Παυσανίας Α΄ ο Λακεδαιμόνιος

O Παυσανίας (πέθανε μετά το 380 π.Χ.), Βασιλιάς της Σπάρτης από την Δυναστεία των Αγιαδών (445 π.Χ. - 426 π.Χ. και 408 π.Χ. - 395 π.Χ.) ήταν γιος του βασιλιά Πλειστοάνακτος και εγγονός του διάσημου στρατηγού Παυσανία.

Παυσανίας
Βασιλιάς των Λακεδαιμονίων 20oς από τον οίκο των Αγιαδών
Περίοδος εξουσίας
408 - 394 π.Χ.
Προκάτοχος	Πλειστοάναξ
Διάδοχος	Αγησίπολις Α΄
Εθνικότητα	Έλληνας, Σπαρτιάτης
Οίκος/Γενεά	δυναστεία Αγιαδών
Πατέρας	Πλειστοάναξ
Επίγονοι	Αγησίπολις Α΄ Κλεόμβροτος Α΄

Λήξη Πελοποννησιακού Πολέμου

Η πρώτη περίοδος της βασιλείας του Παυσανία ήταν εποχή μεγάλων ταραχών, ο ίδιος ανέβηκε στον θρόνο ανήλικος, συνεπώς ανίκανος να κυβερνήσει. Η Εύβοια και τα Μέγαρα επαναστάτησαν από την Συμμαχία της Δήλου (446 π.Χ.), οι Πελοποννησιακές δυνάμεις επιτέθηκαν στην Αττική και έφτασαν μέχρι την Ελευσίνα. Στην συνέχεια ο Πλειστοάνακτας εκθρονίστηκε και εξορίστηκε με την κατηγορία ότι τον δωροδόκησε ο Περικλής να αποσύρει τους Σπαρτιάτες από την Αττική (445 π.Χ.), ο μικρός Παυσανίας τοποθετήθηκε στην θέση του Πλειστοάνακτα και βασίλευσε μέχρι την ανάκληση του (426 π.Χ.). Ο πατέρας του κυβέρνησε ξανά μέχρι τον θάνατο του (408 π.Χ.) και τον διαδέχθηκε στον θρόνο των Αγιαδών ο Παυσανίας.^[1] Μετά την οριστική νίκη των Σπαρτιατών επί τους Αθηναίους στην Μάχη στους Αιγός Ποταμούς (405 π.Χ.) ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος αποφασίσει να αποκλείσει την Αθήνα για να συνθηκολογήσει. Ο Λύσανδρος απέκλεισε τον Πειραιά με αποτέλεσμα να ανακοπεί ο εφοδιασμός της πόλης και να ζητήσουν οι κάτοικοι την παράδοση, ο στρατηγός Θηραμένης ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον Λύσανδρο και συμφώνησε στην παράδοση, με τον τρόπο αυτό έληξε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (404 π.Χ.).

Ανατροπή των Τριάκοντα Τυράννων

Την διοίκηση της Αθήνας ανέλαβαν οι Τριάκοντα Τύραννοι Αθηναίοι πολίτες με απολυταρχικές τάσεις υπό την επίβλεψη του Λύσανδρου, αρχηγός τους ήταν ο Κριτίας, ανάμεσα τους βρισκόταν και ο ίδιος ο Θηραμένης. Ακολούθησε μια μεγάλη σειρά βιαιοτήτων από τους Τριάκοντα Τύραννους με λεηλασίες, σφαγές και δολοφονίες αθώων πολιτών, δεν δίσταζαν να δολοφονήσουν οποιονδήποτε αντιστεκόταν, ανάμεσα στα θύματα και ο ίδιος ο Θηραμένης. Οι Δημοκρατικοί αντέδρασαν έντονα και οργανώθηκαν με αρχηγό τον Θρασύβουλο να τους ανατρέψουν (403 π.Χ.), απέκτησαν σύμμαχο ακόμα και τον ίδιο τον βασιλιά της Σπάρτης Παυσανία. Έτσι ο Παυσανίας εξεστράτευσε στην Αττική για να εμποδίσει το απολυταρχικό πρόγραμμα του Λύσανδρου (δηλ. την διατήρηση των Τριάκοντα τυράννων στην Αθήνα). Συνδιαλεγόμενος με τις αντιμαχόμενες μερίδες της Αθήνας συνεργάστηκε με τον Αθηναίο Θρασύβουλο και έτσι αποκαταστάθηκε η Δημοκρατία.^[2] Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Αρχαία Αθήνα και με την συμβολή του Παυσανία οι δύο μεγάλες πόλεις συμμάχησαν προσωρινά μεταξύ τους. Οι Έφοροι εξοργίστηκαν με τις ενέργειες του Παυσανία στην Αθήνα και τον εισήγαγαν σε δίκη αλλά τελικά αθωώθηκε.

