Ντολμέν

Το ντολμέν είναι τύπος μεγαλιθικού μνημείου, που αποτελείται από δύο ή περισσότερα κάθετα μενίρ, που στηρίζουν μία ή περισσότερες μεγάλες επίπεδες οριζόντιες λίθινες πλάκες και σχηματίζουν τους τοίχους ενός νεκρικού θαλάμου. Τα περισσότερα χρονολογούνται από τη Νεολιθική περίοδο (4000-3000 π.Χ.) και μερικές φορές είναι σκεπασμένα με γη ή μικρότερες πέτρες και σχηματίζουν έναν τύμβο. Μικρότερες πέτρες μπορεί να είναι σφηνωμένες μεταξύ της οριζόντιας πλάκας και των ογκολίθων υποστήριξης ώστε να επιτευχθεί επίπεδη εμφάνιση.^[1] Σε πολλές περιπτώσεις, ο τύμβος δεν υπάρχει πλέον, αφήνοντας άθικτη μόνο την πέτρινη κατασκευή.

Το ντολμέν Κρυκυνό, στο νομό Μορμπιάν, στη Γαλλία

Ντολμέν στην Ιρλανδία (Poulnabrone dolmen)

Η είσοδος στους νεκρικούς θαλάμους, που περιλάμβαναν αρκετούς νεκρούς, γινόταν μέσω ενός διαδρόμου, ο οποίος σφραγιζόταν μετά την τελετή.^[2]

Παραμένει ασαφές πότε, γιατί και από ποιον έγιναν τα πρώτα ντολμέν. Τα παλαιότερα γνωστά βρίσκονται στη Δυτική Ευρώπη, και χρονολογούνται από πριν από 7.000 χρόνια. Οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν ακόμη ποιοι ανήγειραν αυτά τα ντολμέν, γεγονός που καθιστά δύσκολο να καταλάβουμε γιατί τα έκαναν. Γενικά όλα θεωρούνται τάφοι ή νεκρικοί θάλαμοι, παρά την απουσία σαφών αποδείξεων γι’ αυτό. Ανθρώπινα ίχνη, που μερικές φορές συνοδεύονται από κτερίσματα, έχουν εντοπιστεί μέσα ή κοντά στα ντολμέν, τα οποία είναι επιστημονικά χρονολογημένα με Ραδιοχρονολόγηση άνθρακα-14. Ωστόσο, ήταν αδύνατο να αποδειχθεί ότι αυτά τα απομεινάρια χρονολογούνται από τη στιγμή που οι πέτρες αρχικά τοποθετήθηκαν στη θέση τους.^[3]

Ετυμολογία

Η γαλλική λέξη dolmen προήλθε από την κελτική λέξη taol/tol που σημαίνει τραπέζι και men/maen που σημαίνει πέτρα,λίθος.^[4]

Τύποι

Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι ντολμέν. Κάθε μείζων τύπος μπορεί να διαιρεθεί σε τοπικές παραλλαγές που χαρακτηρίζουν ένα συγκεκριμένο τύπο Νεολιθικού πολιτισμού.

• Τα απλά ντολμέν, όπου ο θάλαμος ανοίγει κατευθείαν προς τα έξω. Συνήθως αποτελούνται από δύο έως τρεις ορθοστάτες και μια οριζόντια πλάκα.

• Τα ντολμέν με διάδρομο, όπου η είσοδος του θαλάμου επικοινωνεί με το εξωτερικό μέσω μίας διόδου, πολύ διαφορετικών διαστάσεων.

• Τα ντολμέν με στεγασμένο διάδρομο, που χαρακτηρίζονται από πολύ επιμήκη θάλαμο με δίοδο προς το εξωτερικό.

Τοποθεσία

Ντολμέν έχουν βρεθεί στην Ευρώπη, από την Ιρλανδία έως τον Καύκασο, με τα περισσότερα στις ακτές του Ατλαντικού Ωκεανού. Επίσης στην Ασία, κυρίως στην Ινδία, και στη Βόρεια Αφρική. Υπάρχουν ακόμη και στην Ελλάδα, τα Μεγαλιθικά μνημεία της Θράκης, αλλά είναι ανεξερεύνητα.

• Ντολμέν
• 
  Ντολμέν στην Κεράλα, Ινδία
• 
  Hwasun, Νότια Κορέα
• 
  Το ντολμέν Er-Roc'h-Feutetστο Καρνάκ, Βρετάνη, Γαλλία
• 
  Το ντολμέν Κρυκυνό στο Πλουαρνέλ, Βρετάνη, Γαλλία
• 
  Το ντολμέν Kilclooney More στην Ιρλανδία
• 
  Το ντολμέν Lancken-Granitz, στη Γερμανία
• 
  Το ντολμέν Hunebed D27 στην Ολλανδία
• 
  Το ντολμέν Aboboreira, στην Πορτογαλία
• 
  Το ντολμέν Avola, στη Σικελία
• 
  Το ντολμέν Monte Bubbonia, Σικελία
• 
  Το ντολμέν Cava dei Servi, Σικελία
• 
  Το ντολμέν Oleiros, στη Γαλικία, Ισπανία
• 
  Το ντολμέν Sa Coveccada, στη Σαρδηνία
• 
  Ντολμέν στη Ρωσία
• 
  Ντολμέν στη Βουλγαρία

Παραπομπές

1. Murphy, Cornelius. The Prehistoric Archaeology of the Beara Peninsula, Co. Cork. Department of Archaeology, University College Cork, 1997, p. 43
2. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα τομ.46, σελ.108
3. Lewis, S. (2009) Guide to the Menhirs and other Megaliths of Central Brittany, Nezert Books
4. Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, σελ. 1202

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ντολμέν

• Το μεγαλιθικό τόξο της Μαύρης Θάλασσας (ελληνικά)
• Το Μυστήριο των Ντολμέν—Γιατί, Πότε και Πώς;