Ο λόφος Περάνθη είναι ένας γεωλογικός σχηματισμός, στις παρυφές του οποίου βρίσκεται χτισμένη η πόλη της Άρτας και αποτελεί το φυσικό σύνδεσμο των παράκτιων υγροτόπων του Αμβρακικού με τον ορεινό όγκο των Τζουμέρκων. Ο λόφος είναι επίσης γνωστός και ως Βαλαώρα ή Πετροβούνι.[1]
Η Περάνθη είναι μία χαμηλή λοφοσειρά με ύψος 218 μ. και εμφανίζει ήπιες κλίσεις, εκτός από την δυτική απόκρημνη πλευρά. Πρόκειται για έναν ασβεστολιθικό σχηματισμό της Ιουρασικής και Κρητιδικής περιόδου, ο οποίος μαζί με τους ασβεστόλιθους του Μαυροβουνίου Βίγλας στα Δυτικά, τα Τριαδικά λατυποπαγή της Φιλιππιάδας και οι ασβεστόλιθοι Ξηροβουνίου στα Βόρεια και ο κόλπος του Αμβρακικού στα Νότια, οριοθετούν την πεδιάδα της Άρτας. Η τεκτονική χαρτογράφηση της περιοχής έδειξε ότι επικρατούν δύο κύρια συστήματα ρηγμάτων. Όσον αφορά τον λόφο Περάνθης, στο παλαιότερο σύστημα, τα ρήγματα με ΒΔ - ΝΑ διεύθυνση εντοπίζονται στις Δυτικές παρυφές του λόφου ενώ στο μεταγενέστερο σύστημα εμφανίζονται ρήγματα Α - Δ μέχρι ΝΔ - ΒΑ διεύθυνσης. Η δημιουργία αυτών των ρηγμάτων είναι αποτέλεσμα ενός ενεργού εφελκυστικού πεδίου τεκτονικών τάσεων που επικρατούσε στη συγκεκριμένη ζώνη.[2]
Ο Τίτος Λίβιος στο έργο του Ab Urbe Condita Libri αναφέρει ότι η Αμβρακία ήταν κτισμένη στους βόρειους πρόποδες ενός τραχύ λόφου, τον οποίο οι κάτοικοι αποκαλούσαν Περάνθη. Ο λόφος περιβαλλόταν στις τρεις πλευρές από την κοίτη του Αράχθου και αποτελούσε μαζί με το ποτάμι, τη φυσική οχύρωση της πόλης.[3]
Ο Διονύσιος του Καλλιφώντος κάνει αναφορά στον λόφο και τον χαρακτηρίζει ως Ιερόν Όρος, όπου λάμβαναν χώρα οι λατρευτικές τελετές των κατοίκων της Αμβρακίας.[4] Οι έρευνες του Άγγλου ιστορικού Νίκoλας Χάμοντ και οι αρχαιολογικές ανασκαφές επιβεβαίωσαν αυτή τη άποψη με την ανακάλυψη του Ιερού Άντρου Νυμφών, Ερμή και άλλων θεοτήτων στην ανατολική πλευρά του λόφου.[5][6][7] Η ιερότητα του λόφου αποδεικνύεται και απο το γεγονός ότι στις υπώρειες του πραγματοποιούνταν ταφές και εκεί αναπτύχθηκαν σταδιακά τα δύο μεγάλα νεκροταφεία της Αμβρακίας, το ανατολικό και το νοτιοδυτικό. [8] Ο περιηγητής ραββίνος Βενιαμίν μπεν Γιονά, ο οποίος επισκέφθηκε την Άρτα το 1173 αναφέρει ότι στο λόφο Περάνθη, σε μια έκταση δέκα στρεμμάτων, που παραχωρήθηκε από την Αγία Θεοδώρα, σύζυγο του Μιχαήλ Κομνηνού, κατασκευάστηκε το εβραϊκό νεκροταφείο.[9]
Η στρατηγική σημασία του λόφου ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, γεγονός που ώθησε τους κατοίκους της Αμβρακίας να κατασκευάσουν εκεί την ακρόπολη της πόλης.[10] Ο Βρετανός στρατιωτικός Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ επισκέφθηκε την πόλη της Άρτας το 1805 και παρατήρησε τα ίχνη των οχυρωματικών θέσεων ενώ ταυτόχρονα απεικόνισε την γύρω περιοχή. Σύμφωνα με τον Ληκ, στην ανατολική πλευρά της πόλης βρίσκονταν ο λόφος Περάνθης και στο υψηλότερο σημείο του η θέση «Προφήτης Ηλίας» ενώ πιο χαμηλά υπήρχαν τα λείψανα της αρχαίας ακρόπολης. Σε μικρή απόσταση από το συγκεκριμένο σημείο υπήρχε η μονή της Φανερωμένης, η εκκλησία της Οδηγήτριας και ένας ερειπωμένος ανεμόμυλος.[11][12] Στην ίδια θέση όπου υπήρχε η αρχαία ακρόπολη, κατασκευάστηκε το 1896, ο Αμυντικός Στρατώνας, ένα οχυρωματικό έργο στενά συνδεδεμένο με τα κυριότερα πολεμικά γεγονότα της περιοχής.[13] Ο λόφος υπήρξε το ορμητήριο των επαναστατημένων Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Πολιορκίας της Άρτας ενώ αποτέλεσε θέατρο μαχών κατά τη διάρκεια της Μάχης της Άρτας το 1944.[14][15][16]