Κορινθιακός Πόλεμος

Ο Λύσανδρος επέστρεψε στην Σπάρτη (395 π.Χ.), με τις κακές του ενέργειες οδήγησε την πόλη σε μια νέα σύγκρουση με την Αθήνα που έμεινε γνωστή ως Κορινθιακός Πόλεμος, αυτοί την φορά οι πρώην σύμμαχοι τους Θήβα, Αρχαία Κόρινθος και Άργος ήταν με την Αθήνα, στο πλευρό τους και οι Πέρσες. Οι Σπαρτιάτες οργάνωσαν την επίθεση τους με δύο στρατός ο πρώτος υπό την ηγεσία του Λυσάνδρου, ο δεύτερος υπό την ηγεσία του Παυσανία, οι δύο στρατοί συμφώνησαν να συναντηθούν στην Βοιωτική πόλη Αλίαρτος. Ο στρατός του Λυσάνδρου έφτασε αμέσως, ο Παυσανίας καθυστερούσε πολύ, ο ανυπόμονος Λύσανδρος αποφάσισε να πέσει πρώτος στην μάχη χωρίς να φτάσει η ενίσχυση του δεύτερου στρατού. Ακολούθησαν σκληρές μάχες, οι Σπαρτιάτες ηττήθηκαν και ο Λύσανδρος έπεσε έξω από τα τείχη της πόλης. Ο στρατός του Παυσανία έφτασε αμέσως μετά, ο Παυσανίας δίστασε να πολεμήσει με τους υπεράριθμους αντιπάλους και ζήτησε ειρήνη για να συλλέξουν και να θάψουν τους νεκρούς τους, αμέσως μετά επέστρεψε στην Σπάρτη. Κατηγορήθηκε από πολλούς Σπαρτιάτες ότι συναίνεσε στην επανόρθωση της δημοκρατίας είτε από ζηλοτυπία προς τον Λύσανδρο είτε ορμώμενος από φιλελεύθερες αρχές, αλλά αφέθηκε ελεύθερος.^[3]

Κατηγορήθηκε και πάλι το 394 π.Χ. γιατί παραμέλησε τα συμφέροντα της πατρίδας του και έγινε αίτιος της ήττας και του θανάτου του Λύσανδρου καθόσον καθυστέρησε να σπεύσει σε βοήθειά του στην Αλίαρτο.^[4] Ο Παυσανίας αντί να παρουσιαστεί στο δικαστήριο, διέφυγε στην Τεγέα όπου έζησε ως ικέτης στο ναό της Αθηνάς Αλέας ως το θάνατό του το 385 π.Χ. Δεν είναι γνωστή η ημερομηνία που πέθανε, πιθανότατα λίγο μετά το 380 π.Χ..^[1] Τον διαδέχθηκαν οι γιοί του πρώτα ο Αγησίπολις Α΄ σύμφωνα με μια επιγραφή που βρέθηκε στους Δελφούς και μετά ο Κλεόμβροτος Α΄.^[5]

Παραπομπές

1. Powell, Anton (2017). Companion to Sparta. Accessed December 14, 2019. ProQuest Ebook Central: Somerset: John Wiley & Sons, Incorporated. σ. 100
2. Ξενοφών,Ελληνικά B, 4, 29
3. Παυσανίας, Λακωνικά Γ΄, 5.2
4. Πλούταρχος, Παράλληλοι Βίοι «Λύσανδρος Σύλλας».
5. Parke, H.W. "The Disposing of Spartan Kings". The Classical Quarterly. 39, no. 3-4 (1945): 106–112

Πηγές

• Powell, Anton (2017). Companion to Sparta. Accessed December 14, 2019. ProQuest Ebook Central: Somerset: John Wiley & Sons, Incorporated.
• Parke, H.W. "The Disposing of Spartan Kings". The Classical Quarterly. 39, no. 3-4 (1945): 106–112
• Plutarch, Lives. Life of Lysander. (University of Massachusetts/Wikisource)
• Xenophon, Hellenica. (Wikisource/Gutenberg Project)
• Pausanias. Description of Greece. Translated by Jones, W.H.S. and Omerod, H.A. Loeb Classical Library Volumes. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918.
• "Pausanias" in the Oxford Dictionary of the Classical World
• "Pausanias" in the Oxford Who's Who in the Classical World