Γεώργιος Φέξης

Γεώργιος Φέξης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Γεώργιος Φέξης (Ελληνικά)
Γέννηση	1864 Κωνσταντινούπολη
Θάνατος	30 Ιουνίου 1936 Αθήνα
Αιτία θανάτου	Σακχαρώδης διαβήτης και γαστρεντερική λοίμωξη
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	εκδότης βιβλιοπώλης
Οικογένεια
Σύζυγος	Μαργαρίτα Κωνσταντινίδου
Τέκνα	Οδυσσέας Φέξης Φίλιππος Φέξης Σαπφώ Φέξη
δεδομένα

Βιογραφία

Ο Γεώργιος Φέξης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιός του τυπογράφου, εκδότη και βιβλιοπώλη Δημητρίου Α. Φέξη. Από νεαρή ηλικία δούλευε, μαζί με τους αδελφούς του, στο τυπογραφείο του πατέρα του, στην οδό Αριστείδου 15. Στοιχειοθετούσε ο ίδιος λαϊκά φυλλάδια, τα τύπωνε και τα διέθετε, ως πλανόδιος πωλητής.^[1] Στα τέλη της δεκαετίας του 1880, άνοιξε το δικό του βιβλιοπωλείο στην οδό Αιόλου 168.^[2] Τη δεκαετία του 1890 μετέφερε το βιβλιοπωλείο του στη Πλατεία Λουδοβίκου (σημερινή Πλατεία Κοτζιά), απέναντι από το νέο Δημοτικό Θέατρο, με την επωνυμία "Εκδοτικό Κατάστημα Γεωργίου Φέξη". Γύρω στο 1900, η εταιρεία μετονομάζεται σε "Εκδοτικός Οίκος Γεωργίου Φέξη".^[1] Στα μέσα της δεκαετίας του 1900 μεταφέρθηκε στη γωνία των οδών Γλάδστωνος 3 και Πατησίων, όπου ήταν και η κατοικία του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1910, ο Φέξης έκτισε, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Α. Καραθανασόπουλου, επί της Πλατείας Κάνιγγος, το κτήριο και τη Στοά Φέξη, στο οικοδομικό τετράγωνο που περικλείεται από τις οδούς Πατησίων, Βερανζέρου, Κάνιγγος και Γλάδστωνος. Η λειτουργία της Στοάς Φέξη άρχισε το 1920 και είχε 48 μαγαζιά και 32 γραφεία.^[3]

Το εκδοτικό πρόγραμμα του Γεωργίου Φέξη

Το εκδοτικό πρόγραμμα του οίκου Φέξη ήταν αρκετά ευρύ και περιλάμβανε όλες τις κατηγορίες βιβλίων που διακινούνταν στην αγορά της εποχής εκείνης. Έκανε σημαντικά ανοίγματα στον τομέα της λογοτεχνίας και οργάνωσε πολύ συστηματικά τους τίτλους του σε «Βιβλιοθήκες». Έτσι, δημιουργήθηκαν οι: Κωμική Βιβλιοθήκη, Εικονογραφημένη Βιβλιοθήκη Ταξιδιών, Λαϊκή Ιατρική Βιβλιοθήκη, Φιλολογική Βιβλιοθήκη, Επιστημονική Βιβλιοθήκη, Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη, Λαϊκή Βιβλιοθήκη με έγχρωμα λιθογραφημένα εξώφυλλα, Λογοτεχνική Βιβλιοθήκη, Μελοδραματική Βιβλιοθήκη, Πατριωτική Βιβλιοθήκη, Παιδική Βιβλιοθήκη, Βιβλιοθήκη Πρακτικών Γνώσεων, κ.ά. Ο εκδοτικός οίκος εξέδιδε επίσης σχολικά, περιηγητικά, θεατρικά, εμπορικά και επαγγελματικά βιβλία, καθώς και εκδόσεις Αρχαίων και Λατίνων συγγραφέων, μεταφράσεις, μυθιστορήματα, ποιήματα, βιβλία ξένων γλωσσών, βιβλία συναναστροφών, μουσικά τεμάχια, εικονογραφημένα δελτάρια, βίους αγίων, εικόνες και χάρτες.^[4]

Ο Φέξης υπήρξε πρωτοπόρος στην πληρωμή των βιβλίων επί πιστώσει, σε πολλές μικρές μηνιαίες δόσεις. Κατόρθωσε, έτσι, ήδη από το 1898, να φέρει το ελληνικό βιβλίο σε κάθε γωνιά της γης, προσεγγίζοντας και τα λαϊκότερα στρώματα. Εξέδωσε πάνω από 7.000 βιβλία. Το 1900 επεξέτεινε την καινοτομία των εκπτώσεων και στην ελληνική επαρχία, καθώς και στο εξωτερικό, προσλαμβάνοντας αντιπροσώπους.^[5]

