Εφηβεία

Με τον όρο εφηβεία (επί+ήβη) για το ανθρώπινο είδος εννοείται μια διακριτή αναπτυξιακή φάση εξαιτίας των ραγδαίων βιοσωματικών αλλαγών και των νέων εξελίξεων:^[1]

• ως προς τις νοητικές ικανότητες
• ως προς τη σεξουαλικότητα
• ως προς το σώμα.

Έφηβοι ακούν ένα τραγούδι.

Γενικά η εφηβεία καταλαμβάνει την περίοδο μεταξύ της ύστερης παιδικής ηλικίας, δηλαδή λίγο μετά τα έντεκα έτη, έως και την ενηλικίωση. Έτσι η εφηβεία είναι μια περίοδος της ανθρώπινης ανάπτυξης που είναι διακριτή τόσο από την παιδική ηλικία όσο και από την ενήλικη ηλικία.^[2] Κατά τη διάρκεια της εφηβείας ο άνθρωπος καταγράφει μερικές πολύ σημαντικές αλλαγές, καθώς αναπτύσσεται η αναπαραγωγική ικανότητα, ενώ ολοκληρώνει σε μεγάλο βαθμό τη σωματική του ανάπτυξη και παρατηρείται μάλιστα σημαντική ωρίμανση συναισθηματικά και κοινωνικά.^[3][4]

Η εφηβεία αποτελεί αντικείμενο μελέτης στην αναπτυξιακή ψυχολογία.^[2]

Με τον διακριτό όρο ήβη εννοούνται τα φυσιολογικά, ορμονικά φαινόμενα που εμφανίζονται στα κορίτσια σε ηλικία 10-11 ετών περίπου και στα αγόρια 11-12 ετών περίπου. Στα κορίτσια η ήβη ολοκληρώνεται σε ηλικία 15-17 ετών περίπου, ενώ στα αγόρια 16-17 ετών περίπου.^[5][6] Γενικά οι σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες της εφηβείας μπορεί να συνεχίσουν να ενυπάρχουν για διάστημα πριν και μετά την εφηβική ηλικία. Η ήβη, ιδίως στα κορίτσια, ξεκινά στην προεφηβεία.^[7][8] Η σωματική (ιδίως στους άνδρες) και η γνωστική ανάπτυξη μπορεί να συνεχίσει και μετά την εφηβεία. Γενικά οι επιστήμονες διαφωνούν για το ηλικιακό όριο της εφηβείας· κάποιοι ορισμοί θέτουν την έναρξη της ακόμα και στα δέκα έτη και το τέλος ακόμη και στα 25 με 26 έτη.^[9] Για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η εφηβεία καταλαμβάνει τη δεύτερη δεκαετία της ανθρώπινης ζωής.^[10]

Σωματική ανάπτυξη

Ήβη

Ήβη είναι η περίοδος σωματικών αλλαγών, κατά την οποία το παιδικό σώμα μετατρέπεται σε ενήλικο, ικανό για αναπαραγωγή. Τα κορίτσια ξεκινούν την ήβη σε ηλικία 11 με 12 ετών περίπου και τα αγόρια 12 με 13 ετών περίπου. Η σημαντικότερη αλλαγή στα αγόρια είναι η πρώτη εκσπερμάτωση, η οποία συμβαίνει συνήθως σε ηλικία 12-13 ετών. Στα κορίτσια σημαντικότερη αλλαγή είναι η πρώτη περίοδος, η οποία συμβαίνει συνήθως σε ηλικία 12-13 ετών περίπου αλλά η εμφάνισή της μεταξύ 10 έως 15 ετών είναι επίσης φυσιολογική. Η κληρονομικότητα, η διατροφή και η συνολική υγεία μπορούν να επηρεάσουν την έναρξη της περιόδου.

Οι υπόλοιπες αλλαγές που συμβαίνουν στα αγόρια περιλαμβάνουν την αύξηση του μεγέθους των όρχεων και του πέους, την αλλαγή της φωνής, την ανάπτυξη των μυών και του ύψους και την τρίχωση των γεννητικών οργάνων, της μασχάλης, του σώματος και του προσώπου. Η τρίχωση στο πρόσωπο ξεκινάει σε ηλικία 14-17 ετών περίπου και ολοκληρώνεται συνήθως 2-4 χρόνια μετά την ήβη. Οι αλλαγές που συμβαίνουν στα κορίτσια περιλαμβάνουν την ανάπτυξη του ύψους και των μαστών (τα στήθη), των γοφών, των μηρών και των γλουτών και την ανάπτυξη και τρίχωση των γεννητικών οργάνων. Τα κορίτσια ολοκληρώνουν την ήβη σε ηλικία 15-17 ετών περίπου και τα αγόρια 16-17 ετών περίπου.

Η εφηβεία σταδιοποιείται σε 5 στάδια ανάπτυξης με βάση την ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου. Η σταδιοποίηση ονομάζεται Tanner.

