Κίκυννα

Η Κίκυννα ή Κικύννα (αρχαία ελληνικά: Κίκυννα‎‎), (ο δήμος: Κικύννας) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Ακαμαντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).

Κίκυννα

Γενικά στοιχεία
Ονομασία	Κίκυννα
Κύριος οικισμός	Κίκυννα
Διοικητικά στοιχεία
Ταυτότητα	δήμος της αρχαίας Αττικής
Ονομασία δήμου	Δήμος Κίκυννας
Ονομασία δημότη	Κικυννεύς
Φυλή	Ακαμαντίδα
Τριττύς	Μεσογείων
Σύστημα εξουσίας	Πόλη–κράτος
Πολιτικό σύστημα	Αθηναϊκή Δημοκρατία
Τίτλος ηγέτη	δήμαρχος
Λήψη αποφάσεων	Αρχαία Βουλή & Δήμος
Αριθμός βουλευτών
1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ.	2
2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ.	3
3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ.	άγνωστος
4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127	άγνωστος
5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας	άγνωστος
Ιστορική εξέλιξη
Ίδρυση	508 ΠΚΕ
Λήξη	3ος αιώνας
Αντικαταστάθηκε από	Δήμος Παιανίας
Λατρευτικές παραδόσεις
Ιερά	Ιερό του Απόλλωνα
Εορτές	Απολλώνια
Αρχαιολογία
Περιοχή
Αρχαία Αττική Σήμερα: θέση Χαλιδού Αττικής
Οι δήμοι της αρχαίας Αττικής
π σ ε

Τοποθεσία της αρχαίας Κικύννας

Ο δήμος της Κικύννας, ήταν δήμος των Μεσογείων.^[1] Η περιοχή του δήμου δεν έχει επακριβώς εξακριβωθεί, αλλά οι σύγχρονοι μελετητές πιστεύουν, ότι ήταν ανάμεσα στους δήμους του Σφηττού και της Αιξωνής,^[2] πιθανώς πλησίον της σημερινής περιοχής της Χαλιδού ή Χαλλειδού,^[3] ανατολικά του όρους Υμηττού, δηλαδή, «ο αρχαίος δήμος της Κίκκυνας τοποθετείται βόρεια του Σφηττού, από τους πρόποδες του Υμηττού και ως τον Καρελά».^[4] Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του δήμου βρίσκεται στην θέση Χαλιδού,^[5] η οποία υπάγεται στον Δήμο Παιανίας.

Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής, θεωρούσε ότι ο δήμος μετονομάσθηκε σε Κούκουνα, κατόπιν Κουκουνάουνες και στη συνέχεια ήταν οι Κουκουβάουνες,^[6] δηλαδή η σύγχρονη Μεταμόρφωση Αττικής, όπου όμως, σύμφωνα με τους σύγχρονους ερευνητές τοποθετείται ο δήμος του Συπαληττού.

Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,^[7] ως μέλος της Ακαμαντίδας φυλής, συμμετείχε με 2 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν από 3 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.

Οι κάτοικοι της Κικύννας

Ο δημότης της αρχαίας Κικύννας ονομαζόταν Κικυννεύς.^[8] Ο δήμος παρουσιάζεται ως η γενέτειρα του Στρεψιάδη, ο οποίος είναι ο βασικός πρωταγωνιστής της κωμωδίας του Αριστοφάνη, «Νεφέλες». Ο Αριστοφάνης παρουσιάζει αυτόν το χαρακτήρα, τον Στρεψιάδη, ^[9] ως ένα αγρότη που ευημέρησε και πλέον συντηρεί τον απαθή γιο του Φειδιππίδη, ο οποίος αναθρεμμένος σαν αριστοκράτης, καταχρεώνει τον πατέρα του με τις σπατάλες και την άσωτη ζωή του.

