From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Νίσαια ή Νισαία ήταν αρχαία πόλη και λιμάνι στον Σαρωνικό, αποτελούσε το επίνειο στα αρχαία Μέγαρα.[1][2] Σύμφωνα με την Αρχαία ελληνική μυθολογία η Νίσαια ιδρύθηκε από τον γιο του βασιλιά της Αθήνας Πανδίων Β΄ Νίσο, ολόκληρη η Μεγαρίδα ονομάστηκε προς τιμή του Νισαία.[3] Μέχρι την εποχή που ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος ο έλεγχος του λιμανιού της Νισαίας άλλαζε ανάμεσα στους Μεγαρείς και τους Αθηναίους.[4][5] Οι Αθηναίοι σύμμαχοι των Μεγαρέων έκτισαν ισχυρά τείχη με τα οποία ένωναν τη Νίσαια με τα Μέγαρα.[6] Ο Θουκυδίδης καταγράφει το μήκος των τειχών στα οκτώ Ελληνικά Στάδια, ο Στράβων το ανεβάζει στα 18.[7][8] Στον δρόμο κοντά στη Νίσαια βρέθηκε ναός της Δήμητρας και στο λιμάνι ναός του Ποσειδώνα.[9] Στη Νισαία γεννήθηκε ο Θέογνις ο Μεγαρεύς αλλά αυτό δεν είναι εξακριβωμένο.[10] Η τοποθεσία του αρχαίου λιμανιού αμφισβητείται από πολλούς ιστορικούς.[5]
Την εποχή που ήταν βασιλιάς στην Αθήνα ο μυθικός Πύλας ο Πανδίων κατέφυγε στα Μέγαρα και παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Πυλία.[11] Ο Πύλας εξορίστηκε για τον φόνο του θείου του Βία και ο Πανδίων διαδέχθηκε τον πεθερό του στον θρόνο της Αθήνας.[11] Ο Πανδίων μοίρασε την Αττική στους τέσσερεις γιους του Αιγέα, Λύκο, Πάλλα και Νίσο.[3] Ο γιος του Πανδίωνος Νίσος πήρε μερίδιο τη Μεγαρεία που ονομάστηκε προς τιμή του Νισαία.[3] Όταν επιτέθηκε ο βασιλιάς της Κρήτης Μίνωας στη Νισαία ήρθε από τη Βοιωτική Ογχηστό να τον υποστηρίξει ο γιος του Ποσειδώνα Μεγαρέας και τον απέκρουσε με επιτυχία.[12] Ο Μεγαρέας παντρεύτηκε την κόρη του Νήσου Νισαία και διαδέχθηκε τον πεθερό του.[12] Ο Μεγαρέας έδωσε στη συνέχεια το όνομα του στη σημερινή πόλη των Μεγάρων που ήταν η έδρα του βασιλείου.[13] Η Νισαία έγινε κατόπιν το λιμάνι των Μεγάρων που διακρίθηκε για τις πολλές αποικίες η σημαντικότερη από τις οποίες ήταν η Μέγαρα Υβλαία.[14][15]
Ο Πεισίστρατος έστειλε Αθηναϊκό στρατό που κατέλαβε με επιτυχία τη Νίσαια (561 π.Χ.).[16] Η Σαλαμίνα ήταν πολύ κοντά στη Νίσαια έτσι οι Αθηναίοι απέκτησαν εύκολα τον έλεγχο στο λιμάνι των Μεγάρων.[5] Οι Αθηναίοι συμμάχησαν με τους Μεγαρείς (459 π.Χ.) και κατασκεύασαν τα Μακρά Τείχη για να συνδεθούν τα Μέγαρα με τη Νίσαια.[17] Αργότερα (446 π.Χ.) οι Μεγαρείς εισήλθαν στη Σπαρτιατική Συμμαχία, επαναστάτησαν κατά των Αθηναίων και κατέλυσαν τις Αθηναϊκές φρουρές της Μεγαρίδας.[8] Οι Αθηναίοι κράτησαν τη Νίσαια για μικρό χρονικό διάστημα αλλά όταν έκλεισαν οι Τριακονταετείς Σπονδές την παρέδωσαν στους συμμάχους της Σπάρτης.[18]
