H Ελισάβετ του Φράνκοπαν σλοβενικά: Elizabeta Frankopanska, κροατικά: Elizabeta Frankopan, ουγγρικά: Frangepán Erzsébet (1386–1422 ή 1423) ήταν η πρώτη σύζυγος του Φρειδερίκου Β' κόμη του Τσέλιε (γιου και διαδόχου του κόμη Χέρμαν Β΄ μπάνου της Σλαβονίας). Λόγω του γάμου της, έγινε κουνιάδα της Βαρβάρας του Τσέλιε, βασιλικής συζύγου της Ουγγαρίας. Ο γάμος της ταράχτηκε από διαφωνίες με τον άνδρα της και το 1422/23 βρέθηκε σκοτωμένη στο κρεβάτι της.[1] Ο κύριος ύποπτος για τη δολοφονία ήταν ο σύζυγός της, ο οποίος αργότερα νυμφεύτηκε τη Βερόνικα της Ντεσενίτσε, μια γυναίκα ταπεινής καταγωγής.[2] Η υπόθεση επιδείνωσε τις σχέσεις μεταξύ των Οίκων κομήτων του Τσέλιε και Φρανκοπάν και οδήγησε σε μια μακροχρόνια αντιπαράθεση μεταξύ τού χήρου τής Ελισάβε, Φρειδερίκου Β΄ και του ξαδέλφου της Ιβάν ΣΤ΄ Φρανκοπάν.[3] Τον 19ο και τον 20ο αι. η μοίρα της Ελισάβετ έγινε η πηγή πολλών λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών προσαρμογών στη σλοβενική, κροατική και ουγγρική κουλτούρα.
| Ελισάβετ του Φράνκοπαν | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1373 Modruš |
| Θάνατος | 1422 Κράπινα |
| Συνθήκες θανάτου | ανθρωποκτονία |
| Χώρα πολιτογράφησης | Κροατία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Φρειδερίκος Β΄ του Τσέλιε |
| Τέκνα | Ούλριχ Β΄ του Τσέλιε |
| Γονείς | Στέφανος Β΄ του Κρκ |
| Οικογένεια | Οικογένεια Φράνκοπαν |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Ελισάβετ γεννήθηκε ως κόρη του Στεφάνου Β΄, κυρίου του Κρκ, του Μόντρους και του Σένι στην Κροατία, η οποία ήταν τότε ένα βασίλειο σε προσωπική ένωση με την Ουγγαρία.[4] Μητέρα της ήταν η Αικατερίνη της Καρράρα, κόρη του Φραντσέσκο Α΄ κυρίου της Πάδοβας.[5] Ως το μοναδικό επιζόν παιδί του Στεφάνου β΄, "προήχθη σε γιο " από τον βασιλιά Κάρολο Γ' της Νάπολης το 1386, και έτσι της παραχωρήθηκε το δικαίωμα να κληρονομήσει τις περιουσίες του πατέρα της.[6]
Όταν ήταν δύο ετών, αρραβωνιάστηκε με τον Φρειδερίκο Β΄, τον πρωτότοκο γιο του Χέρμαν Β' κόμη του Τσέλιε, του ισχυρού κυβερνήτη (captain) της Καρνιόλης και εξαδέλφου της βασίλισσας Μαρίας της Ουγγαρίας, διαδόχου του Καρόλου.[7] Ο πατέρας της τής έδωσε προίκα 40.000 (ή 32.000, σύμφωνα με άλλες πηγές) χρυσών δουκάτων, ένα τεράστιο ποσό για την εποχή.[6][8][9] Επιπλέον, η προίκα θα περιελάμβανε το μισό νησί Kρκ, την πόλη Μπάκαρ και τα κοντινά φρούρια Tρσατ, Μπρίμπιρ και Βινόντολ.[7] Η ασυνήθιστα μεγάλη προίκα μπορεί να εξηγηθεί, ως μέρος ενός διακανονισμού μεταξύ του Στεφάνου Β΄, του αδελφού του Iβάν Ε΄ και του Χέρμαν Β΄ του Τσέλιε σχετικά με τη διαίρεση των εδαφών του Στεφάνου Β΄ μετά το τέλος του.
