Remove ads
Το Μουράνο, που βρίσκεται στη Λιμνοθάλασσα της Βενετίας, στη βόρεια Ιταλία, είναι κατά μία έννοια νησί, ακριβέστερα όμως πρόκειται για μία συστάδα νησίδων που χωρίζονται από στενά κανάλια και συνδέονται μεταξύ τους με γέφυρες, όπως και η ίδια η Βενετία, από την οποία απέχουν περί το 1,5 χιλιόμετρο προς βορρά. Η διάμετρος της συστάδας του Μουράνο δεν ξεπερνά τα δύο χιλιόμετρα, ενώ ο μόνιμος πληθυσμός της είναι μόλις πάνω από 5000 (απογραφή του 2004)[1]. Το Μουράνο είναι παραδοσιακά πολύ γνωστό για την υαλουργία του και ιδιαίτερα για τις λάμπες και τα κομψοτεχνήματα από «Κρύσταλλα Μουράνο» . Υπήρξε κάποτε ανεξάρτητη κοινότητα, αλλά τώρα αποτελεί ένα διαμέρισμα (frazione) της Βενετίας.
Remove ads
Το Μουράνο κατοικήθηκε αρχικώς από τους Ρωμαίους και, από τον 6ο αιώνα μ.Χ., από μετοίκους από το Άλτινουμ και το Οντέρζο. Στην αρχή το νησί ευδοκίμησε ως ψαροχώρι και από την παραγωγή αλατιού. Υπήρξε επίσης κέντρο εμπορίου από το λιμάνι που έλεγχε στο Σαντ Εράσμο. Από τον 11ο αιώνα άρχισε να παρακμάζει και οι κάτοικοί του μετοίκησαν στο Ντορσοντούρο. Είχε το δικό του Μέγα Συμβούλιο, όπως αυτό της Βενετίας, αλλά από τον 13ο αιώνα κυβερνήθηκε από τη Βενετία. Σε αντίθεση όμως με τα άλλα νησιά στη λιμνοθάλασσα, το Μουράνο έκοβε τα δικά του νομίσματα.
Λίγο μετά το 1000 μ.Χ. ερημίτες του Τάγματος των Camaldolese, αναζητώντας ένα μοναχικό μέρος, εγκαταστάθηκαν σε ένα από τα νησιά. Εκεί ίδρυσαν τη Μονή του Αγίου Μιχαήλ (S. Michele di Murano), που με την πάροδο των χρόνων έγινε μεγάλο κέντρο μορφώσεως και εκδόσεων. Ο διάσημος χαρτογράφος Φρα Μάουρο, του οποίου οι χάρτες υπήρξαν τόσο σημαντικοί για την εξερεύνηση του κόσμου από τους Ευρωπαίους, ήταν μοναχός αυτού του κοινόβιου. Η μονή διαλύθηκε βίαια το 1810 από τις γαλλικές δυνάμεις κατοχής του Μεγάλου Ναπολέοντα. Ο χώρος της έγινε το μεγαλύτερο νεκροταφείο της Βενετίας.
Κατά τον 15ο αιώνα το Μουράνο αναδείχθηκε σε δημοφιλές θέρετρο για τους Βενετούς και ανεγέρθηκαν αρχοντικά, αλλά και πάλι παρήκμασε. Μέχρι τον 19ο αιώνα οι νησίδες ήταν γνωστές για τους οπωρώνες και τους λαχανόκηπούς του, που αντικαταστάθηκαν στη συνέχεια από οικοδομημένες εκτάσεις.
Τα αξιοθέατα του Μουράνο περιλαμβάνουν τον ναό της Παναγίας και του Αγίου Δονάτου (Santa Maria e San Donato), γνωστό για το ψηφιδωτό δάπεδο βυζαντινής τεχνοτροπίας, που λέγεται ότι στεγάζει τα κόκκαλα του δράκοντα που σκότωσε ο Άγιος Δονάτος. Ακόμα, τον ναό του Αγίου Πέτρου (San Pietro Martire) με το παρεκκλήσιο της οικογένειας Ballarin που κτίσθηκε το 1506 και κοσμείται με έργα τέχνης του Τζιοβάννι Μπελλίνι, καθώς και το Παλάτσο ντα Μούλα. Τα περισσότερα υαλουργεία, κάποια από αυτά ηλικίας πολλών αιώνων, είναι ανοικτά στο ευρύ κοινό, ενώ υπάρχει το Μουσείο Γυαλιού του Μουράνο, που στεγάζεται στο μεγάλο Παλάτσο Τζιουστινιάν.