Το 1901, ο Φέξης αγόρασε τις «εκδόσεις του Φοίνικος» της Βενετίας. Βασικός συνεργάτης για τις σειρές της Βιβλιοθήκης Φέξη στάθηκε ο δικηγόρος και λόγιος Ιωάννης Ζερβός (1875-1944). Για τη Βιβλιοθήκη Φέξη εργάσθηκαν ως μεταφραστές πολλοί λογοτέχνες, όπως οι: Μάρκος Αυγέρης, Κώστας Βάρναλης, Ηλίας Βουτιερίδης, Ιωάννης Γρυπάρης, Πολύβιος Δημητρακόπουλος, Άριστος Καμπάνης, Γαλάτεια Καζαντζάκη, Νίκος Καζαντζάκης, Νικόλαος Ποριώτης, Άγγελος Τανάγρας, Κωνσταντίνος Χρηστομάνος κ.ά. Ταυτόχρονα προώθησε τους Έλληνες συγγραφείς, όχι μόνο χρησιμοποιώντας τους ως μεταφραστές, αλλά εκδίδοντας και τα προσωπικά τους έργα.^[6]

Το 1901 ο Γεώργιος Φέξης ανοίγει Μουσικό παράρτημα στην οδό Σταδίου 49, όπου αρχικά πωλούνται παρτιτούρες τραγουδιών, αλλά λίγα χρόνια αργότερα πωλεί και χορδές κιθάρας, μαντολίνου και βιολιού, καθώς και μουσικά όργανα.^[7] Στις μουσικές εκδόσεις, μετά το 1920, συνεργάστηκε με τον ανιψιό της γυναίκας του Μιχαήλ Κ. Κωνσταντινίδη, ο οποίος είχε κατάστημα στην οδό Ακαδημίας 69, με την επωνυμία "Μουσικός οίκος Μιχαήλ Κωνσταντινίδου".

Ο Γεώργιος Φέξης εξέδωσε μεγάλο αριθμό επιστολικών δελταρίων (καρτ ποστάλ) με μουσικά και Ομηρικά θέματα. Από το 1904 ενέταξε στις εκδόσεις αυτές και απόψεις των αρχαιολογικών κειμηλίων της Αθήνας.^[6]

Το 1921 ο Γεώργιος Φέξης πούλησε στον εκδοτικό οίκο Δ. & Π. Δημητράκου, τα νομικά βιβλία που είχε εκδώσει.^[8]

