Γεώργιος Ψύλλας

Ο Γεώργιος Ψύλλας (1794-1878) ήταν λόγιος, πολιτικός, εκδότης στα χρόνια του Αγώνα της Εφημερίδος των Αθηνών και απομνημονευματογράφος^[2].

Γεώργιος Ψύλλας
Υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως
Περίοδος 16 Μαΐου 1854 – 1 Ιουνίου 1854
Πρωθυπουργός	Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
Προκάτοχος	Σταύρος Βλάχος
Διάδοχος	Περικλής Αργυρόπουλος
Υπουργός Εσωτερικών
Περίοδος 15 Απριλίου 1833 – 24 Οκτωβρίου 1833
Πρωθυπουργός	Σπυρίδων Τρικούπης
Διάδοχος	Ιωάννης Κωλέττης
Γερουσιαστής της Ελλάδος
Περίοδος 18 Μαρτίου 1844 – 1 Ιουνίου 1854
Νομάρχης Εύβοιας
Περίοδος Μάιος 1834 – 1835
Προκάτοχος	Δημήτριος Χρηστίδης
Περίοδος Μάρτιος 1833 – 12 Απριλίου 1833
Προκάτοχος	θέση εγκαθιδρύθηκε
Διάδοχος	Γεώργιος Αινιάν
Νομάρχης Αττικής και Βοιωτίας
Περίοδος 12 Οκτωβρίου 1833 – 1834
Προκάτοχος	Νικόλαος Θεοχάρης
Μέλος του Πανελληνίου Σώματος
Περίοδος 23 Απριλίου 1828 – 6 Αυγούστου 1829
Κυβερνήτης	Ιωάννης Καποδίστριας
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	1794, Αθήνα
Θάνατος	1878[1]
Υπηκοότητα	Ελλάδα
Επάγγελμα	πολιτικός δημοσιογράφος
Βραβεύσεις	Αργυρός Σταυρός του Σωτήρος
δεδομένα

Πρώιμα Χρόνια - Σπουδές στην Ευρώπη

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1794. Μετά την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσής του στην Αθήνα, στη Σχολή του Κοινού και στη Σχολή Ιωάννου Ντέκα,^[3][4] συνέχισε τις σπουδές του στην Ευρώπη, ως υπότροφος της Φιλομούσου Εταιρείας των Αθηνών.^[5] Αρχικά πήγε στην Τεργέστη και στη συνέχεια στην Πίζα (Οκτώβριος 1816), όπου γνώρισε τον Παναγιώτη Κοδρικά και τον Μητροπολίτη Ιγνάτιο Ουγγροβλαχίας. Έκτοτε τα έξοδα της διαμονής του στο εξωτερικό ανέλαβε η Φιλόμουσος Εταιρεία της Βιέννης. Στις αρχές Οκτωβρίου 1817, μετά από προτροπή της Κόμισσας Έλδιγγ, η οποία ήταν σύζυγος του Δούκα της Βαϊμάρης και εκπρόσωπος της Φιλομούσου Εταιρείας της Βιέννης πήγε στην Ιένα. Εκεί δέχτηκε την έντονη επίδραση του κινήματος του φιλελευθερισμού καθώς το Πανεπιστήμιο της Ιένας ήταν μία από τις σπουδαιότερες εστίες του. Το γεγονός της δολοφονίας ενός φοιτητή και οι ταραχές που ακολούθησαν οδήγησαν τους Έλληνες φοιτητές να εγκαταλείψουν την πόλη και να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Πανεπιστήμιο της Γοττίγγης. Η είδηση για την έκρηξη της Επανάστασης τον βρήκε στο Βερολίνο και αμέσως αποφάσισε να γυρίσει για να υπηρετήσει στον Αγώνα.^[6]