Η Κίκυννα είχε ιερό του Απόλλωνα και διεξήγαγε τα «Απολλώνια», που αποτελούσαν την δική της εκδοχή στην αντίστοιχη εορτή των «Διασίων», η οποία ήταν η σημαντικότερη εορτή λατρείας του Δία στην Αττική, κατά την οποία ετιμάτο ο Δίας Μειλίχιος, ο οποίος εμφανιζόταν ως χθόνια θεότητα με τη μορφή φιδιού, η οποία προστάτευε τις κατοικίες. Η εορτή των Διασίων, υπενθυμίζεται ότι λάμβανε χώρα στις 23 του μήνα Ανθεστηριώνα (περίπου στις αρχές Μαρτίου). Οι πλουσιότεροι άνθρωποι προσέφεραν τα ζώα-σφάγια των θυσιών και οι φτωχότεροι έκαιγαν θυμίαμα. Αυτό εξάγεται ως συμπέρασμα από απόσπασμα του Σχολιαστή της προαναφερθείσας κωμωδίας του Αριστοφάνη.^[10]

Σε έργο του ο Λυσίας αναφέρει ότι ένα ακίνητο στην Κίκυννα μπορούσε να φτάσει σε αξία τις 10 μνες (που ισοδυναμούσε με 1.000 δραχμές και ήταν ένα πολύ μεγάλο ποσό για την εποχή εκείνη).^[11][12]

Προσωπικότητες από την Κίκκυνα

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο της Κικύννας, όπως οι: Βίων ο Κικυννεύς (ο γηραιότερος) πατέρας του Κλεοχάρη και ο Βίων ο Κικυννεύς (ο νεότερος) γιος του Κλεοχάρη, ο κληρούχος Γοργίας ο Κικυννεύς, ο Δημήτριος ο Κικυννεύς πατέρας του Ερμαίου, ο Δημήτριος ο Κικυννεύς πατέρας του Χαιρίππου, ο Δημόστρατος ο Κικυννεύς πατέρας του Επίστρατου, ο βουλευτής Διακριτός ο Κικυννεύς κ.α.^[13]

