Οκταβία η Νεότερη

Η Οκταβία η Νεότερη, λατιν. Octavia Minor (69 - 11 π.Χ.) από το γένος των Οκταβίων, ήταν αδελφή του Οκταβιανού Αυγούστου, ετεροθαλής, μικρότερη αδελφή της Οκταβίας της Πρεσβύτερης και μικρανιψιά του Ιουλίου Καίσαρα. Ήταν γιαγιά του Κλαύδιου και προγιαγιά του Καλιγούλα και του Νέρωνα. Ήταν από τις πιο εξέχουσες γυναίκες της Ρωμαϊκής ιστορίας. Τη σεβόταν και τη θαύμαζαν οι σύγχρονοί της για την πιστότητά της, την αξιοπρέπειά της, τον αλτρουισμό της και για το ότι διατήρησε τις παραδοσιακές Ρωμαϊκές αρετές της γυναίκας.

Η Οκταβία η Νεότερη, αδελφή του Οκταβιανού Αυγούστου και σύζυγος του Μάρκου Αντωνίου.

Οκταβία η Νεότερη
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Octavia (Λατινικά) και Octavia C. f. Minor (Λατινικά)
Γέννηση	66 π.Χ. Νώλα
Θάνατος	11 π.Χ. Ρώμη
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Μαυσωλείο του Αυγούστου
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	λατινική γλώσσα[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Γάιος Κλαύδιος Μάρκελλος ο Νεότερος (έως 40 π.Χ.)[2][3] Μάρκος Αντώνιος (40 π.Χ.–32 π.Χ.)[4]
Τέκνα	Κλαυδία Μαρκέλλα η Πρεσβύτερη[2][5] Κλαυδία Μαρκέλλα η Νεότερη[2][6] Μάρκος Κλαύδιος Μάρκελλος[7][2][8] Αντωνία η Πρεσβύτερη Αντωνία η Νεότερη
Γονείς	Γάιος Οκτάβιος (ανθύπατος)[9] και Ατία Βάλβα[2][10]
Θετοί γονείς	Lucius Marcius Philippus
Αδέλφια	Οκταβία η Πρεσβύτερη (elder paternal half-sister) Οκταβιανός Αύγουστος[2][11]
Οικογένεια	Octavii Rufi και Ιουλιο-Κλαυδιανή δυναστεία
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Ήταν κόρη του Γαΐου Οκταβίου ανθυπάτου και της Ατίας Βάλβας, κόρης του Μάρκου Άτιου Βάλβου. Η Ατία ήταν από τη μητέρα της ανιψιά του Ιουλίου Καίσαρα. Ο Αύγουστος ήταν μικρότερος αδελφός της Οκταβίας της Νεότερης, ενώ από προηγούμενο γάμο, που είχε κάνει ο πατέρας της με την Ανχαρία, η Οκταβία είχε μία ετεροθαλή, μεγαλύτερη αδελφή, την Οκταβία την Πρεσβύτερη. Γεννήθηκε στη Νόλα. Ο πατέρας της ήταν συγκλητικός και απεβίωσε από φυσικά αίτια. Τότε η μητέρα της έκανε δεύτερο γάμο με τον Λεύκιο Μάρκιο Φίλιππο ύπατο. Η Οκταβία η Νεότερη πέρασε τη νεανική της ηλικία με τους γονείς της. Ο Λ. Μάρκιος Φίλιππος ανέλαβε τη μόρφωση της Οκταβίας και του Αυγούστου.

