Γεώργιος Ροϊλός

Ο Γεώργιος Ροϊλός (Στεμνίτσα Γορτυνίας, 1867 – Αθήνα, 28 Αυγούστου 1928) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ζωγράφους της Σχολής του Μονάχου, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ιστορικά θέματα και την προσωπογραφία. Ως καθηγητής της Ελαιογραφίας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στη θέση του Ιακωβίδη από το 1910, παρέκκλινε από τις ακαδημαϊκές τάσεις, που ήταν ενταγμένες σε τυποποιημένο κώδικα προτύπων, ενδιαφερόμενος κυρίως για την ανανέωση της διδασκαλίας με την επιβολή μεγαλύτερης ελευθερίας.^[1]

Γεώργιος Ροϊλός
Γέννηση	1867 Στεμνίτσα Γορτυνίας
Θάνατος	28 Αυγούστου 1928 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Σπουδές	Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
Ιδιότητα	ζωγράφος και διδάσκων πανεπιστημίου
Κίνημα	Σχολή του Μονάχου
Καλλιτεχνικά ρεύματα	Σχολή του Μονάχου
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Ο Ροϊλός σπούδασε αρχικά ζωγραφική στο Σχολείο των Τεχνών στην Αθήνα, από το 1880 μέχρι το 1887, με δάσκαλο τον Νικηφόρο Λύτρα. Το 1888 πήγε με υποτροφία του κληροδοτήματος Κρήτση στο Μόναχο, για να συνεχίσει τις σπουδές του κοντά στον Νικόλαο Γύζη. Το 1890 πήγε στο Παρίσι για να ολοκληρώσει τις σπουδές του κοντά στον Μπενζαμέν Κονστάν και τον Πωλ Λωράνς (Paul Laurence).^[2]

Το 1894 επέστρεψε στην Αθήνα και ένα χρόνο αργότερα, ύστερα από τον θάνατο του Σπυρίδωνος Προσαλέντη, διορίστηκε καθηγητής στην έδρα Αγαλματογραφίας της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, για να φύγει κατόπιν το 1903 στο Λονδίνο, όπου έγινε μέλος του εκεί Καλλιτεχνικού Συνδέσμου, και στη συνέχεια για άλλα δυο χρόνια στο Λίβερπουλ, όπου εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας της πόλης και πήρε μέρος σε διάφορες εκθέσεις. Επέστρεψε στην Αθήνα ξανά το 1908 και από το 1910 έως το 1927 κατείχε την έδρα Ελαιογραφίας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.^[3] Είχε το εργαστήριό του στο δεξιό από τα δύο δίδυμα αντικριστά Πυργόσπιτα της οδού Παυσίλυπου στην Καστέλλα. ^[4] Πέθανε το 1928 στην Αθήνα.

Θεματογραφία

Από τη σειρά «Η μάχη των Φαρσάλων».

Στους πίνακές του απεικόνισε ποικίλα θέματα: πολεμικά από τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και τους Βαλκανικούς πολέμους 1912–13 (πρωτοπόρος στο είδος αυτό μαζί με τον Βασίλειο Χατζή, που στρατεύθηκε στο αντιτορπιλικό Έλλη, και τη Θάλεια Φλωρά-Καραβία), ιστορικά, πορτρέτα, τοπία, κ.ά.

Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 στρατεύθηκε και έζησε από κοντά όλη την ατμόσφαιρα του πολέμου, διάφορα επεισόδια του οποίου απεικόνισε σε πίνακες του. Στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων ξαναβρέθηκε στο μέτωπο^[5] κρατώντας σημειώσεις και δίνοντας ζωγραφικές συνθέσεις από τα γεγονότα.

Ζωγραφίζοντας εκ του φυσικού τη γρήγορη εναλλαγή των πολεμικών γεγονότων μέσα στη σκόνη της μάχης οργάνωνε τη σύνθεσή του χωρίς ένα κεντρικό στοιχείο να συγκεντρώνει την προσοχή και να στατικοποιεί τον πίνακα. Για παράδειγμα, τοποθέτησε τον βασιλιά Κωνσταντίνο έκκεντρα και όχι μεγαλύτερο ή επιβλητικότερο από τους άλλους.^[6] Στο πρώιμο έργο του εκφράζει κυρίως τον γερμανικό ακαδημαϊσμό^[7] της «Σχολής του Μονάχου». Ωστόσο το έργο της ώριμης περιόδου του, και κυρίως οι τοπιογραφίες, δείχνουν ότι ο Ροϊλός προσπάθησε να εισάγει τον ιμπρεσιονισμό στην Ελλάδα^[8] Εκτός από την προσωπογραφία και τις ιστορικές σκηνές, ο Ροϊλός ζωγράφισε θρησκευτικά και μυθολογικά θέματα (Ιππόλυτος (1925), Χαίρε, Ραββί (1925), Μη μου άπτου, στην Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, τόμ. 11, σ. 161.) ηθογραφίες (Η γραία με τη γαλή, κ.ά. ό.π.) και νεκρές φύσεις, ενώ ασχολήθηκε και με τη χαλκογραφία και τη γελοιογραφία (εφημ. Άστυ, Ρωμηός και περιοδικό Εστία).