Δείτε επίσης

• Αρχαία Αθήνα
• Ακαμαντίδα φυλή

Παραπομπές - σημειώσεις

1. [...] "Cicynna: (Κίκυννα; Kíkynna). Attic mesogeia deme of the phyle Acamantis, two (three) bouleutai. Only one deme of C. is verifiable [1. 83; 3. 20]. Its location is uncertain (Chalidou? [1. 48; 2])". [...] Lohmann, Hans (Bochum), Cicynna
2. [...] "Κίκυννα: Αρχαίος δήμος της Αττικής, του οποίου η ακριβής θέση αγνοείται. Τοποθετείται ανάμεσα στους δήμους Σφηττόν και Αιξονέων και ανήκε, κατά την επικρατέστερη γνώμη, στην Ακαμαντίδα φυλή. Στην περιοχή λατρευόταν ο Απόλλωνας, προς τιμήν του οποίου τελούσαν τα Απολλώνια". Κίκυννα Αρχειοθετήθηκε 2017-09-02 στο Wayback Machine.
3. Χαλιδού (Χαλλειδού), στην ιστοσελίδα: mthymettosgreece.com
4. Κερασία Ντούνη, Ελένη Παπαφλωράτου, "Υμηττός, η φυσιογνωμία ενός τοπίου λατρείας", [...] "Πολύ μικρότερος είναι ο αρχαίος δήμος της Κίκκυνας που τοποθετείται βορείως του Σφηττού, από τους πρόποδες του Υμηττού και έως τον Καρελά. Σε αυτόν ανήκει πιθανώς το μεγάλο αρχαίο υδραγωγείο στην περιοχή Χαλιδού που φθάνει έως τον Αγ. Νικόλαο, και το Νυμφαίο". [...], Διημερίδα "Κορωπί & Υμηττός", στην ιστοσελίδα: http://e-koropi.gr/
5. John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132.
6. Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 103: [...] "Κίκυννα, Κικυννεύς ο δημότης. εν τη απαιδευσία ωνομάσθη Κούκουνα, είτα Κουκουνάουνες, και τελευταίον Κουκουβάουνες. Κείται ο δημος ούτος εις θέσιν αγαθήν και εύπορον• απέχει δε της πόλεως ώραν μίαν και τρία τέταρτα, και είνε κατοικήσιμος". [...]
7. Κικυν Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
8. Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Κικύννα, δήμος της Αττικής, εκ της Ακαμαντίδος φυλής (Κάτοικ. Κικυννεύς, και Eπιρρ. Κικυννόθεν)". [...], σελ. 209.
9. Αριστοφάνη, «Νεφέλες», στιχ. 134: [...] "ΣΤΡΕΨΙΑΔΗΣ: Φείδωνος υἱὸς Στρεψιάδης Κικυννόθεν". [...]
10. Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Τόμος 1, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, σελ. 277: [...] "Κίκυννα, δήμος φυλής Ακαμαντίδος εν αγνώστω θέσει• φαίνεται ότι ην ενταύθα ναός Απόλλωνος, κατά τον σχολιαστήν του Αριστοφάνους• «Κικυννόθεν από του δήμου» της Ακαμαντίδος φυλής Κίκυννα, ένθα άγεται και τα «Απολλώνια» (4 =Σχολιαστ. Αριστοφ. Νεφ. 134•) οι δημόται Κικυννείς". [...]
11. Λυσίας, «Περί δημοσίων αδικημάτων», στο Lysiae Atheniensis Orationes, graece et latine, ex interpretatione et cum brevibus notis Joannis Taylori, Lysias, Taylor, typis academicis, impensis Gul. Thurlbourn, Cantabrigiae (= Κέιμπριτζ) 1740, σελ. 153: [...] "ων δ' εγώ αμφισβητώ, τω μ' πέντε μνας, τω δε χιλίας δραχμάς επεγραψάμην. & ει πλείονος άξιά εστιν ή τοσούτου, επικηρυχθέντων, το περιττόν η πόλις λήψεται. ίνα ουν ειδήτε ότι ταύτα αληθή εστι, μάρτυρας υμίν παρέξομαι' πρώτον μ, τους μεμισθωμένους παρ' εμού τα Σφηττοί, έπειτα τα Κικυννοί, τους γείτονας οι ίσασιν ημάς ήδη αμφισβητούντας". [...]
12. Λυσίας, «Περί δημοσίων αδικημάτων», στο "Λυσίου του ρήτορος τα Παραλειπόμενα, κατά τε την των λόγων τάξιν και τα εις κριτικήν τέχνην πολλαχή μεταρρυθμισάμενος εις φως εξήνεγκε Φρασικλής Νωριπολίτης", τυπωσαμένου μεν Φραγκίου κτησαμένου δε του νυν βιβλιοπώλου Αλοπυργίου, Εν Στωκαρδίω (= Στουτγκάρδη) 1831, Lysiae Orationes quae supersunt omnes cum deperditarum fragmentis in ordinem chronologicum", Lysias, Johannes Franz, in officina Hallbergeriana, 1831, σελ. 125: «Περί δημοσίων αδικημάτων», στιχ. 5: [...] "και τα μεν Σφηττοί ήδη τρία έτη μεμίσθωκα, των δε Κικυννοί και της οικίας εδικαζόμην τοις έχουσι". [...]
13. Δημότες της Κικύννας Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): KIKUNNEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project

Πηγές – βιβλιογραφία

Πρωτογενείς πηγές

• Αριστοφάνη, «Νεφέλες», στιχ. 134.
• Λυσίας, «Περί δημοσίων αδικημάτων», στιχ. 5.
• Ελληνικές επιγραφές - IG Κικυν, Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

• Cicynna, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
• John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”, (19, 48, 59, 68, 83, 110 no. 67, table 5.). Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
• John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132.
• Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• «Kikynna». www.ancientworlds.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2015.
• Δήμος Παιανίας, στην ιστοσελίδα: www.paiania.gov.gr του Δήμου Παιανίας.
• Traill, J. «Places: 579979 (Kikynna?)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2017.
• Kikynna?, Chalidou , στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.