Πρώτος γάμος με τον Γάιο Κλαύδιο Μάρκελλο

Πριν το 54 π.Χ. ο πατριός της κανόνισε τον γάμο της με τον Γάιο Κλαύδιο Μάρκελλο τον Νεότερο. Ήταν από την τάξη των συγκλητικών και εθεωρείτο άξιός της· έγινε ύπατος το 50 π.Χ. Ήταν μέλος του Κλαυδίου γένους και απόγονος του Μάρκου Κλαυδίου Μαρκέλλου, διάσημου στρατηγού του Β΄ Εμφυλίου Πολέμου. Το 54 π.Χ. απεβίωσε η Ιουλία, σύζυγος του Πομπηίου και ο πατέρας της Ιούλιος Καίσαρ ανησύχησε· ζήτησε από την Οκταβία τη Μικρότερη να χωρίσει και να παντρευτεί τον Πομπήιο. Αλλά το ζεύγος δεν ήθελε να χωρίσει, ούτε ο Πομπήιος την προσφορά του Καίσαρα και νυμφεύτηκε την Κορνηλία Μετέλλα. Ο Γ. Κ. Μάρκελλος ο Νεότερος εναντιωνόταν στον Καίσαρα, μάλιστα στο κρίσιμο έτος 50 π.Χ. που ο Καίσαρας ζήτησε να εκλεγεί ύπατος, αν και απουσίαζε στη Γαλατία. Όταν ο Μάρκελλος το απέτρεψε, ο Καίσαρας εισήλθε με τον στρατό του στην Ιταλία και έφθασε στη Ρώμη το 49 π.Χ.

Ο Μάρκελλος, που ήταν φίλος του Κικέρωνα, ήταν ο αντίπαλος του Καίσαρα από τότε που εισέβαλε στην Ιταλία, δεν πήρε τα όπλα όμως εναντίον του όπως άλλοι στη μάχη των Φαρσάλων, γι' αυτό και συγχωρήθηκε από αυτόν. Μάλιστα το 47 π.Χ. μεσολάβησε στον Καίσαρα για τον εξόριστο, ομώνυμο ανιψιό του. Η Οκταβία η Νεότερη, από τα 15 της που τον παντρεύτηκε, ζούσε μαζί του, ώσπου εκείνος απεβίωσε το 40 π.Χ., όταν εκείνη ήταν 29 ετών. Απέκτησαν τρία τέκνα, που γεννήθηκαν στην Ιταλία.

Δεύτερος γάμος με τον Μάρκο Αντώνιο

Με συγκλητική απόφαση η Οκταβία παντρεύτηκε τον Μάρκο Αντώνιο, μέλος της Β΄ Τριανδρίας, το 40 π.Χ. ως τέταρτη σύζυγός του, καθώς η τρίτη σύζυγος αυτού Φουλβία είχε αποβιώσει πρόσφατα: η Οκταβία ήταν ακόμη έγκυος από τον Μάρκελλο, έτσι χρειαζόταν απόφαση της Συγκλήτου. Ο γάμος έγινε για να σταθεροποιηθεί η ανήσυχη συμμαχία του αδελφού της Οκταβιανού με τον Μάρκο Αντώνιο. Η Οκταβία ήταν πιστή και αφοσιωμένη σύζυγος. Το διάστημα 40-36 π.Χ. ταξίδευσε με τον Μάρκο Αντώνιο σε διάφορες επαρχίες και έζησε μαζί του στο μέγαρό του στην Αθήνα. Εκεί μεγάλωσε τα τρία παιδιά της από τον Μάρκελλο και τα τρία του Μ. Αντωνίου από τους προηγούμενους γάμους του. Εκεί έκανε δύο κόρες με τον άνδρα της, που τις έδωσε το ίδιο όνομα: Αντωνία.

Κατάρρευση

Ο Μ. Αντώνιος εγκατέλειψε την Οκταβία και τα παιδιά τους για χάρη της πρώην ερωμένης του Κλεοπάτρας Ζ΄ της Αιγύπτου. Είχαν συναντηθεί το 41 π.Χ. και τότε η Κλεοπάτρα Ζ΄ είχε αποκτήσει από αυτόν τον Αλέξανδρο Ήλιο και την Κλεοπάτρα Σελήνη Β΄. Τότε η Οκταβία πήρε τα παιδιά της και επέστρεψε στη Ρώμη. Το συμβάν κλόνισε τη συμμαχία του Μ. Αντωνίου με τον Οκταβιανό και η Οκταβία σε αρκετές περιπτώσεις ενήργησε ως μεσάζων μεταξύ του συζύγου και του αδελφού της. Για παράδειγμα, την άνοιξη του 37 π.Χ. θεωρήθηκε αναγκαία μία συμφωνία στον Τάραντα, όπου ο Μ. Αντώνιος και ο Οκταβιανός συμφώνησαν να βοηθήσει ο ένας τον άλλο στην Παρθική και τη Σικελική εκστρατεία του. Η Οκταβία αποκλήθηκε "το θαύμα των γυναικών". Το 35 π.Χ. ο Μ. Αντώνιος, έπειτα από μία καταστρεπτική ήττα στην Παρθία, έφερε νέο στρατό, προμήθειες και χρήματα στην Αθήνα. Εκεί άφησε μία επιστολή στην Οκταβία, ζητώντας να να χωρίσουν. Αυτό έγινε το 32 π.Χ.· το 30 π.Χ. ο Μ. Αντώνιος αυτοκτόνησε. Έτσι η Οκταβία έμεινε μόνη προστάτης των παιδιών της και αυτών του Αντωνίου από τη Φουλβία και την Κλεοπάτρα, από την οποία ο Μ. Αντώνιος είχε αποκτήσει ακόμη ένα τέκνο, τον Πτολεμαίο Φιλάδελφο. Η Οκταβία δεν ξαναπαντρεύτηκε,

