Κλεομένης Β΄

Ο Κλεομένης Β΄ (πέθανε το 309 π.Χ.) ήταν Βασιλιάς της Σπάρτης από την Δυναστεία των Αγιαδών (369 π.Χ. - 309 π.Χ.), ήταν δεύτερος γιος του βασιλιά της Σπάρτης Κλεόμβροτου Α΄, τον διαδέχθηκε ο εγγονός του Αρεύς Α΄. Παρά το πολύ μεγάλο μέγεθος της βασιλείας του δεν υπάρχουν πολλές πηγές για τον ίδιο πέρα από την νίκη του στην Πυθία (336 π.Χ.). Πολλοί ιστορικοί προσπάθησαν να δώσουν εξηγήσεις για την ανεπάρκεια του αλλά δεν κατέληξαν σε κανένα συμπέρασμα.

Κλεομένης Β'
Βασιλιάς των Λακεδαιμονίων 24ος από τον οίκο των Αγιαδών
Περίοδος εξουσίας
369 - 309 π.Χ.
Προκάτοχος	Αγησίπολις Β΄
Διάδοχος	Αρεύς Α΄
Εθνικότητα	Έλληνας, Σπαρτιάτης
Οίκος/Γενεά	Αγιάδες
Πατέρας	Κλεόμβροτος Α΄
Μητέρα	άγνωστη
Επίγονοι	Ακρότατος Κλεώνυμος της Σπάρτης πρόππαπος Κλεομβρότου Β'

Βίος

Ο πατέρας του πέθανε πολεμώντας στην Μάχη των Λεύκτρων απέναντι στην Θήβα (371 π.Χ.), τον διαδέχθηκε ο μεγαλύτερος αδελφός του Αγησίπολις Β΄ που πέθανε την επόμενη χρονιά πρόωρα χωρίς απογόνους (369 π.Χ.).^[1] Ο Διόδωρος Σικελιώτης ένας ιστορικός που έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ. καταγράφει ότι βασίλευσε 60 χρόνια και 10 μήνες.^[2][3] Σε κάποιο άλλο σημείο του έργου του ο Διόδωρος αναφέρει ότι ο Κλεομένης Α΄ βασίλευσε 34 χρόνια αλλά πιθανότατα τον συγχέει με τον προκάτοχο του Κλεομένη Α΄ (524 π.Χ. - 490 π.Χ..^[4] Παρά το μεγάλο μήκος της βασιλείας του Κλεομένη Β΄ δεν υπάρχουν πολλές πηγές για τον ίδιο, πολλοί ιστορικοί τον καταγράφουν σαν "ανύπαρκτο".^[5][6][7][8] Η ανικανότητα του Κλεομένη Β΄ ίσως να ήταν η αιτία που ο Αριστοτέλης κατέκρινε τον θεσμό της βασιλείας στο έργο του Πολιτικά. Ο Κλεομένης Β΄ επισκιάστηκε στην Αρχαία Σπάρτη από τους ιστορικούς με τους άλλους βασιλείς από την Δυναστεία Ευρυποντιδών, Αγησίλαος Β΄ της Σπάρτης, Αρχίδαμος Γ΄ και Άγις Γ΄.^[9] Η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι οι Σπαρτιάτες κρατούσαν πάντα κρυφή την εξωτερική τους πολιτική από τις υπόλοιπες πόλεις.^[10] Μια άλλη εξήγηση είναι ότι ανέθεσε όλες τις στρατιωτικές του δραστηριότητες όπως γράφει ο Διόδωρος στον μεγαλύτερο γιο του Ακρότατο, τον καταγράφει στην Μάχη της Μεγαλόπολης (331 π.Χ.) και αργότερα (315 π.Χ.).^[11] Η μόνη προσωπική επιτυχία του Κλεομένη Β΄ ήταν η νίκη του σε αγώνες της Πυθίας στους Δελφούς (336 π.Χ.) Την επόμενη χρονιά έστειλε ένα ποσό 310 δραχμών για την ανακατασκευή του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς που είχε καταστραφεί από σεισμό (373 π.Χ.).^[12] Ο Κλεομένης Β΄ πήγε πιθανότατα στους Δελφούς για να κατασκοπεύσει τους Μακεδόνες όταν δολοφονήθηκε ο βασιλιάς τους Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας.^[13] Ο Πλούταρχος γράφει τον 2ο αιώνα π.Χ. έναν σοφό λόγο του Κλεομένη Β΄.^[14]

"Κάποιος πρότεινε να του δώσει κόκορες έτοιμους να πεθάνουν στην μάχη αλλά ο ίδιος απάντησε ότι προτιμά κόκορες που μάχονται σκοτώνοντας".