Όταν ο Στέφανος Β΄ απεβίωσε το 1390, η Ελισάβετ τέθηκε υπό την κηδεμονία του θείου της Ιβάν Ε΄ του Φρανκοπάν, ενώ η μητέρα της αναγκάστηκε να εξοριστεί στην μαρκιωνία των Βενδών, ένα προπύργιο της δυναστείας των Τσέλιε.[9] Οι διαπραγματεύσεις γύρω από τον γάμο της Ελισάβετ ήταν παρατεταμένες, καθώς ήταν σαφές ότι ο θείος της προσπαθούσε να μειώσει το ποσό της υπόσχεσης, και να κρατήσει για τον εαυτό του περισσότερο από την κληρονομιά του αποβιώσαντο αδελφού του. Τελικά, το αρχικό χρηματικό ποσό μειώθηκε στο μισό, αλλά η Ελισάβετ επρόκειτο να λάβει το κτήμα Στενίτσνιακ στη Σλαβονία, με το στρατηγικά σημαντικό κάστρο του Σκραντ, αντ' αυτού.[10]
Η Ελισάβετ παντρεύτηκε τον γόνο Τσέλιε γύρω στο 1405, πιθανώς σε ένα από τα κτήματα Τσέλιε στην Καρνιόλη.[11] Ο κόμης Χέρμαν Β΄ χάρισε στο νεαρό ζευγάρι τα κάστρα Σαμόμπορ, Koστανιεβίτσα, Nόβo Mέστo, Mεχόβo και Kρσκo, όπου κατοικούσαν.[12]
Η Ελισάβετ και ο Φρειδερίκος Β΄ απέκτησαν δύο γιους, τον Ούλριχ Β' κόμη του Τσέλιε και τον Φρειδερίκο Γ'. ο δεύτερος απεβίωσε ως παιδί, ενώ ο πρώτος θα παρέμενε ο μοναδικός κληρονόμος του παππού του.[13] Ο γάμος φαίνεται να ήταν δυστυχισμένος, αφού οι σύζυγοι ζούσαν χωριστά, τουλάχιστον από το 1414 και μετά.[14][15] Η κατάσταση επιδεινώθηκε, σε βαθμό που ο πεθερός της Ελισάβετ Χέρμαν Β΄ παρενέβη, σε μια προσπάθεια να συμφιλιώσει τους συζύγους. Το 1422 (ή το 1423, σύμφωνα με άλλες πηγές), η Ελισάβετ και ο Φρειδερίκος Β΄ συναντήθηκαν στο οικογενειακό κάστρο στην Κράπινα, στη Σλαβονική κομητεία του Ζαγόριε.[16] Αντί για συμφιλίωση, ωστόσο, η Ελισάβετ βρέθηκε δολοφονημένη στα δωμάτιά της.[17]
Λίγο μετά το τέλος της Ελισάβετ, η φήμη ότι σκοτώθηκε από τον σύζυγό της εξαπλώθηκε στη Σλαβονία, και όχι μόνο, όπως μαρτυρεί ο ανώνυμος χρονογράφος στην αυλή του Τσέλιε.[18] Λέγεται ότι ο Φρειδερίκος Β΄ κατέφυγε στη Βούδα, όπου ζούσε η αδελφή του βασίλισσα Βαρβάρα. Ο χρονολόγος Έμπερχαρντ Βίντεκ, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι ήταν μάρτυρας των συμπλοκών μεταξύ των συζύγων, έγραψε ότι η Eλισάβετ είχε μαχαιρωθεί στο κρεβάτι της κατά τη διάρκεια της νύχτας, και ότι το βράδυ πριν από τη δολοφονία είχε εκφράσει τους φόβους της στο περιβάλλον της: «Κύριοι και φίλοι μου, τι όφελος θα φέρει αυτή η συμφιλίωση [με τον Φρειδερίκο]; Ξέρω πολύ καλά ότι αύριο το πρωί θα με βρείτε νεκρή δίπλα στον άνδρα μου».[19] Η ιστορικός Nάντα Κλάιτς εξέφρασε σκεπτικισμό, σχετικά με την ακρίβεια αυτών των αναφορών.[20]
Το τέλοςς της Ελισάβετ προκάλεσε ρήγμα στην ήδη επισφαλή συμμαχία μεταξύ των Οίκων του Τσέλιε και του Φρανκοπάν, που ανταγωνίζονταν για επιρροή στην Κροατία και τη Σλαβονία.[19] Ο συγγενής της Ελισάβετ, Ιβάν ΣΤ' Φρανκοπάν, προκάλεσε τον Φρειδερίκο Β΄ σε μονομαχία.[19] Μετά την παρέμβαση τού κουνιάδου τού Φρειδερίκου, Σιγισμούνδου του Λουξεμβούργου, η διαφορά επρόκειτο να διευθετηθεί από τον Δανό βασιλιά Έρικ της Πομερανίας, ο οποίος απολάμβανε την εμπιστοσύνη και των δύο μερών.[21] Φαίνεται ότι ο Έρικ αποφάσισε υπέρ της Φρειδερίκου Β΄, αφού αμέσως μετά επέστρεψε στα κτήματά του. Εκεί νυμφεύτηκε τη Βερόνικα του Ντεσενίτσε, μια γυναίκα με πολύ χαμηλότερη κοινωνική θέση. Το έκανε αυτό χωρίς τη συγκατάθεση τού πατέρα του, ούτε τού βασιλιά. Αυτό προκάλεσε την οργή τού Χέρμαν Β΄, που οδήγησε στη φυλάκιση του Φρειδερίκου Β΄ και στη δολοφονία της Βερόνικα από τα χέρια του αρχηγέτη των Τσέλιε.[22]
Η μοίρα της Ελισάβετ είναι το θέμα του ποιήματος Eλισάβετ τού Φρανκοπάν (Frangepán Erzsébet, 1836) του Ούγγρου ρομαντικού συγγραφέα Σάντορ Κισφαλούντι. Είναι επίσης δευτερεύων χαρακτήρας στο έργο Βερόνικα του Ντεσενίτσε (Veronika Deseniška), που δημοσιεύτηκε το 1924 από τον Σλοβένο συγγραφέα Ότον Ζουπάντσιτς. Στο δράμα του Ζουπάντσιτς, η Eλισάβετ και η Βερόνικα παρουσιάζονται ως θύματα της προδοσίας τού Φρειδερίκου Β΄, και το τέλος της πρώτης ως αυτοχειρία.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
