερα έργα για να μειώσουν τις στροφές του ποταμού και να κάνουν τη διαδρομή του πιο ευθεία. Την ίδια περίοδο ο Πάπας Βενέδικτος ΙΔ', που καταγόταν από την Μπολόνια, αποφάσισε την κατασκευή μιας διώρυγας, στο τελευταίο τμήμα του ποταμού γνωστή ως Κάβο Μπενεντεττίνο (Cavo Benedettino), μήκους 30 περίπου χιλιομέτρων που τον συνέδεε με έναν παλιό κλάδο του Πάδου, τον Πο ντι Πριμάρο. Με αυτό το έργο ο Ρένο θα πάψει οριστικά να είναι παραπόταμος του Πάδου ενώ θα σταματήσουν και οι πλημμύρες της πεδιάδας της Φερράρα. Η διαδρομή που ακολουθεί μέχρι σήμερα είναι αυτή που δημιουργήθηκε με τα έργα του 18ου αιώνα, με μικρές και τοπικές αλλαγές, ενώ υποστηρίζεται από 124 χιλιόμετρα αναχωμάτων στις όχθες του, από τα πιο επιβλητικά και ψηλά της βόρειας Ιταλίας, που είναι ορατά από απόσταση χιλιομέτρων.
Η διαδρομή του Ρένο διασχίζει μια περιοχή με έντονη ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα. Γύρω από αυτόν κατοικούν 2000000 περίπου άνθρωποι ενώ υπάρχει έντονη βιομηχανική παρουσία, όπως οι βιομηχανικές ζώνες της Μπολόνια, και εντατική γεωργία, όπως η καλλιέργεια φρούτων στη Ρομάνια. Αυτό, όπως είναι αναμενόμενο, έχει σαν αποτέλεσμα την εντατική εκμετάλλευση των νερών του. Παρέχει το πόσιμο νερό στο υδραγωγείο της Μπολόνια αλλά και όλων των δήμων που διασχίζει, ακόμα και στο υδραγωγείο της Ραβέννα. Τα δίκτυα ύδρευσης ανεφοδιάζονται είτε απευθείας από το ποτάμι είτε μέσω των πηγών των παραποτάμων του. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο παραπόταμος του Σέττα για τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες δεν τον ανεφοδιάζει με νερό γιατί το υδραγωγείο της Μπολόνια καταναλώνει όλη την παροχή του. Στο πεδινό τμήμα του έχει δημιουργηθεί ένα εκτενές δίκτυο καναλιών και διωρύγων για την άρδευση των γεωργικών εκτάσεων. Η βιομηχανική του εκμετάλλευση περιλαμβάνει την ύδρευση των βιομηχανιών αλλά και την άμεση χρήση όπως στην περίπτωση των διαφόρων υδροηλεκτρικών φραγμάτων που υπάρχουν, με μεγαλύτερο εκείνο που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1970 στην περιοχή Μπάρτζι (Bargi).
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