Μέλη της οικογένειας Φέξη

• Δημήτριος Α. Φέξης (1830-1896). Ήρθε στην Αθήνα, από την Κωνσταντινούπολη, το 1862. Το ίδιο έτος συνεργάστηκε με τον τυπογράφο Παντελή Σούτσα, για την έκδοση του βιβλίου "Οι δύο λοχίαι". Παντρεύτηκε την Ελένη (1835-1924), η οποία ήταν Αθηναϊκής καταγωγής. Το 1866 συνεχίζει τις εκδόσεις, από το τυπογραφείο του στην οδό Ρόμβης 10. Το 1869 εκδίδονται στην Κωνσταντινούπολη τα "Απόκρυφα της Κωνσταντινουπόλεως", με δαπάνη του Δημητρίου. Κατά τη δεκαετία του 1870 βρίσκεται συνεχώς μεταξύ Αθήνας και Κωνσταντινούπολης, εκδίδοντας βιβλία και στις δύο πόλεις. To 1881 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα και διατηρούσε τυπογραφείο στην οδό Αριστείδου 15. To 1883 μετονόμασε το κατάστημα του, "Τυπογραφείο και βιβλιοπωλείο μυθιστορικής βιβλιοθήκης". Σταμάτησε τις εκδόσεις το 1890 και οι γιοί του συνέχισαν το έργο του. Πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου του 1896 και κηδεύτηκε στο ναό της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας, επί της Αιόλου. Κατά τη διάρκεια της ζωής του εξέδωσε περίπου 100 βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά και ημερολόγια.
  • Γεώργιος Δ. Φέξης (1864-1936). Ήταν ο πρωτότοκος γιός του Δημητρίου και γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Ξεκίνησε τις εκδόσεις βιβλίων το 1882 και συνεργάστηκε με τον πατέρα του κατά τη δεκαετία του 1880. Παντρεύτηκε την Μαργαρίτα Μ. Κωνσταντινίδου (1867-1937).
    • Οδυσσέας Γ. Φέξης (1894-1909).
    • Φίλιππος Γ. Φέξης (1896-1962). Συνεργάστηκε με τον πατέρα του, μετονομάζοντας την εταιρεία σε "Εκδοτικό Οίκο Γ. Φέξη & Σια". Μετά το 1950 μετέφερε την εταιρεία, από τη Στοά Φέξη, στην οδό Χαριλάου Τρικούπη 18. Παντρεύτηκε την Ισμήνη Α. Λυμπεράκη.
      • Γεώργιος Φ. Φέξης (1927-2004). Το 1958 ανέλαβε τη διεύθυνση της εταιρείας και κατά τη διάρκεια της διοίκησής του, δημιουργήθηκε η "Νέα Βιβλιοθήκη Φέξη"και η "Μικρή Βιβλιοθήκη Φέξη", που περιλαμβάνουν τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας. Εξέδωσε, επίσης, τις σειρές "Πώς να γνωρίσετε καλύτερα την Νέα Κίνα" και "Σύγχρονη Αμερική" και επανέκδωσε τη "Βιβλιοθήκη Φέξη Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων". Πολλές από τις εκδόσεις Φέξη πωλούνταν στη δεκαετία του 1970 σε φωτομηχανική αναπαραγωγή από το "Χρηματιστήριον του Βιβλίου" του Γ. Λαδιά & Σία, επί της οδού Ιπποκράτους 22, στην Αθήνα.^[9]
    • Σαπφώ Γ. Φέξη (1898-1965). Παντρεύτηκε τον Θεμιστοκλή Α. Λυμπεράκη, με τον οποίο έκανε δύο κόρες. Αφού χώρισε, παντρεύτηκε τον Διονύσιο Παπάγο, αδελφό του Αλέξανδρου Παπάγου.
      • Μαργαρίτα Θ. Λυμπεράκη (1919-2001). Μητέρα της Μαργαρίτας Γ. Καραπάνου.
      • Αγλαΐα Θ. Λυμπεράκη (1923-1985). Σύζυγος Γιάννη Μόραλη.
  • Αναστάσιος Δ. Φέξης (1869-1905). Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Η εκδοτική του δραστηριότητα ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1890. Άνοιξε βιβλιοεκδοτικό κατάστημα επί της οδού Αιόλου 146. Διέθετε επίσης τυπογραφείο στην Πλατεία Λουδοβίκου, όπου εξέδιδε λεξικά, ιστορικά, φιλολογικά δράματα και κωμωδίες, καθώς και μυθιστορήματα. Πέθανε από πνευμονική φθίση, εξαιτίας ενός κρυολογήματος, ανύπαντρος.^[10]
  • Χρυσάνθη Δ. Φέξη (1870-1955). Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Παντρεύτηκε τον εκδότη Αριστείδη Γ. Γαλανό (1864-1934), ο οποίος συνεργαζόταν με τον Αναστάσιο Φέξη, από το 1890. Αρχικά είχε βιβλιοπωλείο στην οδό Σταδίου και στη συνέχεια στην Ισαύρων 10.
    • Κωνσταντίνος Α. Γαλανός (1893-;). Από τη δεκαετία του 1920 συνεργαζόταν με τον πατέρα του, στις εκδόσεις βιβλίων.
    • Αικατερίνη Α. Γαλανού (1895-;).
  • Ιωάννης Δ. Φέξης (1876-1937). Γεννήθηκε στην Αθήνα. Η εκδοτική του δραστηριότητα ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1890. Το 1900 είχε εκδοτικό βιβλιοπωλείο, στη γωνία των οδών Σταδίου και Αιόλου 219, με την επωνυμία "Livres d' occasion". Εξέδιδε σε φυλλάδια καθημερινά την "Ιατρική των Οικογενειών" και την "Ελληνική Γεωργία και Κτηνοτροφία". Στις εκδόσεις του συμπεριλαμβάνεται και λαϊκή μετάφραση της Οδύσσειας και της Ιλιάδας. Μετά το 1915 άνοιξε κατάστημα στην οδό Αριστείδου 4, συνεχίζοντας ως βιβλιοπώλης. Είχε παντρευτεί την Αγγελική Μπίρη (1876-1951), αλλά δεν έκανε παιδιά.
  • Χρήστος Δ. Φέξης (1878-1922). Ήταν ο μικρότερος γιός του Δημητρίου. Παντρεύτηκε την Άννα Α. Χαντά (1884-1967), η οποία είχε γεννηθεί στην Ερμούπολη και ήταν κόρη εμποροράπτη. Το 1907 είχε βιβλιοπωλείο επί της οδού Αιόλου 201, απέναντι από το χαρτοπωλείο Ρακοπούλου. Το 1911 είχε μεταφέρει την επιχείρησή του επί της οδού Σοφοκλέους 10. Το 1920 συνεργάστηκε στις εκδόσεις με τον Βασίλειο Κομπούγια. Πέθανε το 1922, στην Πορταριά, από φυματίωση.^[11] Μετά το θάνατο του, η γυναίκα του ανέλαβε την έκδοση των βιβλίων και τη λειτουργεία του βιβλιοπωλείου, σε συνεργασία με τον Δράκο Παπαδημητρίου.
    • Ευρυδίκη Χ. Φέξη (1909-1988). Ήταν η μεγαλύτερη κόρη του Χρήστου Φέξη. Το 1928 πήρε το βιβλιοπωλείο του πατέρα της και το μετέφερε στην οδό Αρσάκη 14, καθώς με την ίδρυση του Χρηματιστηρίου στην οδό Σοφοκλέους, απαλλοτριώθηκε το ακίνητο τους. Παντρεύτηκε τον Μιχαήλ Δ. Καραβίδα.
    • Αφροδίτη Χ. Φέξη (1910-2001). Ήταν σχεδιάστρια μόδας. Είχε κατάστημα με γυναικεία είδη στην οδό Απόλλωνος 1, με την επωνυμία "Rody". Το 1958 εκπροσώπησε την Ελλάδα, στον Παγκόσμιο διαγωνισμό μόδας, με τα σχέδιά της. Παντρεύτηκε τον Εβραίο υφασματέμπορο, Ζακ Μπενβενίστε, με τον οποίο χώρισε σύντομα.
    • Μαρία Χ. Φέξη (1912-1998). Παντρεύτηκε τον τυπογράφο Χαράλαμπο Θ. Καϊράκη.
    • Ελένη Χ. Φέξη (1914-1994). Παντρεύτηκε τον νομικό Γεώργιο Η. Πετρακάκη.
    • Γεώργιος Χ. Φέξης (1919-1957). Παντρεύτηκε την Βέρα Δ. Χρηστίδου.

Βιβλιογραφικές παραπομπές

1. Βλ. Χ. Μακρίδου, Οδηγός του Εμπορίου και της Βιομηχανίας της Ελλάδος, Αθήνα, 1891.
2. Βλ. Χαρίλαου Πατέρα, Ο Εκδοτικός Οίκος "Γ. Δ. Φέξη", περιοδικό συλλογές, τχ. 406, Μάιος 2019, σελ. 487-491.
3. Βλ. Χαρίλαου Πατέρα, Ο Εκδοτικός Οίκος "Γ. Δ. Φέξη", περιοδικό συλλογές, τχ. 406, Μάιος 2019, σελ. 487-488.
4. Βλ. έκδοση της Βουλής των Ελλήνων με τίτλο: Πεντακόσια Χρόνια Έντυπης Παράδοσης του Νέου Ελληνισμού (1499-1999), Αθήνα, 2000.
5. Βλ. Χαρίλαου Πατέρα, Ο Εκδοτικός Οίκος "Γ. Δ. Φέξη", περιοδικό συλλογές, τχ. 406, Μάιος 2019, σελ. 488-489.
6. Βλ. Χαρίλαου Πατέρα, Ο Εκδοτικός Οίκος "Γ. Δ. Φέξη", περιοδικό συλλογές, τχ. 406, Μάιος 2019, σελ. 489.
7. Βλ. Διαφημίσεις στην εφημερίδα των Αθηνών Σκριπ, τον Οκτώβριο και Δεκέμβριο του 1907.
8. Βλ. καταχώριση στην εφημερίδα των Αθηνών Εμπρός, τον Σεπτέμβριο του 1921.
9. Βλ. Χαρίλαου Πατέρα, Ο Εκδοτικός Οίκος "Γ. Δ. Φέξη", περιοδικό συλλογές, τχ. 406, Μάιος 2019, σελ. 489-490.
10. Βλ. Χαρίλαου Πατέρα, Ο Εκδοτικός Οίκος "Γ. Δ. Φέξη", περιοδικό συλλογές, τχ. 406, Μάιος 2019, σελ. 490.
11. Βλ. Χαρίλαου Πατέρα, Ο Εκδοτικός Οίκος "Γ. Δ. Φέξη", περιοδικό συλλογές, τχ. 406, Μάιος 2019, σελ. 491.