Θωμάς Οικονόμου

Ο Θωμάς Οικονόμου (1864-1927) ήταν ηθοποιός και ένας από τους πρώτους σκηνοθέτες τους νεοελληνικού θεάτρου.

Θωμάς Οικονόμου
Στο ρόλο του Άμλετ
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Θωμάς Οικονόμου (Ελληνικά)
Γέννηση	1864 Βιέννη
Θάνατος	21  Μαρτίου 1927 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Ιδιότητα	ηθοποιός και σκηνοθέτης κινηματογράφου
Γονείς	Αριστείδης Οικονόμου
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφικά στοιχεία

Γιος του ζωγράφου της Αυλής των Αψβούργων Αριστείδη Οικονόμου γεννήθηκε στη Βιέννη στις 12 Ιουλίου 1864 όπου σπούδασε και ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός. Στην Ελλάδα ήρθε το 1900-1901 αρχικά ως καθηγητής της Δραματικής Σχολής του τότε «Βασιλικού Θεάτρου» και έπειτα, μετά την αποχώρηση του Άγγελου Βλάχου, ως σκηνοθέτης. Εκεί θα γνωρίσει τη νεαρή Μαρίκα Κοτοπούλη, με την οποία θα συνάψει μαζί της ερωτικό δεσμό και θα την αναδείξει ως πρωταγωνίστρια του θιάσου.

Το 1906 εγκατέλειψε το Βασιλικό Θέατρο (Ελλάδα) μαζί με την Μαρίκα Κοτοπούλη, με την οποία και θα συνεργαστεί στο θίασο του πατέρα της συντρόφου του, Δημήτρη Κοτοπούλη, προκειμένου να παρουσιάσουν τις νεωτεριστικές προτάσεις τους στο αθηναϊκό κοινό. Η προσπάθεια τους θα στεφθεί από θετικές κριτικές αλλά και παταγώδη εισπρακτική αποτυχία που θα οδηγήσει τον Οικονόμου στο θεατρικό περιθώριο και τη σχέση τους στην καταστροφή.

Από το 1918 έως το 1922, θα εργαστεί στο Ωδείο Αθηνών ως καθηγητής υποκριτικής και διευθυντής του θιάσου. Μεταξύ των πολλών μαθητών του διακρίνουμε και το Δημήτρη Ροντήρη. Η συνεισφορά του στο ελληνικό θέατρο, τόσο σκηνοθετικά και υποκριτικά όσο και κυρίως από τη θέση του δασκάλου, θεωρείται καθοριστική.

Η αισθητική άποψη του Οικονόμου ήταν νατουραλιστική «που τον οδηγούσε σε εξεζητημένες ακρότητες, όπως αυτή με τη Μ. Κοτοπούλη την οποία υποχρέωνε να επισκέπτεται ασθενείς του φρενοκομείου για να βασίσει πάνω στη συμπεριφορά τους; την απόδοση του ρόλου της Μαργαρίτας στην τελευταία πράξη του Φάουστ του Γκαίτε»^[1]

Ως διευθυντής του Βασιλικού Θεάτρου δίδαξε κυρίως Σαίξπηρ και Γερμανούς δραματουργούς, όπως ο Γκαίτε, Σίλλερ, Grillparzer, Κλάιστ και άλλους. Αγνόησε σχεδόν εντελώς τους Γάλλους συγγραφείς. Ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τη δημοτική γλώσσα στην ερμηνεία των τραγωδιών.^[2]

Πέθανε από ημιπληγία στο Γαλλικό Νοσοκομείο της Αθήνας στις 21 Μαρτίου 1927.^[3]

Παραπομπές

1. Θόδωρος Γραμματάς, Το Ελληνικό θέατρο στον 20ο αιώνα. Πολιτιστικά πρότυπα και πρωτότυπα, Α τόμος, εκδ. Εξάντας, 2002, σελ.234
2. Φώτος Πολίτης, "Θωμάς Οικονόμου", στο βιβλίο "Έλληνες Ηθοποιοί της Φθαρτής Αθανασίας", Καστανιώτης, 2006, σ. 19-22
3. "Θωμάς Οικονόμου", Εμπρός, φύλλο 22 Μαρτίου 1927, σελ. 2.

Πηγές

• ΙΜΕ: «Η Νέα Σκήνη του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και το Βασιλικό Θέατρο (Ελλάδα)»
• «Θωμάς Οικονόμου: Έβαλε γερό θεμέλιο στην ανάπτυξη της θεατρικής παιδείας» του Δημήτρη Σπάθη, Τα Νέα 23 Νοεμβρίου 1999 (ανακτήθηκε 4 Απριλίου 2011)
• Θόδωρος Γραμματάς, Το Ελληνικό θέατρο στον 20ο αιώνα. Πολιτιστικά πρότυπα και πρωτότυπα, Α τόμος, εκδ. Εξάντας, 2002

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Μιχάλης Γεωργίου, «Η θεατρική δράση του Θωμά Οικονόμου σε Βιέννη και Γερμανία«, σκηνή, τχ. 7, 2015, σ. 275-308.
• Αντώνης Γλυτζουρής, «Νέες πληροφορίες για τη δράση του Θωμά Οικονόμου στο γερμανικό θέατρο», Τα Ιστορικά, τ. 27, τχ. 53, Δεκέμβριος 2010, σ. 494-500.
• Αντώνης Γλυτζουρής, «Δημοτικισμός και θεατρική πρωτοπορία. 'Το θέατρον των μαλλιαρών' και ο Θωμάς Οικονόμου» στο Α. Γλυτζουρής - Κ. Γεωργιάδη (επιμ.), Παράδοση και εκσυγχρονισμός στο νεοελληνικό θέατρο. Από τις απαρχές ως τη Μεταπολεμική εποχή, Πρακτικά του Γ' Πανελλήνιου Θεατρολογικού Συνεδρίου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 2010, σ. 211-221.
• Αντώνης Γλυτζουρής, «"Καταναγκαστικόν λουτρόν εις την μεγαλοφυΐαν". Οι ελληνικές παραστάσεις του Φάουστ του Γκαίτε στο πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα και η συμβολή του Θωμά Οικονόμου», Nέα Εστία, τομ. 151, τχ. 1742, Φεβρουάριος 2002, σσ. 209-224.