Γνωστική Ανάπτυξη

Η εφηβεία είναι μια περίοδος ταχείας γνωστικής ανάπτυξης.^[11] Σύμφωνα με την πιαζετιανή θεωρία παρατηρείται αλλαγή στον τρόπο σκέψης των εφήβων και μια μετακίνηση από τη «συγκεκριµένη σκέψη» στην «αφηρηµένη σκέψη». Αυτό σημαίνει πως ο έφηβος µπορεί να επεξεργαστεί αφηρηµένες έννοιες και ιδέες, όπως η δικαιοσύνη, η ελευθερία κ.α.^[12] Παράλληλα, μειώνεται η εγωκεντρικότητα και το άτομο γίνεται ικανό να σκέφτεται και να συλλογίζεται σε μια ευρύτερη προοπτική, ενώ αντιλαμβάνεται κοινωνικές έννοιες και αρχίζει να διαμορφώνει πολιτικές θέσεις.^[13]

Επιπλέον, οι έφηβοι αναπτύσσουν πιο προηγμένες συλλογιστικές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να εξερευνούν ένα πλήρες φάσμα πιθανοτήτων που υπάρχουν σε μια κατάσταση και να σκέφτονται υποθετικά (αντίθετα γεγονότα).^[13]

Πολιτισμός

Μέλος του προσωπικού του ιαπωνικού εμπορικού καταστήματος Σιμπούγια 109, το οποίο ανήκει στην ιαπωνική μάρκα Golds Infinity. Το είδος γκιαρού είναι δημοφιλές είδος ένδυσης στη νεολαία της Ιαπωνίας, όπως και σε παγκόσμιο επίπεδο ο ιαπωνικός πολιτισμός.

Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που διαφοροποιούν πολιτιστικά τους εφήβους από τους υπόλοιπους πολίτες. Ο πολιτισμός, σύμφωνα με έρευνα, ορίζεται ως "η συμβολική και συμπεριφορική κληρονομιά από το παρελθόν που παρέχει ενα κοινοτικό πλαίσιο για αυτά που θεωρούνται αξιόλογα".^[14] Στους νέους ο πολιτισμός διαδίδεται μέσω των δικτύων των κοινωνικών τους συναναστροφών, και επηρεάζει όλες τις πτυχές της ζωής τους.^[15] Οι κοινωνικές ευθύνες, η σεξουαλική έκφραση και η ανάπτυξη των απόψεων σε διάφορα θέματα διαφέρουν ανά πολιτισμό. Επίσης, ο πολιτισμός των νέων αποτελείται από την ενδυμασία, τη μουσική, τα μέσα ενημέρωσης, τους τρόπους απασχόλησης, ψυχαγωγίας, αναψυχής, τη γλώσσα και τις γαστρονομικές επιλογές των νέων.^[15] Επομένως, για να κατανοήσουμε τις ιδιαιτερότητας της νεολαίας πρέπει να κατανοήσουμε τον πολιτισμό τους.^[15]

Στη Βρετανία, οι φόβοι περί διολίσθησης των νέων σε εγκληματικές πράξεις, οι οποίοι αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 1940 κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν η πρώτη στιγμή που η βρετανική κοινωνία άρχισε να δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα νεολαίας.^[16] Κατά τη δεκαετία του 1950, τα μέσα ενημέρωσης παρουσίαζαν τους νέους σαν εκπρόσωπους μιας "επανάστασης των γενεών", δεδομένου ότι εκδήλωναν έναν τρόπο ζωής διαφορετικό από αυτόν των προηγουμένων γενιών. Εκείνη την περίοδο, υπήρξε ένας πανικός μεταξύ των πολιτικών και των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας, και επομένως στη Βρετανία της δεκαετίας του 1950 η συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων διαφορετικής ηλικίας ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Εκείνη την περίοδο, καθώς οι άνθρωποι της εργατικής τάξης απολάμβαναν μια οικονομική σταθερότητα, ενθάρρυναν τα παιδιά τους να διαμορφώσουν πιο ελεύθερα το μέλλον τους.^[17] Εκείνη την περίοδο τα σχολεία παρουσιάζονταν στη Βρετανία ως ζούγκλες υπό τον έλεγχο ταραχοποιών μαθητών, κάτι που δεν ίσχυε.^[18] Τη δεκαετία του 1960, στη Βρετανία τα μέσα ενημέρωσης συνήθιζαν να παρουσιάζουν τους νέους σαν μια ομάδα υπερβολικά εύπορων, ασύστολων, παραβατών, αντιπολιτισμικών επαναστατών ανθρώπων, αν και αυτή η άποψη δεν αντικατόπτριζε τις πραγματικές εμπειρίες των καθημερινών νέων, ιδιαίτερα των νεαρών γυναικών.^[19]