Επιστροφή στην Αθήνα - Πολιτική Σταδιοδρομία

Μετά από διάφορες περιπέτειες έφτασε στην Αθήνα. Πολύ σύντομα εξελέγη μέλος της «Εφορείας των Αθηνών». Όταν έφτασε ο Ομέρ Βρυώνης στην Αττική και οι Αθηναίοι εγκατέλειψαν την πόλη κατέφυγε στην Αίγινα, όπου ανέπτυξε αξιόλογη δραστηριότητα. Διακρίθηκε επίσης ως πληρεξούσιος στις Εθνοσυνελεύσεις της Επιδαύρου και του Άστρους, ενώ για μικρό χρονικό διάστημα (Ιανουάριος-Φεβρούαριος 1822) διατέλεσε δεύτερος γραμματέας του Βουλευτικού Σώματος. Το 1824 ο Ψύλλας, ύστερα από πρόταση του Άγγλου συνταγματάρχη Λέστερ Στάνχοπ(Leicester Stanhope), ανέλαβε την έκδοση της Εφημερίδος των Αθηνών^[7] (Αύγουστος 1824 - Απρίλιος 1826). Ο Ψύλλας διορίστηκε από τον Ι. Καποδίστρια μέλος του Πανελληνίου και πρώτος γραμματέας του Τμήματος των Εσωτερικών (Ιανουάριος 1828) και τρεις μήνες αργότερα (Απρίλιος 1828) Έκτακτος Επίτροπος Κάτω Μεσσηνίας. Το 1829 εξελέξη πληρεξούσιος Αττικής στην Δ΄Εθνοσυνέλευση του Άργους και μετά τη λήξη της τοποθετήθηκε δικαστής στις Κυκλάδες (θέση την οποία δεν αποδέχθηκε). Εγκαταστάθηκε τότε στην Αίγινα, όπου συνέγραψε την "Επιτομή Λεξικού της παλαιάς ελληνικής γλώσσης εις την σημερινήν"^[8] που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1836. Με την άφιξη του Όθωνα διορίστηκε από την Αντιβασιλεία διοικητής Ευβοίας (Μάρτιος 1833) και ένα μήνα αργότερα Γραμματέας της Επικρατείας (δηλ. υπουργός) επί των Εσωτερικών ^[9]. Από τη θέση αυτή εργάστηκε για την τοποθέτηση των πρώτων νομαρχών, την αποκατάσταση των αγωνιστών και την επιλογή της νέας πρωτεύουσας του κράτους, για την οποία ο ίδιος θερμά υποστήριζε την Αθήνα. Ύστερα από την ανακάλυψη της «συνωμοσίας» που οδήγησε στη δίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, απομακρύνθηκε από το υπουργικό συμβούλιο (Οκτώβριος 1833) και έγινε νομάρχης Αττικής και Βοιωτίας και σύμβουλος Επικρατείας. Το Μάιο του 1834 μετατέθηκε στη νομαρχία Ευβοίας και ένα χρόνο αργότερα με παρέμβαση του Άρμανσπεργκ παύθηκε. Παρέμεινε άμισθος σύμβουλος της Επικρατείας ως το 1844, οπότε διορίστηκε Γερουσιαστής. Η ιδιότητα του αυτή του έδωσε την ευκαιρία να εκφράζει τις φιλελεύθερες και ανθρωπιστικές ιδέες του. Τον Μάιο του 1854 ο Ψύλλας ανέλαβε το Υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως στην κυβέρνηση Μαυροκορδάτου που σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου. Η σοβαρά όμως κλονισμένη υγεία του και η δυσμενής πολιτική κατάσταση τον ανάγκασαν να παραιτηθεί ένα μήνα αργότερα. Την παραίτησή του ακολούθησε η παρασημοφόρησή του από τον Βασιλιά με τον τον αργυρό σταυρό του Σωτήρος. Μετά την έξωση του Όθωνα και για όσο κράτησε η περίοδος της Μεσοβασιλείας (1862-1863) απέφυγε να αναμειχθεί στα πολιτικά. Όταν αργότερα συστήθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας που προέβλεπε το Σύνταγμα του 1864, δέχτηκε να αναλάβει την αντιπροεδρία του βραχύβιου αυτού συμβουλευτικού σώματος που καταργήθηκε τον Νοέμβριο του 1865. Αυτή ήταν η τελευταία δημόσια θέση του.^[10] Από το Μάιο του 1867 επιδόθηκε στη συγγραφή των απομνημονευμάτων του που ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1869^[11]. Πέθανε από πνευμονία στην Αθήνα στις 18 Ιανουαρίου 1878^[12]. Ήταν παντρεμένος με την Μαργαρίτα Βιτάλη, με την οποία απέκτησε έξι παιδιά: τον Φίλιππο, τον Ανδρέα, τον Ιωσήφ, τον Αλέξανδρο,την Κλεοπάτρα και τη Βικτωρία.