Ο μεγαλύτερος γιος του Ακρότατος πέθανε πριν από τον ίδιο και τον διαδέχθηκε ο εγγονός του Αρεύς Α΄, ο νέος βασιλιάς ήταν πολύ μικρός, ο θείος του Κλεώνυμος της Σπάρτης παρέμεινε κηδεμόνας του μέχρι την ενηλικίωση του.^[15] Πολλοί ιστορικοί λένε ότι μια Αρχιδάμεια που αντιστάθηκε σκληρά όταν ο Πύρρος της Ηπείρου επιτέθηκε στην Σπάρτη με προτροπή του θείου του ήταν κόρη του, αυτό θεωρείται απίθανο λόγω της μεγάλης διαφοράς ηλικίας.^[16]

Παραπομπές

1. Meadows, "Pausanias and the Historiography of Classical Sparta", σ. 100
2. Poralla, Prosopographie, σ. 77
3. McQueen, "Some Notes", σ. 60
4. Harvey, "The Length of the Reigns of Kleomenes", σσ. 356, 357
5. Hamilton, Agesilaus, σ. 236
6. McQueen, "Some Notes", σ. 44 (Σημ. 15), statement repeated in "The Eurypontid House", σ. 167
7. Hamilton, Agesilaus, σ. 52
8. Cartledge, Hellenistic and Roman Sparta, σ. 7
9. Christien, "Areus et le concept de symmachie", σ. 161
10. Harvey, "The Length of the Reigns of Kleomenes", σ. 356
11. McQueen, "Some Notes", σ. 59
12. Robin Lane Fox, "Alexander on Stage", in Cartledge & Greenland (eds.), Responses to Oliver Stone’s Alexander, σ. 65
13. Cartledge, Hellenistic and Roman Sparta, σσ. 16, 17
14. McQueen, "Some Notes", σ. 57
15. McQueen, "The Eurypontid House", σσ. 164, 165
16. McQueen, "The Eurypontid House", σσ. 169, 170

Πηγές

• Διόδωρος Σικελιώτης, 20, 29, 1
• Πλουτάρχου Πύρρος, 26 & εξής
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος
• Paul Cartledge, Agesilaos and the Crisis of Sparta, Baltimore, Johns Hopkins University Press, 1987.
• —— & Antony Spawforth, Hellenistic and Roman Sparta, A tale of two cities, London and New York, Routledge, 2002 (originally published in 1989).
• —— & Fiona Rose Greenland (editors), Responses to Oliver Stone’s Alexander, Film, History, and Cultural Studies, Madison, The University of Wisconsin Press, 2010.

J*acqueline Christien, "Areus et le concept de symmachie au IIIe siècle. Les réalités hellénistiques", Dialogues d'histoire ancienne, 2016/Supplement 16.

• Ephraim David, "Aristotle and Sparta", Ancient Society, Vol. 13/14 (1982/1983).
• Marguerite Deslauriers & Pierre Destrée (editors), The Cambridge Companion to Aristotle's Politics, Cambridge University Press, 2013.
• Charles D. Hamilton, Agesilaus and the Failure of Spartan Hegemony, Ithaca, Cornell University Press, 1991.
• David Harvey, "The Length of the Reigns of Kleomenes", Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, Bd. 58, H. 3 (2009).
• A. R. Meadows, "Pausanias and the Historiography of Classical Sparta", The Classical Quarterly, Vol. 45, No. 1 (1995).
• E. I. McQueen, "Some Notes on the Anti-Macedonian Movement in the Peloponnese in 331 B.C.", Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, Bd. 27, H. 1 (1st Qtr., 1978).
• ——, "The Eurypontid House in Hellenistic Sparta", Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, Bd. 39, H. 2 (1990), pp. 163–181.
• Paul Poralla & Alfred S. Bradford, Prosopographie der Lakedaimonier, bis auf die Zeit Alexanders des Grossen, Chicago, 1985 (originally published in 1913).