Οι Λακιάδες ή η Λακία ή η Λακιάδα (αρχαία ελληνικά: Λακιάδαι), (ο δήμος: Λακίας ή Λακιάδας ή Δήμος Λακιαδών) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Οινηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Με το ίδιο όνομα (Λακιάδες) ονομάζονταν και οι δημότες του δήμου αυτού.
Γρήγορες Πληροφορίες Γενικά στοιχεία, Ονομασία ...
Κλείσιμο
Ο δήμος πήρε το όνομά του από τον μυθικό επώνυμο ήρωα Λάκιο[1] και την αρχαία αττική οικογένεια ευγενών, που κατάγονταν από αυτόν. Το ηρώο του Λάκιου βρισκόταν επί της Ιεράς Οδού, προς την Ελευσίνα, κοντά στον ποταμό Κηφισό. Το ίδιο όνομα, εκτός από το δήμο, έφερε και η τριττύα του Άστεως της Οινηίδας φυλής.[2]
Ο δήμος των Λακιαδών, ήταν μικρός δήμος, του άστεως. Βρισκόταν κατά μήκος της Ιεράς Οδού, μεταξύ του Σκίρου και του δήμου της Κηφισιάς, κοντά σε μια ιερή συκιά.[3] Ο αρχαίος δήμος Λακιαδών τοποθετείται, σύμφωνα με αρχαιολογικές έρευνες, στην περιοχή του σύγχρονου Βοτανικού, από τη διασταύρωση της σημερινής Ιεράς Οδού με τη λεωφόρο Κωνσταντινουπόλεως, έως τη Γεωπονική Σχολή, όπου έχουν εντοπιστεί τμήματα της αρχαίας οδού και εκτεταμένες νεκροπόλεις, οι οποίες χρονολογούνται από τις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. ως τη ρωμαϊκή εποχή.[4] Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του δήμου βρισκόταν στην Ιερά Οδό, ανατολικά του ποταμού Κηφισού.[5]
Οι ερευνητές του 19ου αιώνα Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής[6] και Διονύσιος Σουρμελής,[7] επιβεβαιώνουν τη διαχρονική ύπαρξη του δήμου στην περιοχή της Ιεράς οδού, ο δε δεύτερος τοποθετεί μάλιστα το τέμενος του ήρωα Λακίου εκεί όπου φτάχθηκε αργότερα ο ναός του αγίου Σάββα.
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[8] ως μέλος της Οινηίδας φυλής, συμμετείχε με 2 βουλευτές κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.) στην αρχαία Βουλή των 500. Τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ. και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), συμμετείχε με 3 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Ο δημότης των αρχαίων Λακιαδών ονομαζόταν Λακιάδης ή Λακιεύς.[9] Στο δήμο είχε ισχυρή παρουσία η οικογένεια των Φιλαϊδών, από την οποία κατάγονταν ο Μιλτιάδης και ο Κίμωνας.[10][11]
- Μιλτιάδης, γεννήθηκε τη δεκαετία 550-540 π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)
- Κίμων, γεννήθηκε περί το 510 π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)
[...] "Λάκιος: Όνομα μυθολογικών προσώπων. 1. Επώνυμος ήρωας του δήμου των Λακιαδών της Αττικής".[...] Λάκιος [...] "Laciadae: (Λακιάδαι; Lakiádai). Attic deme, gave its name to the asty trittys of the phyle Oeneis (IG I3 1120), with two (three) bouleutaí; originally the name of an Attic family. Steph. Byz. s.v. Λ. transmits Λακιά as a place name, with the demoticon Λακιεύς. Its location on the Sacred Road east of the Cephis(s)us [2] is confirmed by Paus. 1,37,2, who (ibid.) attests a temenos of the eponymous hero Lacius, the grave of the kithara player Nicocles of Tarentum, an altar to Zephyrus and a sanctuary to Demeter, Kore, Athena and Poseidon". [...] Laciadae John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133. Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 207-208: [...] "Λακιάδαι, δήμος φυλής Οινηΐδος (6 = Στεφ. Βυζ.), κατά την ιεράν οδόν την εξ Αθηνών εις Ελευσίνα, μεταξύ του προαστείου Σκίρωνος και της Ιεράς συκής η, όπερ ταυτό, μεταξύ του έξω Κεραμικού και της προς ανατολάς όχθης του Κηφισσού. Έλαβε το όνομα από Λακίου ήρωος ου και τέμενος ην ενταύθα, και μνήμα Ταραντίνου Νικοκλέους, του ενδοξοτέρου πάντων των κιθαρωδών• έτι δε και βωμός Ζεφύρου και να'ος Δήμητρος και Περσεφόνης• ετιμώντο δε ενταύθα και η Αθηνά και ο Ποσειδών, και ο Φύταλος εξένισεν ενταύθα την Δήμητρα η ευγνωμονούσα, εδωρήσατο αυτώ την συκήν, ως εφαίνετο και εκ του επί του τάφου του Φυτάλου επιγράμματος (1 = Παυσ. αττ. κ. 37.)