Μεταγραφή (βιολογία)

Στη βιολογία, μεταγραφή ονομάζεται το πρώτο στάδιο της γονιδιακής έκφρασης και περιγράφει τη διαδικασία κατά την οποία δημιουργείται ένα μόριο RNA, με χρήση μιας αλυσίδας του DNA ως πρoτύπου, της οποίας είναι συμπληρωματικό. Χρησιμοποιείται ο όρος μεταγραφή γιατί η γενετική πληροφορία, στη γλώσσα του DNA, μεταγράφεται στη γλώσσα του RNA, με τη διαφορά πως η βάση ουρακίλη χρησιμοποιείται αντί της θυμίνης (Το RNA συνίσταται από ουρακίλη στη θέση της θυμίνης). Η διαδικασία αυτή συμβαίνει στον πυρήνα των ευκαρυωτικών κυττάρων ή στο πυρηνοειδές των προκαρυωτικών,στα μιτοχόνδρια και στους χλωροπλάστες. Σκοπός της είναι να μεταφερθούν οι γενετικές πληροφορίες από το DNA στα ριβοσώματα, για να γίνει η πρωτεϊνοσύνθεση. Η μεταγραφή του DNA μπορεί να γίνει πολλές φορές ταυτόχρονα επιταχύνοντας τις διεργασίες του κυττάρου. Σπανίως η μεταγραφή συμβαίνει αντίστροφα, όπως κατά την διαδικασία της αντίστροφης μεταγραφής, όπου δημιουργείται DNA με καλούπι το RNA από ρετροϊούς με τη βοήθεια του ενζύμου αντίστροφη μεταγραφάση.

Περιγραφή της μεταγραφής

Σχεδιάγραμμα που παριστάνει τη διαδικασίας της μεταγραφής κατά το στάδιο της επιμήκυνσης, όπου το ένζυμο της RNA πολυμεράσης (RNAP) ολισθένει πάνω στην ανοικτή διπλή έλικα του DNA (μαύρο) συνθέτοντας RNA (μπλε σκούρο). Οι μεταγραφικοί παράγοντες του σταδίου της έναρξης (που προηγήθηκε) απεικονίζονται στα αριστερά. Το στάδιο της επιμήκυνσης ακολουθεί το τελικό στάδιο του τερματισμού (δεν απεικονίζεται).

Σε ένα γονίδιο, δηλαδή ένα τμήμα του DNA (για την ακρίβεια η διαδικασία γίνεται ταυτόχρονα σε πολλά σημεία διαφορετικών ή ίδιων μορίων DNA) ανοίγει η διπλή έλικα του DNA. Έπειτα, σχηματίζεται με τη βοήθεια ενζύμων όπως της RNA πολυμεράσης ο αντίστοιχος κλώνος του RNA σύμφωνα με την αρχή της συμπληρωματικότητας, δηλαδή η σύνθεση του μορίου του RNA γίνεται με βάση τη σύνθεση του DNA. Κατά τη διάρκεια της μεταγραφής μπορούν να γίνουν λάθη, δηλαδή να παραβιαστεί η αρχή της συμπληρωματικότητας, πιο συχνα απο την διαδικασία της αντιγραφής του DNA. Η μεταγραφή τελειώνει και μετά η έλικα του DNA ξανακλείνει, ενώ το RNA ταξιδεύει στα ριβοσώματα, για τη μετάφραση του RNA.

Δείτε επίσης

• Αντιγραφή του DNA
• Πρωτεϊνοσύνθεση

Πηγές

• Αθανάσιος Καψαλάκης· Ιωάννης-ευάγγελος Μπουρμπουχάκης· Βασιλική Περάκη· Στέργιος Σαλαμαστράκης (17 Ιουλίου 2007). «Μοριακή Γενετική». Βιολογία Γενικής Παιδείας Β΄Τάξης Γενικού Λυκείου. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. σελίδες 125–126. ISBN 960-06-0657-9.