Οι Ειρεσίδες (αρχαία ελληνικά: Εἰρεσίδαι), (ο δήμος: Ειρεσιδών) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Ακαμαντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Με το ίδιο όνομα (Ειρεσίδες) ονομάζονταν και οι δημότες του δήμου αυτού.
Γρήγορες Πληροφορίες Γενικά στοιχεία, Ονομασία ...
Ειρεσίδες| Γενικά στοιχεία |
|---|
| Ονομασία | Εἰρεσίδαι |
|---|
| Κύριος οικισμός | Ειρεσίδες |
|---|
| Διοικητικά στοιχεία |
|---|
| Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αττικής |
|---|
| Ονομασία δήμου | Δήμος Ειρεσιδών |
|---|
| Ονομασία δημότη | Ειρεσίδης |
|---|
| Φυλή | Ακαμαντίδα |
|---|
| Τριττύς | Άστεως |
|---|
| Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
|---|
| Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
|---|
| Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
|---|
| Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
|---|
| Αριθμός βουλευτών |
|---|
1η περίοδος
508 – 307/306 π.Χ. | 1 |
|---|
2η περίοδος
307/306–224/223 π.Χ. | 2 |
|---|
3η περίοδος
224/223–201/200 π.Χ. | 2 |
|---|
4η περίοδος
201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
|---|
5η περίοδος
126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
|---|
| Ιστορική εξέλιξη |
|---|
| Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
|---|
| Λήξη | 3ος αιώνας |
|---|
| Λατρευτικές παραδόσεις |
|---|
| Αρχαιολογία |
|---|
| Περιοχή |
|---|
| Αρχαία Αττική |
 |
| Οι δήμοι της αρχαίας Αττικής |
|
Κλείσιμο
Ο δήμος των Ειρεσιδών, ήταν δήμος του άστεως.[1] Βρισκόταν περίπου 3 χιλιόμετρα βόρεια από τα τείχη της Αθήνας, στην ανατολική όχθη του ποταμού Κηφισού. Επίσης ήταν δυτικά του Ιππίου Κολωνού, βορειοδυτικά της Ακαδημίας του Πλάτωνα, νοτιοδυτικά του δήμου της Κηφισιάς και κοντά στο δήμο των Ιφιστιαδών.[2]
Από τους σύγχρονους ερευνητές ο δήμος τοποθετείται σε κάποιο σημείο της ανατολικής όχθης του Κηφισού, από το ύψος του Κολωνού, ως λίγο πριν τους Αχαρνείς,[3] χωρίς να έχει ταυτιστεί επακριβώς με κάποια σημερινή περιοχή. Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του δήμου βρίσκεται σε θέση δυτικά του Κολωνού.[4]
Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής, θεωρούσε ότι ο δήμος των Ειρεσιδών συνόρευε με τις περιοχές των δήμων της Αμαξαντείας προς τα βόρεια και της Κηφισιάς προς τα ανατολικά, στην περιοχή που βρίσκονταν οι Αδάμες.[5]
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[6] ως μέλος της Ακαμαντίδας φυλής, συμμετείχε με 1 βουλευτή στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν από 2 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Ο δημότης των αρχαίων Ειρεσιδών ονομαζόταν Ειρεσίδης.[7][8] Διασώζεται επιτάφιο σήμα, του 4ου αιώνα π.Χ., δυο δημοτών από τις Ειρεσίδες το οποίο βρέθηκε στα βορειοδυτικά, μεταξύ της Οδού Λένορμαν (παλαιότερες ονομασίες: οδός Κηφισού και οδός Κολοκυνθούς) και της Λεωφόρου Αθηνών.
