From Wikipedia, the free encyclopedia
Το ημερολόγιο των Αζτέκων είναι το ημερολογιακό σύστημα που χρησιμοποιούσαν οι Αζτέκοι και άλλοι προκολομβιανοί λαοί που κατοικούσαν στο κεντρικό Μεξικό. Ανήκει στα μεσοαμερικανικά ημερολόγια και έχει δανειστεί τα βασικά χαρακτηριστικά του από διάφορα αρχαία ημερολόγια της Κεντρικής Αμερικής.
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Το ημερολόγιο αυτό αποτελείτο από δύο κύκλους: έναν ημερολογιακό 365 ημερών, ο οποίος μετρούσε τα έτη και λεγόταν σιουποουάλι (xiuhpohualli), και έναν τελετουργικό 260 ημερών, ο οποίος μετρούσε τις ημέρες και λεγόταν τοναλποουάλι (tonalpohualli). Αυτά τα δύο ημερολόγια συνδυασμένα δημιουργούν έναν «αιώνα» 52 ετών, ο οποίος αναφέρεται και ως «ημερολογιακός κύκλος». Το σιουποουάλι, ηλιακό γαρ, θεωρείται πιο πρακτικό και χρησιμοποιούνταν κυρίως για αγροτικές εργασίες, σε αντίθεση με το ιερό τοναλποουάλι, το ημερολόγιο του ιερατείου και των τελετουργιών.
Το τοναλποουάλι (σημαίνει «μέτρηση ημερών» στα Νάουατλ) ολοκληρώνει έναν πλήρη κύκλο σε 260 ημέρες και κάθε μέρα αναφέρεται με συνδυασμό δύο ψηφίων: έναν αριθμό από το 1 έως το 13 και ένα από τα είκοσι «σύμβολα ημέρας». Με κάθε καινούργια ημέρα, αυξάνεται κατά ένα τόσο ο αριθμός όσο και το σύμβολο ημέρας - η 1 Κροκόδειλος ακολουθείται από την 2 Άνεμος, την 3 Οικία, την 4 Σαύρα κ.ό.κ. μέχρι την 13 Καλαμιά, στην οποία ολοκληρώνεται ο κύκλος των αριθμών και επανεκκινεί, ενώ ο κύκλων των συμβόλων ημέρας δεν έχει ακόμα εξαντληθεί. Ως εκ τούτου, την 13 Καλαμιά διαδέχεται η 1 Ιαγουάρος, ακολουθεί η 2 Αετός και συνεχίζει αντιστοίχως. Με αυτόν το τρόπο συνεχίζεται η μέτρηση μέχρι την 20η επανεκκίνηση των αριθμών, η οποία ξεκινάει την ημέρα 1 Κουνέλι και ολοκληρώνεται την 13 Λουλούδι. Αυτή είναι η τελευταία ημέρα του τοναλποουάλι, το οποίο διαρκεί 260 ημέρες (20 επανεκκινήσεις 13 αριθμών). Η επόμενη ημέρα, η 1 Κροκόδειλος, είναι η πρώτη της νέας ευθυγράμμισης των δύο κύκλων (της λίστας των αριθμών και των συμβόλων ημέρας).
Τα είκοσι σύμβολα ημέρας που χρησιμοποιούνταν στο κεντρικό Μεξικό ήταν πανομοιότυπα με αυτά που χρησιμοποιούσαν οι Μιξτέκοι, και σε μικρότερο βαθμό με τα αντίστοιχα των υπόλοιπων μεσοαμερικανικών ημερολογίων. Κάθε ένα από τα σύμβολα ημέρας φέρει επίσης συσχέτιση με μία από τις τέσσερις γεωγραφικές κατευθύνσεις.
Υπάρχει διαφοροποίηση στον σχεδιασμό ή τη χάραξη των συμβόλων, ανάλογα με την πηγή. Στη λίστα που ακολουθεί έχουν χρησιμοποιηθεί οι απεικονίσεις από τον κώδικα Magliabechiano.
|
|
Ο Άνεμος και η Βροχή απεικονίζονται με τις μορφές των θεοτήτων που τους κυβερνούν, τον Εέκατλ (Ehēcatl) και τον Τλάλοκ.