• ο Μιλτιάδης κατήγετο εκ του δήμου τούτου, και οι συγγενείς αυτού ωνομάζοντο Λακιάδαι (2 = Πλουταρχ. Κημ. κ. 4 - αλκιβιαδ. κ. 22.). - Ο σήμερον βοτανικός κήπος κείται επί της θέσεως των Λακιαδών (3 = Ρος Δημ.)". [...] Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 145-148: [...] "Λακία, Λακιάδης ο δημότης, και Λακιεύς. Και ο δήμος και το όνομα έξέλιπον• εκ της περιηγήσεως του Παυσανίου, ανωμάλου και ασαφούς επί το πολύ, ανευρίσκεται η θέσις του δημου τούτου, με την βοήθειαν όμως του Αρποκρατίωνος και του Πλουτάρχου (εις Περικλ. σελ. 168) προσδιορίζοντος του Ανθεμοκρίτου το μνήμα προς τας θριασίας πύλας. [...] «προελθούσιν ολίγον Λακίου τέμενος εστίν ήρωος, και δήμος, ον Λακιάδας ονομάζουσιν από τούτου». [...] Ο δήμος λοιπόν Λακίας είνε ο νυν λεγόμενος άγιος Σάββας δια την αυτόθι εκκλησίαν του αγίου, όπου υπάρχει το περίφημον φρέαρ δια το εξαίρετον ύδωρ του, αφ' ούπερ κατά παν θερος του χρόνου κομίζουσιν εις την πόλιν οι υδροπώλαι καθ' ημέραν πολλήν ποσότητα. Το τέμενος άρα του ήρωος Λακίου κατέλαβεν ο ήρως της οσιότητος Σάββας ο ηγιασμένος. Εις τον δημον τούτον εγίνοντο αι επίσημοι ραφανίδες των μοιχών κατά την μαρτυρίαν του Ησυχίου «λακιάδαι, δήμος της Αττικής, ραφανίδας φέρων, ον επιβοώνται κατά των μοιχών»•"". [...] Λακιαδ, στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Λακιάδαι, δήμος της Οινηίδος φυλής. ο δημότης Λακιάδης. αναγράφεται ο δήμος Λακία και ο δημότης Λακιεύς, και τα τοπικά εκ της γενικής των πληθυντικών μετά των προθέσεων". [...], σελ. 180. Παυσανίας, «Ελλάδος Περιήγησις», «Αττικά» 1.37.2, [...] "ταύτῃ μὲν τύχην τοιαύτην συμβῆναι λέγουσι• προελθοῦσι δὲ ὀλίγον Λακίου τέμενός ἐστιν ἥρωος καὶ δῆμος ὃν Λακιάδας ὀνομάζουσιν ἀπὸ τούτου, καὶ Νικοκλέους Ταραντίνου ἐστὶ μνῆμα, ὃς ἐπὶ μέγιστον δόξης κιθαρῳδῶν ἁπάντων ἦλθεν. ἔστι δὲ καὶ Ζεφύρου τε βωμὸς καὶ Δήμητρος ἱερὸν καὶ τῆς παιδός• σὺν δέ σφισιν Ἀθηνᾶ καὶ Ποσειδῶν ἔχουσι τιμάς. ἐν τούτῳ τῷ χωρίῳ Φύταλόν φασιν οἴκῳ Δήμητρα δέξασθαι, καὶ τὴν θεὸν ἀντὶ τούτων δοῦναί οἱ τὸ φυτὸν τῆς συκῆς• μαρτυρεῖ δέ μοι τῷ λόγῳ τὸ ἐπίγραμμα τὸ ἐπὶ τῷ Φυτάλου τάφῳ• ἐνθάδ᾽ ἄναξ ἥρως Φύταλός ποτε δέξατο σεμνὴν Δήμητρα<ν>, ὅτε πρῶτον ὀπώρας καρπὸν ἔφηνεν, ἣν ἱερὰν συκῆν θνητῶν γένος ἐξονομάζει• ἐξ οὗ δὴ τιμὰς Φυτάλου γένος ἔσχεν ἀγήρως". [...]
Πρωτογενείς πηγές
Δευτερογενείς πηγές
- Laciadae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica - 19 (Laciadae)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica - 19 (Laciadae)- John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”, Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
- John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133.* Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
- Traill, J. «Places: 580006 (Lakiadai)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2017.
- Lakiadai, Sacred Way, E Kephisos, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
- Lakiades, στην ιστοσελίδα: ASCSA Digital Collections και https://web.archive.org/web/20170422162836/http://www.ascsa.edu.gr/ της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
- Lakiadai[νεκρός σύνδεσμος], Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
- Lakiadai, Attic Inscriptions Online.
_Attica_Demos_II-el.svg)