Remove ads
Η φήμη του Μουράνο ως κέντρου υαλουργίας έχει τις ρίζες της το 1291, όταν όλοι οι υαλουργοί της Βενετίας διατάχθηκαν να μετεγκαταστήσουν τα εργαστήριά τους στο Μουράνο για λόγους ασφαλείας από πυρκαγιά[2]. Τον επόμενο αιώνα άρχισαν εξαγωγές και το Μουράνο έγινε διάσημο, αρχικώς για τις γυάλινες χάντρες και τους καθρέφτες του. Το γυαλί Aventurine επινοήθηκε στο Μουράνο, το οποίο για ένα διάστημα ήταν ο κυριότερος παραγωγός γυαλιού σε όλη την Ευρώπη. Αργότερα, το νησί έγινε γνωστό για τους πολυελαίους του. Παρότι παρουσίασε μία παρακμή από τον 18ο αιώνα, η υαλουργία αποτελεί ακόμα και σήμερα την κυριότερη βιομηχανία του Μουράνο.
Οι υαλουργοί του Μουράνο έγιναν γρήγορα από τους πλουσιότερους και τους πλέον εξέχοντες κατοίκους του. Από το 1400 περίπου τους επιτρεπόταν η τιμή να φέρουν ξίφη, απελάμβαναν ασυλία έναντι διώξεων από το Ενετικό κράτος και πάντρευαν τις κόρες τους με μέλη των πλουσιότερων οικογενειών της Βενετίας. Παρότι επωφελούνταν από κάποια προνόμια, οι υαλουργοί του Μουράνο απαγορευόταν να φύγουν από τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας. Ωστόσο, πολλοί από αυτούς διακινδύνευσαν να μεταναστεύσουν και ίδρυσαν βιοτεχνίες σε κοντινές πόλεις, αλλά και μακρύτερα, μέχρι την Ολλανδία και την Αγγλία.
Οι υαλουργοί του Μουράνο κατείχαν για αιώνες το μονοπώλιο στην παραγωγή γυαλιού και κρυστάλλων υψηλής ποιότητας, αναπτύσσοντας ή βελτιώνοντας πολλές τεχνικές: παραγωγή κρυστάλλου, σμάλτου, γυαλιού με νήματα χρυσού (aventurine), πολύχρωμων γυαλιών (millefiori), γαλακτόχρωμου γυαλιού (lattimo) και απομιμήσεις πολύτιμων λίθων από γυαλί. Σήμερα οι τεχνίτες του Μουράνο χρησιμοποιούν αυτές τις παλιές μαζί με νέες τεχνικές για την παραγωγή πλήθους αντικειμένων, από γυάλινα έργα σύγχρονης τέχνης και γυάλινα κοσμήματα, μέχρι κρυστάλλινους πολυελαίους.
Το Μουσείο Γυαλιού του Μουράνο (Museo del Vetro) εκθέτει την ιστορία της υαλουργίας και δείγματα γυαλιού που χρονολογούνται από την Αρχαία Αίγυπτο μέχρι και τον εικοστό αιώνα.
Κάποιες από τις εταιρείες που κατέχουν ιστορικά εργοστάσια γυαλιού στο Μουράνο είναι ανάμεσα στις σημαντικότερες μάρκες γυαλιού στον κόσμο, όπως οι Venini, Ferro Murano, Barovier & Toso, Simone Cenedese και Seguso. Για την προστασία της υαλουργικής τέχνης του νησιού από ξένες αγορές, σήμερα τα γνωστότερα υαλουργεία του Μουράνο έχουν ένα σήμα που πιστοποιεί τα προϊόντα γυαλιού που κατασκευάζονται πάνω στο ίδιο το νησί.
Το παλαιότερο υαλουργείο του Μουράνο που λειτουργεί ακόμα και σήμερα είναι αυτό της Pauly & C. – Compagnia Venezia Murano, που ιδρύθηκε το 1866.
Κρατική προστασία της υαλουργίας του Μουράνο
Ως τμήμα μιας ευρύτερης προστασίας και ενισχύσεως παραδοσιακών προϊόντων της περιοχής, η Περιφέρεια του Βένετο προστατεύει και προάγει την ονομασία προελεύσεως καλλιτεχνικών υαλουργημάτων που δημιουργήθηκαν πάνω στο Μουράνο, καθώς η υαλουργία αποτελεί τμήμα της ενετικής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς: Το σήμα κατατεθέν "Vetro Artistico Murano", κατατεθειμένο στο European Office for Harmonisation Αρχειοθετήθηκε 2007-10-11 στο Wayback Machine. στο Αλικάντε, no. 00481812, έχει δημιουργηθεί με τον Περιφερειακό Νόμο no. 70 του 1994 Αρχειοθετήθηκε 2010-02-24 στο Wayback Machine..
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads