Μπορντέλο

Το Μπορντέλο (ξενόγλωσσος τίτλος: Bordello) είναι βραβευμένη ελληνική κινηματογραφική ταινία, ιστορικού και κοινωνικού περιεχομένου, παραγωγής 1985, ^[1] σε σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου.

Μπορντέλο
Κινηματογραφική αφίσα
Σκηνοθεσία	Νίκος Κούνδουρος
Παραγωγή	Πρόφιτ ΕΠΕ, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου
Σενάριο	Άνγκελ Βαγκενστάιν Γιώργος Βέλτσος Μάριος Πόντικας Βαγγέλης Γκούφας Νίκος Κούνδουρος
Πρωταγωνιστές	Μαρίνα Βλαντύ Ελεονώρα Σταθοπούλου Βασίλης Λάγγος Αρης Ρέτσος Αγάπη Μανουρά Βλαντιμίρ Σμιρνόφ Αντιγόνη Αμανίτου
Μουσική	Νίκος Μαμαγκάκης
Φωτογραφία	Νίκος Καβουκίδης
Μοντάζ	Αλέξης Πέζας
Πρώτη προβολή	1984 και 1985
Κυκλοφορία	1985
Διάρκεια	130'
Προέλευση	Ελλάδα
Γλώσσα	Αγγλικά και Ελληνικά
δεδομένα (π • σ • ε )

Πλοκή

Η ταινία έχει ως θέμα την εποχή της επαναστατημένης Κρήτης του 1897, όταν οι Έλληνες έχουν κερδίσει την ελευθερία τους πολεμώντας ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία. Με την πρόφαση της προστασίας των κατοίκων, ο συμμαχικός στόλος Γάλλων, Βρετανών, Ιταλών και Ρώσων αγκυροβολεί στο λιμάνι των Χανίων και προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο του νησιού.

Την ίδια χρονιά, η Ρόζα Βοναπάρτη, μαντάμ ενός οίκου ανοχής από τη Μασσαλία, καταφθάνει στα Χανιά με δώδεκα κορίτσια κι ολόκληρο τον εξοπλισμό του μασσαλιώτικου μπορντέλου της. Η κουστωδία εγκαθίσταται στην πτέρυγα ενός εγκαταλελειμμένου πρώην δημαρχείου και στήνει τη νέα επιχείρηση.

Μια πληθώρα ανθρώπων που πρωταγωνιστούν ή συμμετέχουν στα κρίσιμα γεγονότα της εποχής εκείνης συγκεντρώνονται τα βράδια και διασκεδάζουν στο μπορντέλο της Ρόζας — αξιωματικοί του συμμαχικού στόλου, ακόλουθοι, στρατιωτικοί σύνδεσμοι, κερδοσκόποι, μυστικοί και φανεροί πράκτορες, ένας απογοητευμένος νεαρός επαναστάτης κ.ά..

Όταν το μπορντέλο καίγεται, τα κορίτσια εξαναγκάζονται να σκορπίσουν σε διάφορα λιμάνια της Ανατολής. Η μαντάμ Ρόζα, στο τέλος πλέον της μακρόχρονης καριέρας της, παραμένει στην Κρήτη και ονειρεύεται ένα σπίτι με μεγάλο παράθυρο, από όπου θα μπορεί να βλέπει τα πλοία να έρχονται και να φεύγουν.

Βραβεία

Η ταινία προβλήθηκε εκτός συναγωνισμού στο 26^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1985 και απέσπασε τρία Κρατικά Βραβεία Ποιότητας ΥΠΠΟ.^[1]

• Β΄ Καλύτερης Ταινίας
• Β΄ Ανδρικού Ρόλου
• Σκηνογραφίας (Μικές Καραπιπέρης)

Ο Κούνδουρος για την ταινία

Το Μπορντέλο, που ήθελα να είναι μια ταινία προκλητική — το λέει κι ο τίτλος άλλωστε —, αντανακλά τη γνώση μιας εποχής, που δεν έβαλε τίποτα στη θέση της. Αυτό που με εμπνέει και με ωθεί σήμερα είναι ότι κι εγώ, μεγαλωμένος πια, τρέφομαι από μνήμες. Όχι από τις μνήμες τις δικές μου μονάχα, αλλά κι από τις μνήμες άλλων.

Γυρνάω λοιπόν ακόμη 50 χρόνια πίσω και κάνω το Μπορντέλο που έχει ως θέμα την Κρήτη του 1897. Η Κρήτη βγαίνει ματωμένη από την επανάσταση και ζητάει την ανεξαρτησία και την ελευθερία της. Όχι μονάχα την ελευθερία από τους Ευρωπαίους. Αυτά τα θέματα είναι και σήμερα έντονα στην καθημερινή πολιτική ζωή μας.

Η ταινία βέβαια παρεξηγήθηκε γιατί ήταν και σατιρική με την έννοια του σαρδόνιου, ενός θανατηφόρου σαρκασμού. Δεν είναι μια εικόνα πικρή, μια εικόνα απογοητευμένη, όπως νόμιζαν κάμποσοι.

