Κόλπος Γέρας

Ο Κόλπος [της] Γέρας είναι ο ένας από τους δύο μεγάλους κόλπους της νήσου Λέσβου, που διαμορφώνουν το χαρακτηριστικό σχήμα της (ο άλλος και μεγαλύτερος είναι ο Κόλπος Καλλονής).

Δορυφορική εικόνα της Λέσβου. Ο Κόλπος Γέρας είναι ο κλειστός κόλπος κάτω δεξιά.

Ο Κόλπος Γέρας βρίσκεται στο νοτιοανατολικό μέρος της Λέσβου και έχει επιφάνεια 42 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο κόλπος έχει πολύ στενή είσοδο-στόμιο, και όχι τελείως ευθύγραμμη, ώστε όποιος πλέει στο εσωτερικό του έχει την εντύπωση ότι βρίσκεται μέσα σε μια λίμνη.^[1] Στο στενότερο σημείο του το στόμιο του κόλπου έχει πλάτος μόλις 280 μέτρα, ενώ μέσα ο κόλπος έχει πλάτος έως και 5,5 χιλιόμετρα. Το συνολικό μήκος του Κόλπου της Γέρας, από την αρχή του στομίου (το οποίο «φρουρείται» από δύο βραχονησίδες, τον Καλόγερο και το Βρωμονήσι) μέχρι τον μυχό είναι 14,5 χιλιόμετρα ή 7,7 ναυτικά μίλια, με μεγάλο άξονα σε διεύθυνση βορειοδυτικά-νοτιοανατολικά. Ο βυθός του χαρακτηρίζεται από λεπτά φύκια και μεγάλη συγκέντρωση πλαγκτού. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ο Κόλπος της Γέρας είναι γνωστός για τα νόστιμα οστρακοειδή που διαθέτει, όπως οι καλόγνωμες και τα κυδώνια. Λέγεται ότι οι αρχαίοι Ρωμαίοι μετέφεραν τέτοια θαλασσινά από τη Γέρα προκειμένου να εμπλουτίσουν με αυτά τα γεύματα των αυτοκρατόρων τους.^[2]

Κατά μήκος τμήματος των ακτών του έχουν σχηματισθεί υφάλμυρα έλη.^[3] Γενικώς η δυτική ακτή είναι πεδινή, σχηματίζοντας τη μικρή πεδιάδα της Γέρας, όπου βρίσκονται τα (σχετικώς μεγάλα σε πληθυσμό και κοντά το ένα στο άλλο) «χωριά της Γέρας». Κατά την αρχαιότητα στη θέση του χωριού Χαλατσές (= χαλάσματα, ερείπια) υπήρχε παραθαλάσσια πόλη, η Ιερά, που ερειπώθηκε από μεγάλο σεισμό κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ.. Σύμφωνα με μία εκδοχή σε παραφθορά του ονόματός της οφείλεται η ονομασία του κόλπου «Γέρα». Στον ισθμό πλάτους τριών χιλιομέτρων που σχηματίζεται ανάμεσα στην ανατολική ακτή του κόλπου και την ανατολική ακτή της Λέσβου είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της νήσου και ολόκληρης της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, η Μυτιλήνη.

Ο Κόλπος της Γέρας είναι κατάλληλος ως αγκυροβόλιο πολεμικών σκαφών και κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησίμευσε ως μία από τις βάσεις των συμμαχικών ναυτικών δυνάμεων της Μεσογείου.

• Ο Κόλπος της Γέρας είχε δώσει το όνομά του στον «Καποδιστριακό» Δήμο Γέρας (1999-2010).

Παραπομπές

1. Νέλη Σιγάλα (επιμ.): Λέσβος - ένας πλήρης ταξιδιωτικός οδηγός, σελ. 151
2. Νέλη Σιγάλα, όπ.π., σελ. 151
3. Z. Ζεμανίδου, Ε. Τσιμπούκη, Η. Καλδέλλη και Ν. Σουλακέλλης: «Χαρτογράφηση των υγροβιότοπων της Λέσβου και η αξιοποίησή τους στα εκπαιδευτικά προγράμματα της Λέσβου» Αρχειοθετήθηκε 2019-05-15 στο Wayback Machine., ΚΠΕ Δήμου Ευεργέτουλα, 2ο Συνέδριο Σχολ. Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αθήνα, 15-17 Δεκεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2012.

Πηγές

• Νέλη Σιγάλα (επιμ.): Λέσβος - ένας πλήρης ταξιδιωτικός οδηγός, εκδ. EXPLORER, Δεκέμβριος 2007
• Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 9, σελ. 417