Ορατόριο

Το ορατόριο είναι μεγάλης κλίμακας λυρική μουσική σύνθεση για ορχήστρα, σόλο φωνές και χορωδία. Η δομή του είναι πανομοιότυπη με αυτή της όπερας, διαφέρει όμως στο ότι δεν περιέχει καθόλου σκηνική θεατρική δράση. Επιπλέον, η πλοκή των ορατορίων είναι κατά κανόνα λιγότερο σύνθετη από την δραματική πλοκή μιας όπερας.

Στην πλειονότητα τους, τα ορατόρια χαρακτηρίζονται από μία θεματολογία βασισμένη σε βιβλικές αναφορές και είναι κατά βάση ένα είδος θρησκευτικής μουσικής. Αρκετοί ωστόσο συνθέτες, όπως για παράδειγμα ο Χαίντελ, παρουσίασαν και ορατόρια στηριγμένα σε θέματα της ελληνικής ή ρωμαϊκής μυθολογίας. Στην νεοελληνική ο όρος αυτός αποδίδεται με τον όρο υμνωδία.

Ο πίνακας "Δημιουργία" του Χάυδν (1808), ο οποίος απεικονίζει ένα ορατόριο.

Τα ορατόρια διακρίνονται συνήθως από τα εξής μουσικά μέρη: μία εισαγωγή (ouverture), διάφορες άριες για σόλο φωνές, το ρετσιτατίβο, για την προώθηση της πλοκής του έργου, και χορωδιακά μέρη, συνήθως μεγαλειώδη και επιβλητικά. Οι χορωδίες συνοδεύονται συχνά και από τύμπανα ή τρομπέτες.

Ανάμεσα στα σημαντικότερα και πιο δημοφιλή ορατόρια βρίσκονται ο Μεσσίας του Χαίντελ, το Ορατόριο των Χριστουγέννων του Μπαχ και η Δημιουργία του Χάυδν. Το κείμενο που ανάγεται σε ορατόριο λέγεται λιμπρέτο.

Οι κύριες διαφορές μεταξύ όπερας και ορατόριου είναι οι εξής: η όπερα έχει κατά βάση κοινωνικό περιεχόμενο σε αντίθεση με το ορατόριο το οποίο περιλαμβάνει συνθέσεις θρησκευτικού περιεχομένου. Δεύτερον η όπερα παρουσιάζει σκηνική δράση ενώ στο ορατόριο δεν υπάρχει η δυνατότητα κίνησης πάνω στη σκηνή. Και τα δυο -όπερα και ορατόριο- χρησιμοποιούν επαγγελματίες σολίστ συνήθως δύο από κάθε φύλο, με διαφορετικό ύψος φωνών. Υπάρχει η ορχήστρα και η χορωδία, που εκπροσωπεί συνήθως την λαϊκή γνώμη και άποψη.

Το ορατόριο, όπως και η όπερα, έχουν δανειστεί αρκετά στοιχεία της αρχαίας τραγωδίας. Θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ίσως και απόγονοί της καθώς βλέπουμε πως μοιάζουν, αφού η χορωδία ουσιαστικά είναι ο χορός της αρχαίας τραγωδίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• The Classical Music Pages: Ορατόριο