Οικουμενική κυβέρνηση Ξενοφώντα Ζολώτα 1989

Η οικουμενική κυβέρνηση Ξενοφώντος Ζολώτα 1989 (Νοέμβριος 1989 – Απρίλιος 1990) σχηματίστηκε μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1989, όταν για δεύτερη φορά μέσα σε ένα χρόνο, κανένα κόμμα δεν κατάφερε να αποκτήσει αυτοδυναμία. Παρόλο που η Νέα Δημοκρατία βγήκε από τις εκλογές ακόμα πιο ενισχυμένη κατά 100.000 ψήφους κατάφερε να κερδίσει μόνο 148 έδρες (151 απαιτούνταν για αυτοδυναμία). Το ΠΑΣΟΚ (αν και βαλλόταν πανταχόθεν εδώ και πολλούς μήνες) εξήρθε και αυτό ενισχυμένο κατά 180.000 ψήφους αλλά μακριά από την αυτοδυναμία.^[2] Ο χαμένος των εκλογών, ήταν ο ΣΥΝ, που έχασε 120.000 ψήφους, κυρίως λόγω της διάσπασης της ΚΝΕ, διάσπαση που προήλθε από την διαφωνία της ΚΝΕ για την συμμετοχή του ΚΚΕ στη συγκυβέρνηση. Με αυτή την κατανομή δυνάμεων, και αφού διμερείς πρωτοβουλίες για σχηματισμό κυβέρνησης απέτυχαν, τα τρία κόμματα αποφάσισαν τον σχηματισμό κυβέρνησης από πρόσωπο κοινής αποδοχής, τον οικονομολόγο και ακαδημαϊκό, Ξενοφώντα Ζολώτα.

Κυβέρνηση Ξενοφώντα Ζολώτα

Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία
Ημερομηνία σχηματισμού	23 Νοεμβρίου 1989
Ημερομηνία διάλυσης	11 Απριλίου 1990
Πρόσωπα και δομές
Αρχηγός Κράτους	Χρήστος Σαρτζετάκης
Πρόεδρος Κυβέρνησης	Ξενοφών Ζολώτας
Συνολικός αριθμός Μελών	38
Συμμετέχοντα κόμματα	Νέα Δημοκρατία ΠΑΣΟΚ Συνασπισμός
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα	Οικουμενική κυβέρνηση 297 / 300 (99%)
Ιστορία
Εκλογές	Ελληνικές βουλευτικές εκλογές Νοεμβρίου 1989
Θητεία νομοθετικού σώματος	20 Νοεμβρίου 1989 - 12 Μαρτίου 1990 (ΣΤ΄ κοινουβουλευτική περίοδος) [1]
Προηγούμενη	Υπηρεσιακή κυβέρνηση Ιωάννη Γρίβα 1989
Διάδοχη	Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη 1990

Ο Ξενοφών Ζολώτας ασχολήθηκε επισταμένα με το οικονομικό πρόβλημα της χώρας, αφού όπως δήλωνε τον Φεβρουάριο του 1990 «η κατάσταση είναι δραματική αλλά αναστρέψιμη» .^[3] Ο Ξ. Ζολώτας εκπόνησε το «Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Διαχείρισης» για το έτος 1990 με μια σειρά προτάσεων για την βελτίωση της κατάστασης της χώρας, το οποίο και επέδωσε στους πολιτικούς αρχηγούς, ενώ στις 6 Απριλίου η επιτροπή εμπειρογνώμων που είχε συσταθεί για να μελετήσει εις βάθος την κατάσταση της οικονομίας (η οποία έμεινε γνωστή ως «Επιτροπή Αγγελόπουλου») παρέδωσε το πόρισμά της, και πρότεινε μια σειρά μέτρων: «Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία» επισημαινόταν στην έκθεση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων «η πορεία της οικονομίας παρουσιάζει, για αρκετό ήδη χρόνο, συνεχή επιδείνωση, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξελίξεις οι οποίες θα ήταν ενδεχομένως πολύ δύσκολο να ελεγχθούν, αν οι τάσεις που επικρατούν τελευταία δεν αναστραφούν το συντομότερο δυνατόν». ^[4]

