Ιγνωστικισμός

Ο Ιγνωστικισμός ή ιγθεϊσμός υποστηρίζει ότι η γνώση που αφορά στην πραγματικότητα του Θεού είναι εντελώς άκαρπη. Αυτή η άποψη έρχεται σε άμεση σύγκρουση με τις συμβατικές διδασκαλίες των μονοθεϊστικών θρησκειών, όπως του Ιουδαϊσμού, του Χριστιανισμού, του Ισλάμ και της Μπαχάι Πίστης. Ο Ιγνωστικισμός είναι η άποψη ότι κάθε θεολογική γνώμη υποθέτει υπερβολικά πολλά πράγματα για την έννοια του Θεού, αλλά και άλλων θεολογικών εννοιών, όπως της πίστης, της πνευματικότητας, του Παραδείσου, της Κόλασης, της μετά θάνατον ζωής, της καταδίκης, της σωτηρίας, της αμαρτίας και της ψυχής.

Την ιδέα, ίσως, την περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο ο Γερμανός συγγραφέας Έκχαρτ Τόλε, αν και δεν χρησιμοποιεί την λέξη "ιγνωστικός" για να περιγράψει την οπτική του γωνία:

«Η λέξη "Θεός'" έχει χάσει το νόημά της, μέσα από τα χιλιάδες χρόνια της λανθασμένης χρήσης της. Τη χρησιμοποιώ κι εγώ κάποιες φορές, αλλά με μέτρο. Όταν αναφέρομαι στη λανθασμένη χρήση της, εννοώ ότι άνθρωποι, που δεν έχουν ποτέ τους ούτε κοιτάξει στη σφαίρα του ιερού, στην απεραντοσύνη της λέξης, τη χρησιμοποιούν με τέτοια βεβαιότητα, σαν να ξέρουν για τι ακριβώς μιλάνε. Ή το αντιμάχονται, σαν να ξέρουν τι ακριβώς είναι αυτό που αρνούνται. Αυτή η λανθασμένη χρήση αποτελεί έναυσμα για την ύπαρξη παράλογων πεποιθήσεων, ισχυρισμών κι εγωιστικών ψευδαισθήσεων, όπως το "Ο Θεός μου/μας είναι ο μοναδικός αληθινός Θεός και ο δικός σου/σας Θεός είναι λάθος", ή τη διάσημη φράση του Νίτσε: "Ο Θεός είναι νεκρός"».

Ο Τόλε συνεχίζει, λέγοντας ότι, γλωσσολογικώς, η λέξη «Θεός» έχει αποκτήσει μια κλειστή έννοια.

«Τη στιγμή που θα ειπωθεί η λέξη, δημιουργείται μια νοητική εικόνα... για κάτι ή για κάποιον έξω από εσένα... Ούτε η λέξη "Θεός" ούτε η λέξη "Ων" ούτε καμία άλλη λέξη μπορεί να χαρακτηρίσει ή να εξηγήσει την απερίγραπτη πραγματικότητα πίσω από τη λέξη, οπότε το μόνο σημαντικό ερώτημα είναι εάν η λέξη λειτουργεί ως βοήθημα ή ως εμπόδιο, στο να σου επιτρέψει να βιώσεις αυτό στο οποίο αναφέρεται. Αναφέρεται σε κάτι μεγαλύτερο, μεγαλύτερο από αυτήν, σε μια υπερβατική πραγματικότητα, ή δανείζει τον εαυτό της πολύ συχνά, ώστε να εξελίσσεται σε τίποτα παραπάνω από μια ιδέα στο κεφάλι σου που εσύ πιστεύεις, ένα νοητικό είδωλο;».

Ορολογία

Ο όρος ιγνωστικισμός επινοήθηκε τη δεκαετία του '60 από τον Σέρουιν Ουάιν, έναν ραββίνο και ηγετική φιγούρα του Ανθρωπιστικού Ιουδαϊσμού.

Διαφορές με τη θεολογική μη-γνωστικότητα.

Ο ιγνωστικισμός και η θεολογικη μη-γνωστικότητα μοιάζουν, όμως, ενώ ο ιγνωστικός υποστηρίζει ότι «κάθε θεολογική γνώμη υποθέτει υπερβολικά πολλά πράγματα για την έννοια του Θεού», ο υποστηρικτής της θεολογικης μη-γνωστικότητας θα υποστηρίξει ότι δεν υπάρχει καμία έννοια που να μπορεί να χαρακτηριστεί ως «έννοια του Θεού». Παρ' όλα αυτά, η σχέση του ιγνωστικισμού με άλλες μη-θεϊστικές απόψεις δεν είναι ξεκάθαρη. Ενώ ο Paul Kurtz θεωρεί ότι ο ιγνωστικισμός είναι σύμφωνος με τον αρνητικό αθεϊσμό και τον αγνωστικισμό, άλλη φιλόσοφοι θεωρούν ότι ο ιγνωστικισμός ξεχωρίζει.

Δείτε επίσης

• Αποφατική Θεολογία
• Θεός
• Γνωσιολογία
• Πανθεϊσμός
• Επιστημονική μέθοδος

Αναφορές

1. Τόλε Έκχαρτ, Η Δύναμη του Τώρα.
2. Conifer, Theological Noncognitivism «Η θεολογικη μη-γνωστικότητα, συνήθως, είναι η απόψη ότι η πρόταση "Ο Θεός υπάρχει" είναι ανούσια διανοητικα».
3. Kurtz, New Skepticism, «Και τα δύο [αθεϊσμός και αγνωστικισμός] είναι συμβατά με τον ιγθεϊσμό, που χαρακτηρίζει την πίστη σ' ένα υπερφυσικό και υπερβατικό ον ασυναφή και ακατανόητη».

Πηγές

• Conifer, Steven J. (June 2002). "Theological Noncognitivism Examined". The Interlocutor. 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου, 2004. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2007.
• Drange, Theodore (1998). "Atheism, Agnosticism, Noncognitivism". Internet Infidels. Ανακτήθηκε 2007-03-26.
• Kurtz, Paul. The New Skepticism: Inquiry and Reliable Knowledge. Buffalo: Prometheus Books. ISBN 0-87975-766-3.
• Rauch, Jonathan (2003). "Let It Be". The Atlantic. 291 (4). Ανακτήθηκε 2007-05-24.
• Spiegel, Irving (1965-06-20). "Jewish 'Ignostic' Stirs Convention; Dropping of 'God' in Service Deplored and Condoned". New York Times. p. 62.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο αγγλικός ορισμός του ιγνωστικισμού στο Wiktionary.