Στο δήμο αυτό είχε ιδιόκτητο οικόπεδο ο Πλάτωνας, το οποίο αγόρασε από κάποιον πωλητή, ο οποίος ονομαζόταν Καλλίμαχος και βρισκόταν κοντά σε ιδιοκτησία του Ευρυμέδοντα του Μυρρινουσίου. Ο φιλόσοφος άφησε το ακίνητο αυτό, ως κληρονομιά, στον ανιψιό του, που ήταν παιδί από τον αδελφό του Πλάτωνα, τον Αδείμαντο του Κολλυτού.[9]
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο των Ειρεσιδών, όπως ο Βούλαρχος ο Ειρεσίδης (ο γηραιότερος) πατέρας του Δαμοκλέα του Ειρεσίδη και ο γιος του Δαμοκλέα, φύλαρχος και νικητής στα Παναθήναια, Βούλαρχος ο Ειρεσίδης (ο νεότερος), ο Δημήτριος ο Ειρεσίδης, ο δικαστικός Δημόφιλος ο Ειρεσίδης, ο βουλευτής Διονύσιος ο Ειρεσίδης κ.α.[10] Από τους πιο γνωστούς ήταν:
- Πραξιτέλης, γλύπτης, γεννήθηκε στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ.
[...] "Eiresidae: (Εἰρεσίδαι; Eiresídai). Attic asty deme of the phyle Acamantis. One (or two) bouleut(ai). A plot of land owned by Plato in E. bordered on the river Cephissus to the west (Diog. Laert. 3,41), which probably formed the boundary of the demos. Therefore, E. was probably located west of the Colonus Hippios and north-west of the Platonic Academy (an epitaph from the 4th cent. BC of two dēmótai from E. was found in the north-west [1. 8 fig. 8]) between the Hodos Kephissou and the Leophoros Athenon". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Eiresidae Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, "Αρχαιολογία. Ιστορία της αρχαίας καλλιτεχνίας", υπό Α. Ρ. Ραγκαβή, τόμοι 1-2, Τύποις Διονυσίου Κορομηλά, Εν Αθήναις 1865 -1866, Archaiologia: historia tēs archaias kallitechnias, Τόμος 1, Typois Dionysiou Koromēla, 1865, τόμος 1ος, σελ. 217: [...] "Ειρεσίδαι, δήμος κατά την αύτην θέσιν και όμορος των Ιφιστιαδών' ο Πραξιτέλης και η γενεά αυτού ήσαν Ειρεσίδαι (7 = Ρος Δημ.)". [...] Αμαλία Διώτη, "Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής. Ο αρχαίος δήμος του Χολαργού[νεκρός σύνδεσμος]. Α: Ιστορικά στοιχεία Β: Αρχαιολογικά Ευρήματα" και Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής, ο αρχαίος δήμος του Χολαργού : α: Ιστορικά στοιχεία, β: αρχαιολογικά ευρήματα[νεκρός σύνδεσμος],(πτυχιακή εργασία), επόπτες: Ιφιγένεια Λεβέντη, Δημήτρης Παλαιοθόδωρος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας - Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2005, σελ. 33: [...] "Ο δήμος Ειρεσίδων αναφέρεται επίσης στη διαθήκη του Πλάτωνος, καθώς ο φιλόσοφος διατηρούσε και εκεί κτήμα, το οποίο συνόρευε στα δυτικά με τον Κηφισό (132= Διογένους Λαέρτιου, Βίοι Φιλοσόφων, Πλάτων III 42, «Το κτήμα στις Ειρεσίδες που το αγόρασα από τον Καλλίμαχο και που συνορεύει... και από δυσμάς με τον Κηφισό». Trail, ό.π. σελ. 47.). Θα μπορούσε επομένως να τοποθετηθεί σε κάποιο σημείο της ανατολικής όχθης του Κηφισού, από το ύψος του Κολωνού (133 = Trail Organization, σελ47. Τοποθετεί το δήμο στα δυτικά του Κολωνού, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την εύρεση ταφικού σήματος, Πρακτικά, 1963, σελ. 8) έως λίγο πριν τους Αχαρνείς (134 = Ξανθούλης Δημοκρατία-Αυτοδιοίκησις, σελ 1030)." [...] John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132. Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 102: [...] "Ειρεσίδαι, και κατά τον Λαέρτιον Ειρισιάδαι• και ο δήμος και οι δημόται• άλλο βοήθημα προς ανεύρεσιν του δήμου τούτου δεν έχομεν ειμή την περί τούτου μνείαν του Λαερτίου εν τη διαθήκη του Πλάτωνος, εν η ούτος διατίθησι χωρίον, κείμενον εν τη περιφερεία του δήμου τούτου, έχων γείτονα προς ηλίου δυομένου τον Κηφισσόν (ποταμόν). Επειδή δε αι νυν λεγόμεναι Αδάμες είνε εκ των παλαιών δήμων, και έχουσιν όριον τον Κηφισσόν, αποδίδομεν εις αυτάς τους Ερισιάδας συνορεύοντας με τους Αμαξαντείς προς άρκτον, και προς ανατολάς με την Κηφισίαν• νυν δε αι Αδάμες ανήκουσιν εξ αγοράς εις τον Τοσίτζαν, βελτιούμεναι δια δαπάνης αυτού". [...] Ειρεσ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Έιρεσίδαι, δήμος της Αττικής, εκ της Ακαμαντίδος φυλής (Κάτοικ. Ειρεσίδης)". [...], σελ. 113. Διογένης ο Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων» («Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων και των εκάστη αιρέσει αρεσκόντων εν επιτόμω συναγωγή»), «Πλάτων», Βιβλίο Γ', 41-43, (III, 41-43): [...] Διαθήκη Πλάτωνα: 41. "«Τάδε κατέλιπε Πλάτων καὶ διέθετο• τὸ ἐν Ἰφιστιαδῶν χωρίον, ᾧ γείτων βορρᾶθεν ἡ ὁδὸς ἡ ἐκ τοῦ Κηφισιᾶσιν ἱεροῦ, νοτόθεν τὸ Ἡράκλειον τὸ ἐν Ἰφιστιαδῶν, πρὸς ἡλίου δὲ ἀνιόντος Ἀρχέστρατος Φρεάρριος, πρὸς ἡλίου δὲ δυομένου Φίλιππος Χολλιδεύς• καὶ μὴ ἐξέστωτοῦτο μηδενὶ μήτε ἀποδόσθαι μήτε ἀλλάξασθαι, ἀλλ' ἔστω Ἀδειμάντου τοῦ παιδίου εἰς τὸ δυνατόν•42 καὶ τὸ ἐν Εἰρεσιδῶν χωρίον, ὃ παρὰ Καλλιμάχου ἐπριάμην, ᾧ γείτων βορρᾶθεν Εὐρυμέδων Μυρρινούσιος,νοτόθεν δὲ Δημόστρατος Ξυπεταιών, πρὸς ἡλίου ἀνιόντος Εὐρυμέδων Μυρρινούσιος, πρὸς ἡλίου δυομένου Κηφισός. ἀργυρίου μνᾶς τρεῖς. Φιάλην ἀργυρᾶν ἕλκουσαν ρξεʹ, κυμβίον ἄγον μεʹ, δακτύλιον χρυσοῦν καὶ ἐνώτιον χρυσοῦν ἄγοντα συνάμφω δʹ δραχμάς, ὀβολοὺς γʹ. Εὐκλείδης ὁ λιθοτόμος ὀφείλει μοι τρεῖς μνᾶς. Ἄρτεμιν ἀφίημι ἐλευθέραν. Οἰκέτας καταλείπω Τύχωνα Βίκταν Ἀπολλωνιάδην 43 Διονύσιον. Σκεύη τὰ γεγραμμένα, ὧνἔχει ἀντίγραφα Δημήτριος.Ὀφείλω δ' οὐδενὶ οὐθέν. Ἐπίτροποι Λεωσθένης Σπεύσιππος Δημήτριος Ἡγίας Εὐρυμέδων Καλλίμαχος Θράσιππος»." [...] Δημότες των Ειρεσιδών Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): EIRESIDHS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πρωτογενείς πηγές
Δευτερογενείς πηγές
- Eiresidae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica – 30 (Eiresidae)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica – 30 (Eiresidae)- John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
- John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132.
- Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
- «Eiresidai». ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
- Traill, J. «Places: 579915 (Eiresidai)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2017.
- Eiresidai, W Kolonos, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
- Eiresidai[νεκρός σύνδεσμος], Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
- Eiresidai, Attic Inscriptions Online.
_Attica_Demos_II-el.svg)