Στην Πέτρα του Ηλίου των Αζτέκων βρέθηκαν επίσης πληροφορίες για τον τρέχοντα κόσμο καθώς και όσους προηγήθηκαν. Κάθε κόσμος αποκαλούνταν ήλιος, και κάθε ήλιος είχε ένα δικό του γένος κατοίκων. Οι Αζτέκοι πίστευαν πως βρίσκονταν στον πέμπτο ήλιο και στο τέλος θα καταστρέφονταν κι εκείνοι, προδομένοι από τις ατέλειές τους, όπως ακριβώς και όλοι όσοι προηγήθηκαν. Για τους Αζτέκους κάθε 52 χρόνια (το διάστημα που χρειάζονταν τα δύο ημερολόγια για αν συγχρονιστούν) έκλεινε ένας ημερολογιακός κύκλος, και πίστευαν ότι στο τέλος κάθε κύκλου οι θεοί μπορούσαν να τους πάρουν ό,τι έχουν και να καταστρέψουν τον κόσμο.
Οι 260 ημέρες του ιερού ημερολογίου είχαν μοιραστεί σε 20 περιόδους 13 ημερών. Οι ερευνητές συνήθιζαν να αποκαλούν αυτές τις «εβδομάδες» των 13 ημερών τρεθένας (trecenas), από την ισπανική ονομασία του αριθμού δεκατρία (τρέθε, trece) (ο όρος σημαίνει δεκατριάδες στα ισπανικά). Η αρχική ονομασία της στα νάουατλ είναι άγνωστη.
Κάθε τρεθένα παίρνει το όνομά της πρώτη ημέρα της περιόδου, και κάθε μία από τις 20 τερθένας είχε τη δική της θεότητα προστάτη, όπως φαίνεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
|
|
Το σιουποουάλι είναι το αζτέκικο ετήσιο ημερολόγιο. Στα Νάουατλ σιούιτλ (xihuitl) σημαίνει έτος, ενώ ποουάλι (pohualli) μέτρηση. Σύμφωνα με αυτή τη μέτρηση, το έτος αποτελείται από 360 «ονομασμένες» ημέρες και 5 χωρίς όνομα (νεμοντέμι, Nemontemi), οι οποίες θεωρούνταν ιδιαίτερα άτυχες. Το έτος διαιρούνταν σε 18 περιόδους των 20 ημερών. Οι Αζτέκοι αποκαλούσαν τη Σελήνη μέτζλι, αλλά δεν γνωρίζουμε την ονομασία των 20-μερων αυτών περιόδων. Αντιθέτως, έχει επικρατήσει η ισπανική περιγραφή τους, εξ ου και η ονομασία βεϊντένα (εικοσάδα στα ισπανικά).
«Στις παλιότερες εποχές το έτος αποτελούνταν από δεκαοκτώ μήνες, και έτσι το μετρούσαν και οι ιθαγενείς. Αφού οι μήνες τους δεν είχαν πάνω από είκοσι ημέρες ο καθένας, αυτές ήταν όλες οι μέρες σε έναν μήνα, επειδή [οι Αζτέκοι] δεν ακολουθούσαν τη Σελήνη αλλά τις ημέρες· επομένως, το έτος είχε δεκαοκτώ μήνες. Οι μέρες του έτους μετριούνταν σε εικοσάδες.» Από το βιβλίο του Ντιέγκο Ντουράν (1537 - 1588), Book of the Gods and Rites and the Ancient Calendar (1579).
Κάθε μία από αυτές τις εικοσαήμερες περιόδους ξεκινούσε την ημέρα σιπάτσλι (κροκόδειλος) με τη διοργάνωση γιορτής. Στον κάτωθι πίνακα παρουσιάζονται οι 18 βεϊντένας. Οι ημερομηνίες που αναφέρονται είναι σχετικές και καταγράφηκαν από τους πρώτους αυτόπτες μάρτυρες των αζτέκικων τελετών. Οι μαρτυρίες του Μπερναδίνο ντε Σααγκούν (Bernardino de Sahagún, 1499 - 1590) προηγούνται των αντίστοιχων του Ντιέγκο Ντουράν κατά μερικών δεκαετιών και θεωρούνται περισσότερο αξιόπιστες, μίας και ήταν πιο κοντά στην πτώση της Τενοτστιτλάν. Και οι δύο φαίνεται να στέκονται στο γεγονός ότι η αρχή του έτους έπαψε να είναι κοινή για τους ιθαγενείς ως αποτέλεσμα της απουσίας της ενωτικής δύναμης που προσέφεραν οι Μεσίκα.
|
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Aztec calendar στο Wikimedia Commons
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.jpg){kind=small}