Ίσα–ίσα, υπάρχει ένα επικό στοιχείο και μέσα στη θλίψη και μέσα στον εκφυλισμό των πραγμάτων. Πρόκειται δηλαδή για το επικό στοιχείο του Έλληνα και των πραγμάτων. Μέσα στη μιζέρια μας εξακολουθούμε να έχουμε να βιώνουμε τα σπέρματα ενός λαού επικού. Τώρα όμως είναι και ο ηρωισμός της γνώσης ότι τα πράγματα πια τα ξέρουμε, βεβαιωμένα από τον χρόνο που πέρασε.^[2]

Σχόλια

Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου: Οι χαρακτήρες αυτής της ταινίας είναι φανταστικοί, αλλά ο τόπος, ο χρόνος και τα ιστορικά γεγονότα αυθεντικά. Στον Ζορμπά ο Καζαντζάκης περιγράφει τα τελευταία χρόνια της ζωής μιας παλιάς πόρνης, της μαντάμ Ορτάνς. Πέρασε στην ιστορία, μισή υπαρκτό, μισή φανταστικό πρόσωπο, μέχρι που την ξαναζωντάνεψε στην οθόνη η Λίλα Κέντροβα στην ομώνυμη ταινία του Κακογιάννη. Σε τούτη την ταινία, η μυθική μαντάμ βρίσκεται στην ακμή της δόξας της, ενσαρκώνεται δε από τη Γαλλίδα ηθοποιό Μαρίνα Βλαντύ (γαλλικά: Marina Vlady). Το όνομά της είναι Ρόζα Μποναπάρτε.^[3]

Πρώτο Θέμα: Φιλμ–σταθμός, τόσο για την αντισυμβατική καλλιτεχνική διαδρομή του αείμνηστου Νίκου Κούνδουρου, όσο και γενικότερα για τον ελληνικό κινηματογράφο, το Μπορντέλο ανατέμνει την ιστορία, αλλά και τον ψυχισμό του έθνους μας. Μέσα από μια αλληγορία που μόνο ένας δημιουργός όπως ο Κούνδουρος θα μπορούσε να συνθέσει, το Μπορντέλο διηγείται την τραγελαφική, ενίοτε απίστευτη περιπέτεια της Ελλάδας ως κράτους υπό διαμόρφωση.^[4]

Flix Team: Σεναριακά σχηματικό και αργόσυρτο, το Μπορντέλο, φορτωμένο με αλληγορίες και συμβολισμούς. Η πιο απρόσιτη ταινία του Νίκου Κούνδουρου και μαζί ένα φλερτ με το γκροτέσκο που εμποδίζει οποιαδήποτε διάθεση για πολιτική, κοινωνική ή κινηματογραφική ανάλυση να βρει το δικό της χώρο πίσω από τις μάσκες ενός θεάτρου του παραλόγου και του πιο παραλόγου την ίδια ακριβώς στιγμή.^[5]

Σενάριο

Άνγκελ Βαγκενστάιν (αγγλικά: Angel Wagenstein), Γιώργος Βέλτσος, Μάριος Πόντικας, Βαγγέλης Γκούφας, Νίκος Κούνδουρος.

Διανομή

ΗΘΟΠΟΙΟΣ	ΡΟΛΟΣ		ΗΘΟΠΟΙΟΣ	ΡΟΛΟΣ
Μαρίνα Βλαντύ (Marina Vlady)	Ρόζα Βοναπάρτη		Αντώνης Βλησίδης	Δάσκαλος
Ελεονώρα Σταθοπούλου	Σάρα Blumenthall		Τάνια Τρύπη	Τάνια
Βασίλης Λάγγος	Βασίλης		Ελένη Φίλιππα	Κάρλα
Άρης Ρέτσος	Όμηρος Στρατάκης		Αλεξάνδρα Παυλίδου	Ανίτα
Αγάπη Μανουρά	Έμμα Harvey		Μύριαμ Βούρου	Βιολίστρια
Βλαντιμίρ Σμιρνόφ	Λοχαγός Semionov		Πάρις Κατσίβελος	Υπολοχαγός Ματέο Ρίτσι
Αντιγόνη Αμανίτου	Αντιγόνη Γκούμα		Ειρήνη Χατζηκωνσταντή	Τουρκάλα τραγουδίστρια
Φάνης Χηνάς	Λοχαγός Jeremiah Mason		Σπύρος Μπιμπίλας	Βρετανός αξιωματικός
Γιώργος Χαραλαμπίδης	Συνδαιτημόνας Γιαβάσογλου		Σωτήρης Σκάντζικας	Μανωλιός
Αντώνης Αντωνίου	Ιμπραήμ Εζάτ		Μιχάλης Γιαννάτος	Γιαβάσογλου
Δημήτρης Πετρόπουλος	Υπολοχαγός Κέλβιν		Κώστας Στεφανάκης	Αξιωματικός
Κατερίνα Σαρρή	Καρολάιν Μόργκαν		Νίκος Τσαχιρίδης
Έλενα Μιρτσόφσκα			Χάρης Ρώμας
Πουλχερία Φρανή			Δημήτρης Γιαννόπουλος
Ευγενία Ολυμπίου			Γεράσιμος Σκιαδαρέσης
Φραντζέσκα Ιακωβίδου			Μαρία Μαρκοπούλου
Κώστας Σταυρινουδάκης			Tony Woolf

Παραπομπές

1. Ταινιοθήκη Της Ελλάδος. «Μπορντέλο - Φιλμογραφία». tainiothiki.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2020.
2. Θεολόγου, Κώστας (18 Φεβρουαρίου 2018). «Μνήμη: η Ελληνική διαλεκτική. Συζήτηση του Νίκου Κούνδουρου με τον Κώστα Θεολόγου». Postmodern.
3. Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. «Μπορντέλο (1985)». gfc.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2021.
4. Πρώτο Θέμα | Σινεμά (27 Φεβρουαρίου 2017). «Μπορντέλο: Το αριστούργημα του Νίκου Κούνδουρου». protothema.gr.
5. Flix Team (22 Φεβρουαρίου 2017). «Οι πόλεις, τα ποτάμια και τα πλοία. Αυτές είναι οι 12 ταινίες του Νίκου Κούνδουρου». flix.gr.