Η αρχική συμφωνία μεταξύ των τριών πολιτικών αρχηγών προέβλεπε συγκυβέρνηση μέχρι τον Απρίλιο του 1990, όταν με αφορμή την προγραμματισμένη εκλογή του νέου Πρόεδρου της Δημοκρατίας, και με δεδομένο ότι και οι τρεις ψηφοφορίες θα απέβαιναν άκαρπες (μια που δεν θα υπήρχε υποψήφιος κοινής αποδοχής), η Βουλή θα διαλυόταν και θα προκηρύσσονταν οι επόμενες εκλογές. Ωστόσο την πρωτοβουλία για τη διάλυση της συγκυβέρνησης πήρε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης όταν σύμφωνα με την εφημερίδα "Το Βήμα" ,εκτίμησε ότι μπορούσε να διεκδικήσει πλέον με βεβαιότητα την εξουσία, αφού στο μεταξύ ο εκλογικός νόμος είχε τροποποιηθεί με την περίφημη ρήτρα του «συν ένα». Το πρόσχημα για τη διάλυση της Βουλής αποτέλεσε η διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ των πολιτικών αρχηγών προκειμένου να επιλεγεί η νέα ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων.^[2].

Στις 13 Φεβρουαρίου 1990 η κυβέρνηση με την παραίτηση σχεδόν όλων των βουλευτών, μετατράπηκε σε υπηρεσιακή και στις 8 Απριλίου διενήργησε τις βουλευτικές εκλογές του 1990, που έδωσαν -αν και οριακά - αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου

^[5]

• Πρωθυπουργός - (Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου): Ξενοφών Ζολώτας - (εξωκοινοβουλευτικός)

• Υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως
  • Υπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως : Νικόλαος Θέμελης - (εξωκοινοβουλευτικός)
  • Αναπληρωτής Υπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως : Προκόπης Παυλόπουλος (Ν.Δ.) (από 23 Δεκεμβρίου 1989)
• Υπουργείο Εσωτερικών
  • Υπουργός Εσωτερικών : Θεόδωρος Κατριβάνος (ΣΥΝ)
  • Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών:
• Υπουργείο Δημοσίας Τάξης
  • Υπουργός Δημοσίας Τάξης : Δημήτριος Μανίκας - (εξωκοινοβουλευτικός)
• Υπουργείο Εξωτερικών
  • Υπουργός Εξωτερικών : Αντώνης Σαμαράς (Ν.Δ.)

- αντικαταστάθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1990 από τον Γεώργιο Παπούλια - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών: Γιάννης Ποττάκης (ΠΑΣΟΚ)

- παραιτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 και η θέση έμεινε κενή

• • Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών:
• Υπουργείο Εθνικής Αμύνης
  • Υπουργός Εθνικής Αμύνης : Τζαννής Τζαννετάκης (Ν.Δ.)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Θεόδωρο Ντεγιάννη - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας : Κάρολος Παπούλιας (ΠΑΣΟΚ)

- παραιτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 και η θέση έμεινε κενή

• • Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας :
• Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας
  • Υπουργός Εθνικής Οικονομίας : Γιώργος Γεννηματάς (ΠΑΣΟΚ)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Γεώργιο Κοντογεώργη - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας : Γιάννης Δραγασάκης (ΣΥΝ)

- παραιτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 και η θέση έμεινε κενή

• Υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων
  • Υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων: Γεώργιος Μερίκας - (εξωκοινοβουλευτικός)
  • Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων :
• Υπουργείο Δικαιοσύνης
  • Υπουργός Δικαιοσύνης : Κωνσταντίνος Σταμάτης - (εξωκοινοβουλευτικός)
• Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
  • Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων : Κώστας Σημίτης (ΠΑΣΟΚ)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων : Βασίλης Κοντογιαννόπουλος (Ν.Δ.)

- παραιτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 και η θέση έμεινε κενή

• Υπουργείο Πολιτισμού
  • Υπουργός Πολιτισμού : Σωτήρης Κούβελας (Ν.Δ.)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Γεώργιο Μυλωνά - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού :
• Υπουργείο Οικονομικών
  • Υπουργός Οικονομικών : Γεώργιος Σουφλιάς (Ν.Δ.)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Γεώργιο Αγαπητό - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών :
• Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης
  • Υπουργός Μακεδονίας - Θράκης : Γιάννης Δεληγιάννης - (εξωκοινοβουλευτικός)
• Υπουργείο Αιγαίου
  • Υπουργός Αιγαίου : Αντώνης Φούσας - (εξωκοινοβουλευτικός)
• Υπουργείο Γεωργίας
  • Υπουργός Γεωργίας : Σταύρος Δήμας (Ν.Δ.)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Ιωάννη Λιάπη - (εξωκοινοβουλευτικός)

• Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων
  • Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων : Κωνσταντίνος Λιάσκας - (εξωκοινοβουλευτικός)
  • Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων :
  • Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων :
  • Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων :
• Υπουργείο Εργασίας
  • Υπουργός Εργασίας : Απόστολος Κακλαμάνης (ΠΑΣΟΚ)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Ιωάννη Κουκιάδη - (εξωκοινοβουλευτικός)

• Υπουργείο Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας
  • Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας : Αναστάσιος Πεπονής (ΠΑΣΟΚ)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Παύλο Σακελλαρίδη - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας: Γρηγόρης Γιάνναρος (ΣΥΝ)

- παραιτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 και η θέση έμεινε κενή

• • Αναπληρωτής Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας:
• Υπουργείο Εμπορίου
  • Υπουργός Εμπορίου : Ιωάννης Βαρβιτσιώτης (Ν.Δ.)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Θεόδωρο Γκαμαλέτσο - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Εμπορίου :
• Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών
  • Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών : Απόστολος - Αθανάσιος Τσοχατζόπουλος (ΠΑΣΟΚ)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Γεώργιο Νουτσόπουλο - (εξωκοινοβουλευτικός)

• • Αναπληρωτής Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών: Γιάννης Κεφαλογιάννης (Ν.Δ.)

- παραιτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 και η θέση έμεινε κενή

• Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας
  • Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας : Νικόλαος Παππάς - (εξωκοινοβουλευτικός)
  • Αναπληρωτής Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας :
• Υπουργείο Τουρισμού
  • Υπουργός Τουρισμού : Τζαννής Τζαννετάκης (Ν.Δ.)

- αντικαταστάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1990 από τον Γεώργιο Κοντογεώργη

Δείτε επίσης

• Η κατάθεση του βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Γιάννη Κεφαλογιάννη, (Αναπληρωτή Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, επί Οικουμενικής) στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής για το σκάνδαλο της Siemens, και η εκδοχή του για την ανατροπή της κυβέρνησης στις 13 Φεβρουαρίου. Αρχειοθετήθηκε 2020-07-09 στο Wayback Machine.

Πηγές - Παραπομπές

1. https://www.hellenicparliament.gr/Praktika/Synedriaseis-Olomeleias?search=on&SessionPeriod=e1ee3720-68e9-456b-9256-9d27608cd2e1&pageNo=1
2. https://www.tovima.gr/2010/11/14/politics/o-efialtis-tis-oikoymenikis-to-90/
3. Στις 3 Ιανουαρίου του 1990 η κατάσταση στα δημοσιονομικά πράγματα έτεινε να γίνει απελπιστική. Το ΑΕΠ της χώρας σε ευρώ ήταν περίπου στα 70 δις (...) ενώ το Δημόσιο χρέος ακόμη ήταν μόνο στο 70% με ραγδαία όμως αυξητική τάση (...) Ο πληθωρισμός γύρω στο 15% (...) τα επιτόκια εσωτερικού στο 24% το δημόσιο έλλειμμα χτύπαγε το 13% και περίπου στο 10-12% ήταν το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου πληρωμών. Είχαν αρχίσει σταδιακά εξαγωγές κεφαλαίων με ταξίδια στην Ελβετία κα το κυριότερο κινδυνεύαμε με αθέτηση διεθνών πληρωμών και με μη πληρωμή μισθών και συντάξεων. Ουσιαστικά υπήρχε διορία 2 ή 3 ήμερών πριν το πρόβλημα πάρει μεγάλες διαστάσεις και υπήρχε ο άμεσος κίνδυνος γενικευμένης ανησυχίας των πολιτών για την «υγεία» και την ισοτιμία της δραχμής.https://tvxs.gr/news/taksidia-sto-xrono/ksenofon-zolotas-aytoi-oi-dyo-tha-xreokopisoyn-ti-xora
4. https://www.tovima.gr/2008/11/24/finance/enas-aiwnas-systasewn-kai-diethnwn-piesewn-gia-sklira-oikonomika-metra/
5. «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», https://gslegal.gov.gr/?p=1301