Έρευνα του 2019 παρουσιάζει τους Έλληνες νέους σε μεγάλο βαθμό απόντες από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις και δρώμενα της χώρας. Οι Έλληνες νέοι είναι ιδιαίτερα δραστήριοι στις νέες τεχνολογίες.^[20]

Παραπομπές

1. «Puberty and adolescence». MedlinePlus. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις April 3, 2013. https://web.archive.org/web/20130403080324/http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001950.htm. Ανακτήθηκε στις July 22, 2014.
2. A. Wischmann: Adoleszenz- Bildung- Anerkennung. Adoleszente Bildungsprozesse im Kontext sozialer Benachteiligung. Wiesbaden 2010, S. 32.
3. Helmut Remschmidt: Adoleszenz – seelische Gesundheit und psychische Krankheit. In: Deutsches Ärzteblatt International. (Dtsch Arztebl Int) 2013, Band 110, Nr. 25, S. 423–4,

   doi:10.3238/arztebl.2013.0423

   , Artikel in Deutsch.
4. Kerstin Konrad, Christine Firk, Peter J. Uhlhaas: Hirnentwicklung in der Adoleszenz: Neurowissenschaftliche Befunde zum Verständnis dieser Entwicklungsphase. In: Deutsches Ärzteblatt International. (Dtsch Arztebl Int) 2013, Band 110, Nr. 25, S. 425–31,

   doi:10.3238/arztebl.2013.0425

   ; Artikel in Deutsch.
5. Kail, RV· Cavanaugh JC (2010). Human Development: A Lifespan View (5th έκδοση). Cengage Learning. σελ. 296. ISBN 0495600377. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2014.
6. «Teenage Growth & Development: 11 to 14 Years». Palo Alto Medical Foundation. http://www.pamf.org/teen/parents/health/growth-11-14.html. «For girls, puberty begins around 10 or 11 years of age and ends around age 16. Boys enter puberty later than girls-usually around 12 years of age-and it lasts until around age 16 or 17.»
7. «Adolescence». Psychology Today. http://www.psychologytoday.com/basics/adolescence. Ανακτήθηκε στις April 7, 2012.
8. Dorn L. D.; Biro F. M. (2011). «Puberty and Its Measurement: A Decade in Review. [Review»]. Journal of Research on Adolescence 21 (1): 180–195. doi:10.1111/j.1532-7795.2010.00722.x. https://archive.org/details/sim_journal-of-research-on-adolescence_2011_21_1/page/n181.
9. Jaworska, Natalia; MacQueen, Glenda (September 2015). «Adolescence as a unique developmental period». Journal of Psychiatry & Neuroscience 40 (5): 291–293. doi:10.1503/jpn.150268. PMID 26290063.
10. «Adolescent health». www.who.int (στα Αγγλικά).
11. Smith, Steven R., επιμ. (2014-01-09). The Clinical Assessment of Children and Adolescents. doi:10.4324/9781315831473. http://dx.doi.org/10.4324/9781315831473.
12. C. Coleman, John. Ψυχολογία της Εφηβικής Ηλικίας. Αθήνα: GUTENBERG. σελ. 77-78. ISBN 9789600115734.
13. Sanders, Renata Arrington (2013-08-01). «Adolescent Psychosocial, Social, and Cognitive Development». Pediatrics In Review 34 (8): 354–359. doi:10.1542/pir.34.8.354. ISSN 0191-9601. http://dx.doi.org/10.1542/pir.34.8.354.
14. Lerner, J.V.· Lerner, R.M.· Finkelstein, J. (2001). Adolescence in America: an encyclopedia. Santa Barbara.: ABC-CLIO. σελ. 807. ISBN 978-1-57607-205-9.
15. Lerner, Jacqueline V.· Rosenberg, Richard M.· Jordan Finkelstein (2001). Adolescence in America: an encyclopedia. Mark L. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. σελ. 807. ISBN 978-1-57607-205-9.
16. Melanie Tebbutt, Making Youth: A History of Youth in Modern Britain (2016).
17. Todd, Selina; Young, Hilary (September 2012). «Baby-Boomers to 'Beanstalkers': Making the Modern Teenager in Post-War Britain». Cultural and Social History 9 (3): 451–467. doi:10.2752/147800412X13347542916747.
18. Tisdall, Laura (2015). «Inside the 'blackboard jungle' male teachers and male pupils at English secondary modern schools in fact and fiction, 1950 to 1959». Cultural and Social History 12 (4): 489–507. doi:10.1080/14780038.2015.1088265.
19. Mills, Helena (2016). «Using the personal to critique the popular: women's memories of 1960s youth». Contemporary British History 30 (4): 463–483. doi:10.1080/13619462.2016.1206822.
20. Συκκά, Γιώτα. «Εκτός… πολιτισμού οι νέοι». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2023.

Πηγές

1. Ενήβωση στα αγόρια.

2. Ενήβωση στα κορίτσια.