Τον πρώτο χρόνο που ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (431 π.Χ.) η Νίσαια ηττήθηκε σε ναυμαχία από τον Αθηναϊκό στόλο.[8] Μετά την ήττα 8.000 Πελοποννήσιοι στρατιώτες βάδισαν στη Νίσαια με 40 κλεμμένα Μεγαρικά πλοία και επιτέθηκαν στις Αθηναϊκές δυνάμεις.[8] Μετά την επίθεση ο Αθηναϊκός στόλος απέκλεισε το λιμάνι και εμπόδισε τις Σπαρτιάτικες ενισχύσεις.[8] Το πέμπτο έτος του πολέμου (427 π.Χ.) ο Νικίας κατέλαβε τη νησίδα του Μίνωα για λογαριασμό των Αθηναίων, αυτό τους επέτρεψε να αποκτήσουν τον έλεγχο στο λιμάνι της Νίσαιας.[4] [19] Το όγδοο έτος του πολέμου (424 π.Χ.) τα Μακρά Τείχη ανάμεσα στα Μέγαρα και τη Νίσαια που είχαν Πελοποννησιακή φρουρά έπεσαν στα χέρια των Αθηναίων, η Νίσαια έγινε ξανά το λιμάνι των Μεγάρων.[4][20] Ο Φωκίων οικοδόμησε ξανά τα τείχη που είχαν υποστεί φθορές από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο σαν ένδειξη συμμαχίας ανάμεσα στην Αθήνα και τα Μέγαρα.[9]
Η Νίσαια ήταν το μοναδικό λιμάνι των Μεγαραίων στον Σαρωνικό, με το εμπόριο δέχοταν και έστελνε προμήθειες.[1][9] Ο Αριστοφάνης περιγράφει φυσικές αλυκές στην ακτή κοντά στη Νίσαια, συνέλεγαν το αλάτι και το πουλούσαν στην Αθήνα.[9] Οι Μεγαρείς παρήγαγαν άριστη ποιότητα μαλλίνων ενδυμάτων για τους χειμερινούς μήνες, τα εξήγαγαν σε άλλες πόλεις μέσω του Σαρωνικού, είχαν σημαντικό αριθμό εισαγωγών και εξαγωγών μέσω της Νίσαιας.[21] Στη Νίσαια υπήρχε ναός του Ποσειδώνα που τον λάτρευαν σε όλες τις αποικίες των Μεγαρέων.[9] Ο Θουκυδίδης αναφέρει έναν ναό του Ενυάλιου κοντά στο λιμάνι.[9] Στην Αρχαϊκή Περίοδο υπήρχε ναός της Δήμητρας Μαλοφόρου κοντά στη Νίσαια, σύμφωνα με τον Παυσανία η στέγη της κατέρρευσε από την παρακμή του χρόνου.[9] Η λατρεία της Δήμητρας μεταφέρθηκε στη Νίσαια από τους Μεγαρείς, η ακριβής θέση των ναών δεν είναι γνωστή όπως και η ακριβής θέση του αρχαίου λιμανιού.[9] Ο ποιητής Θεογνίς κατάγεται σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς από τα Νισαία Μέγαρα, σύμφωνα με άλλους από τα Μέγαρα Υβλαία στη Σικελία.[10] Σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Πλάτων αμφιβάλλουν ότι ήταν από τα Νησαία Μέγαρα, το ποίημα του ωστόσο που είχε σχέση με τους Περσικούς Πολέμους δείχνει ότι γνώριζε καλά την περιοχή.[22] Οι περισσότεροι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι καταγόταν από τα Νισαία Μέγαρα.[23] Ο ποιητής Σημωνίδης ο Αμοργίνος τον 5ο αιώνα καταγράφει το λιμάνι ως "ομφαλός των Νισαίων".[24] Τον 2ο αιώνα μ.Χ. ο Έλληνας συγγραφέας Αθήναιος ο Ναυκρατίτης στο έργο του Δειπνοσοφισταί, εμφανίζεται στο τελευταίο του ποίημα ο Νίκανδρος ο Κολοφώνιος που υμνεί τα άνθη της Νίσαιας σαν υπέροχα.[25]
Η Νήσαια ήταν το μοναδικό λιμάνι των Μεγαρέων στον Σαρωνικό, η θέση της αμφισβητείται επειδή οι περιγραφές του Θουκυδίδη δεν ταιριάζουν με τη σημερινή τοπογραφία της Πάχης.[5][26] Μια ομάδα ιστορικών μελέτησε τις αναφορές του Θουκυδίδη του Στράβωνα και του Παυσανία υποθέτει ότι βρίσκεται βυθισμένη ανάμεσα στη σημερινή Πάχη Αττικής και στο γειτονικό ακατοίκητο νησάκι Παχάκι.[27][28][29] Η καταβύθιση έγινε πιθανότατα με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.[5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.