Ο λόφος της Περάνθης είναι το περιαστικό δάσος της πόλης της Άρτας και είναι ένα μέρος ιδανικό για περπάτημα, τρέξιμο, ορεινή ποδηλασία και εξερεύνηση. Τα τελευταία χρόνια ο Σύλλογος Δρομέων Άρτας σε συνεργασία με τον Ορειβατικό Σύλλογο Άρτας πήραν την πρωτοβουλία και ξεκίνησαν εθελοντικά την καθαριότητα και την σηματοδότηση των μονοπατιών του λόφου, ώστε να υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε αυτά.[17] Οι δύο παραπάνω Σύλλογοι αντιλαμβάνοντας την μεγάλη ανάγκη των ανθρώπων, που προέκυψε τον τελευταίο καιρό λόγω της πανδημίας για διέξοδο, μέσω της άθλησης και της επαφή τους με τη φύση, αρχικά καθάρισαν εθελοντικά το ξεχασμένο μονοπάτι που είχε κατασκευαστεί πριν από περίπου 40 χρόνια στον λόφο της Περάνθης. Στην συνέχεια διανοίχτηκαν νέα μονοπάτια τα οποία συνδέθηκαν με το παλιό μονοπάτι και δημιουργήθηκε ένα δίκτυο μονοπατιών περίπου 9 χλμ. Σε όλα τα μονοπάτια υπάρχει σήμανση και χαρτογράφηση ώστε η χρήση τους να είναι ασφαλής. Από τεχνικής πλευράς το μονοπάτι χαρακτηρίζεται εύκολο διότι το υψόμετρο του φτάνει τα 218 μέτρα.[18] Στην διαδρομή των μονοπατιών υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία τα οποία δημιουργούν μια ιδιαίτερη αισθητική απόλαυση και ευχαρίστηση στους επισκέπτες. Κατά το μήκος του λόφου αναδεικνύεται η υπέροχη θέα από το πανοραμικό τοπίο της πεδινής περιοχής της Άρτας έως τον Αμβρακικό κόλπο, τα Τζουμέρκα, το φράγμα Πουρναρίου, τις τεχνητές λίμνες του ποταμού Αράχθου και το παραλίμνιο πάρκο. Στην ανατολική πλευρά του λόφου οι επισκέπτες μπορεί να συναντήσουν πολυβολεία τα οποία σύμφωνα με μαρτυρίες κατασκευάστηκαν την περίοδο της Τουρκοκρατίας και πήραν την τελική τους μορφή μέσα από παρεμβάσεις που έγιναν στην στον εμφύλιο ή την κατοχή. Τα πολυβολεία δίνουν ένα διαφορετικό ξεχωριστό τόνο, διότι προσφέρουν στους περιπατητές – αθλούμενους τη γνωριμία με την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης της Άρτας.[19] Ο κάθε χρήστης των μονοπατιών μπορεί να επιλέξει την διαδρομή και το μήκος που επιθυμεί να διανύσει, όπως και το τοπίο που τον ευχαριστεί. Μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στην διαδρομή που υπάρχει μέσα στο δάσος με κυπαρίσσια και πεύκα ή την ξέφωτη διαδρομή έχοντας την πανοραμική θέα.[20] Στις 26-09-2021 διεξάχθηκε 1ο Arta City Trail το οποίο διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Δρομέων Άρτας. Το συγκεκριμένο δρώμενο ήταν μια καλή ευκαιρία ώστε να προβληθεί ο πανέμορφος χώρος που αναδείχτηκε ύστερα από την προσπάθεια των εθελοντών.[21] Η ανάδειξη ενός τοπίου τόσο σημαντικής περιβαλλοντικής και αισθητικής αξίας εντός του λόφου Περάνθης, λειτουργεί ως σύνδεσμος αναψυχής, προπόνησης, ψυχαγωγίας και άθλησης μέσα στη φύση για τους κατοίκους της Άρτας αλλά και για τους επισκέπτες.
Η πρόσβαση στην κορυφή του λόφου είναι εφικτή μέσω της επαρχιακής οδού Άρτας - Κομμένου, από την πλευρά του Δημοτικού Σταδίου Άρτας όπως και από τον παράπλευρο της Εθνικής Αντιρίου-Ιωαννίνων, στο ύψος του κολυμβητηρίου ενώ υπάρχει και η δυνατότητα πρόσβασης μέσω των χωριών Λιμίνη και Περάνθη. Καθημερινά, το Αστικό ΚΤΕΛ Άρτας, εκτελεί δρομολόγια από και προς το νοσοκομείο της πόλης, το οποίο βρίσκεται στην κορυφή του λόφου.[22]
Η Άρτα σε απεικόνιση του Μάρτιν Ληκ. 1.Μητρόπολη, 2.Παρηγορήτισσα, 3.Ανεμόμυλος, 4.Φανερωμένη, 5.Κάστρο, 6.Οδηγήτρια, 7.Ακρόπολη, 8.Προφήτης Ηλίας.
Ο Αμυντικός Στρατώνας Άρτας, 1897.
Ο λόφος Περάνθης από την τεχνητή λίμνη Άρτας.
Η Άρτα απο τον λόφο σε απεικόνιση του Έντουαρντ Λίαρ, 1849.
Τμήμα του τείχους της αρχαίας Αμβρακίας.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