Δείτε επίσης

• Η τυπογραφία στην Επανάσταση του 1821

Παραπομπές

1. OL8999080A.
2. Ν. Κ. Λούρος, (1974), Γεωργίου Ψύλλα Απομνημονεύματα του βίου μου, Ακαδημία Αθηνών ΚΕΙΝΕ, Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας 8, Αθήνα
3. «Ένας πρόλογος του Σαμουήλ Γεωργιάδη (1787)» σελ. 74 (σελ. 3 στο pdf) από ejournals.epublishing.ekt.gr/. Αρχειοθετήθηκε 14/06/2018. Ανακτήθηκε 14/06/2018.
4. «Ψύλλας, Γεώργιος (Αθήνα, 1794 - 1878)» από greekencyclopedia.com. Δημοσιεύθηκε 29/03/2014. Αρχειοθετήθηκε 15/06/2018. Ανακτήθηκε 15/06/2018.
5. ό.π., σσ. 1-22
6. ό.π., σσ. 23-53
7. Γ. Ψύλλα, Εφημερίς Αθηνών" 1824-1826, Βιβλιοπωλείον των Βιβλιοφίλων- Σπάνια Βιβλία Σπανός, Αθήνα, 1981
8. Επιτομή λεξικού της παλαιάς ελληνικής γλώσσης εις την σημερινήν. / Υπό Γ. Ψύλλα. Εκδοθέν επιστασία και διορθώσει Δ. Πανταζή Αθηναίου. Αθήνα, 1836
9. Τρύφων Ε. Ευαγγελίδης (1894). Ιστορία του Όθωνος, Βασιλέως της Ελλάδος (1832-1862). έκδοση 2η, Αθήνα: Αριστείδης Γ. Γαλανός. σελίδες 44–45.
10. Αλίκη Σολωμού, "Ψύλλας Γεώργιος" στο Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τ.9β, Εκδοτική Αθηνών, σ. 490
11. Κ.Ν. Λούρος, ό.π., σ. κα΄
12. ό.π., σ. θ΄

Πηγές

• Δημήτριος Γατόπουλος, "Τα ανέκδοτα απομνημονεύματα του Αθηναίου Αγωνιστού Γ. Ψύλλα, Το Νέον Κράτος, τχ.34, σσ. 657-666
• Δημήτριος Γατόπουλος, "Το δεύτερο μέρος των ανέκδοτων απομνημονευμάτων του Γ. Ψύλλα, Το Νέον Κράτος, τχ.35, σσ. 721-730
• Δημήτριος Γατόπουλος, "Το τρίτο μέρος των ανέκδοτων απομνημονευμάτων του Γ. Ψύλλα, Το Νέον Κράτος, τχ.36, σσ. 812-822
• Ν.Κ.Λουρός, "Ο Γεώργιος Ψύλλας και η Αθήνα", Νέα Εστία, τχ. 1386, σσ. 436-449
• Ρεγγίνα Κατσιμάρδου, "Ο Γεώργιος Ψύλλας μέσα από το Αρχείο της Φιλομούσου Εταιρείας των Αθηνών", Τεκμήρια Ιστορίας, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, 2015, σσ. 22-29
• Γεώργιος Ψύλλας συνοπτικό βιογραφικό σημείωμα από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών
• Ιωάννης Αρσένης, Μιχαήλ Ραφαήλοβιτς (1881). Ποικίλη Στοά: Εθνική εικονογραφημένη επετηρίς, Έτος 1/16, 1881-1914. Αθήνα: Εστία. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2009.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Γεώργιος Ψύλλας, Δημήτριος Πανταζής (1836). Επιτομή Λεξικού της παλαιάς ελληνικής γλώσσης εις την σημερινήν. Αθήνα (pdf): Εκ της Τυπογραφίας Α Αγκελίδου. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2024.