Μετέπειτα ζωή

Το τέλος

Οικογένεια

Παντρεύτηκε πρώτα τον Γάιο Κλαύδιο Μάρκελλο τον Νεότερο ύπατο το 50 π.Χ. και είχε τέκνα:

• Μάρκος Κλαύδιος Μάρκελλος 42 - 23 π.Χ., απεβ. 19 ετών.
• Κλαυδία Μαρκέλλα η Πρεσβύτερη γενν. 41 π.Χ., παντρεύτηκε τον Μάρκο Βιψάνιο Αγρίππα ύπατο, στρατηγό, αρχιτέκτονα και έπειτα τον Ίουλο Αντώνιο.
• Κλαυδία Μαρκέλλα η Νεότερη γενν. το 40 π.Χ., παντρεύτηκε πρώτα τον Μάρκο Βαλέριο Μεσσάλα Αππιανό ύπατο το 12 π.Χ., έπειτα τον Παύλο Αιμίλιο Λέπιδο συγκλητικό και μετά τον Μάρκο Βαλέριο Μεσσάλα Μεσσαλίνο ύπατο το 3 π.Χ.

Όταν απεβίωσε ο Γ. Κ. Μάρκελλος, η Οκταβία η Νεότερη έκανε δεύτερο γάμο με τον Μάρκο Αντώνιο στρατηγό και είχε τέκνα:

• Αντωνία η Πρεσβύτερη γενν. 39 π.Χ., παντρεύτηκε τον Λεύκιο Δομίτιο Αηνόβαρβο ύπατο το 16 π.Χ.
  • Γναίος Δομίτιος Αηνόβαρβος 2 π.Χ.-41, ύπατος το 32.
    • Νέρων 37-68, Ρωμαίος Αυτοκράτορας.
• Αντωνία η Νεότερη 36 π.Χ.-37, παντρεύτηκε τον Νέρωνα Κλαύδιο Δρούσο (Δρούσο τον Πρεσβύτερο) στρατιωτικό.
  • Γερμανικός 15 π.Χ.-19, στρατηγός.
    • Καλιγούλας 12-41, Ρωμαίος Αυτοκράτορας.
  • Κλαύδιος 10 π.Χ.-54, Ρωμαίος Αυτοκράτορας.

Πηγές

• Cluett, Ronald. “Roman women and triumviral politics, 43-37 B.C.” Echos du monde classique. Classical views 17, no. 1 (1998), 67-84.
• Erhart, K. P. “A new portrait type of Octavia Minor (?).” The J. Paul Getty Museum journal 8 (1980), 117-28.
• Fischer. Fulvia und Octavia: die beiden Ehefrauen des Marcus Antonius in den politischen Kämpfen der Umbruchszeit zwischen Republik und Principat. Berlin: Logos-Verl., 1999.
• Foubert, Lien. “Vesta and Julio-Claudian women in imperial propaganda.” Ancient society 45 (2015), 187-204.
• Freisenbruch, Annelise. 2010. The first ladies of rome: The women behind the caesars. London: Jonathan Cape.

Παραπομπές

1. (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 121421287. Ανακτήθηκε στις 17  Ιουλίου 2021.
2. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 3909. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
3. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 2396. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
4. Ronald Syme: «The Augustan Aristocracy» 1989.
5. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4254. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
6. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4255. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
7. «Marcelli» (Ρωσικά)
8. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 3911. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
9. «Octavii» (Ρωσικά)
10. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 3884. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
11. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 2597. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.