Ελαιογραφίες

• Γυναικεία προσωπογραφία (1884, Εθνική Πινακοθήκη)
• Ανδρική προσωπογραφία (1884, Εθνική Πινακοθήκη)
• Αυτοπροσωπογραφία του Καλλιτέχνη (1889, Εθνική Πινακοθήκη, Συλλ. Κουτλίδη)
• Η μάχη των Φαρσάλων, 23 Απριλίου 1897 (Εθνική Πινακοθήκη, Συλλ. Κουτλίδη)
• Η μάχη των Φαρσάλων (Εθνική Πινακοθήκη, Συλλ. Κουτλίδη)
• Η μάχη των Φαρσάλων (1901, Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, Μέτσοβο)
• Ο Πόλεμος τους 1897 (Συλλ. Ευταξία)
• Ανάμνηση του 1897 (ιδιωτική συλλογή)
• Ο Θάνατος του λοχία των Ευζώνων (Συλλ. Λεβέντη)
• Προσωπογραφία του Δ. Βικέλα (Εθνική Πινακοθήκη)
• Προσωπογραφία του Ίωνα Δραγούμη (Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
• Προσωπογραφία του Σοφοκλή Δούσμανη (Πειραιάς, Ναυτικό Μουσείο)
• Καζανάκι και κοφίνι με κεράσια (Εθνική Πινακοθήκη, Συλλ. Κουτλίδη)
• Στρατιώτης (Εθνική Πινακοθήκη, Συλλ. Κουτλίδη)
• Η έξοδος του Ελληνικού Στρατού από τα στενά της Κρέσνας (ιδιωτική συλλογή)
• Έφοδος των Ευζώνων (ιδιωτική συλλογή)
• Έλληνες ναυτικοί περισυλλέγουν το σώμα του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ στον Βόσπορο (Εθνική Πινακοθήκη)
• Μάχη Ιερολοχιτών-Μάχη του Δραγατσανίου (Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών)
• Παιδομάζωμα (Εθνική Πινακοθήκη, Συλλ. Κουτλίδη)
• Στο χειρουργείο (Εθνική Πινακοθήκη)
• Προσωπογραφία του Αλεξάνδρου Σούτσου
• Προσωπογραφία του Ι. Γκούρα (1920, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
• Προσωπογραφία Γεωργίου Μπούμπουλη (1905, Μουσείο Μπουμπουλίνας, Σπέτσες)
• Προσωπογραφία Ευφροσύνης Μπούμπουλη (1905, Μουσείο Μπουμπουλίνας, Σπέτσες)
• Χωριό - Σπίτια (Δημοτική Πινακοθήκη Αθήνας)
• Τοπίο με ποτάμι (Εθνική Πινακοθήκη, Συλλ. Κουτλίδη)
• Οι ποιητές (Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός)

Πινακοθήκη

• 
  Η μάχη των Φαρσάλων (1897), ελαιογραφία σε καμβά (1901), Πινακοθήκη Αβέρωφ, Μέτσοβο.
• 
  Τοπιογραφία με θάλασσα, ελαιογραφία σε μουσαμά, 36 x 20 εκ., ιδιωτική συλλογή.
• 
  Πλύστρες στη Βενετία, πίνακας με εμφανή ιμπρεσιονιστικά στοιχεία.
• 
  Θαλασσογραφία, ελαιογραφία σε μουσαμά, 27 x 24 εκ., ιδιωτική συλλογή.
• 
  Ἀλογα, υδατογραφία και κάρβουνο σε χαρτί, 20 x 26 εκ., ιδιωτική συλλογή.
• 
  Οι ποιητές, ελαιογραφία σε μουσαμά (π. 1919). 130 x 170 εκ., συλλογή Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός, Αθήνα. 
• 
  Πορτραίτο ανδρός, ελαιογραφία σε μουσαμά, 75 x 58 εκ., ιδιωτική συλλογή.
• 
  Πορτραίτο ανδρός (Άγγελος Αβέρωφ), ελαιογραφία σε μουσαμά, 43 x 47 εκ., ιδιωτική συλλογή.
• 
  Πορτραίτο αγοριού, ελαιογραφία σε μουσαμά, 55 x 45 εκ., ιδιωτική συλλογή.
• 
  Πορτραίτο κοριτσιού, ελαιογραφία σε μουσαμά, 55 x 45 εκ., ιδιωτική συλλογή.

Παραπομπές

1. Χρήστου, Χρύσανθος (1983). Η ελληνική ζωγραφική 1832-1922. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.
2. Μεντζαφού-Πολύζου, Όλγα, επιμ. (2001). Εθνική Πινακοθήκη: 100 χρόνια: Τέσσερις αιώνες ελληνικής ζωγραφικής. Αθήνα: Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου. ISBN 9789607791023.
3. «Ροϊλός, Γεώργιος (Στεμνίτσα Γορτυνίας, 1867 - Αθήνα, 1928)». Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό: Εκπαιδευτική Εγκυκλοπαίδεια. 9Α. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 1983, σσ. 94-95. https://www.greekencyclopedia.com/rolos-gewrgios-stemnitsa-gortynias-1867-athina-1928-p5093.html. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2022.
4. Μίλεσης, Στέφανος (18 Απριλίου 2012). «Στα Πυργόσπιτα της οδού Παυσιλύπου στην Καστέλλα (στο ατελιέ του Ροϊλού)». Pireorama ιστορίας και πολιτισμού (pireorama.blogspot.com). Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2022.
5. Φλωρά-Καραβία, Θάλεια (1936). Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912-13: Μακεδονία-Ήπειρος. Αθήνα: τυπ. Μωυσιάδου-Μάρδα.
6. «Ροϊλός, Γεώργιος». Εγκυκλοπαίδεια Δομή. 25. Αθήνα: Εκδόσεις «Δομή» Α.Ε.. 2007, σελ. 419. ISBN 960-8177-77-4.
7. Χρήστου, Χρύσανθος Α. (1970). Θεωρία και ιστορία της νεώτερης τέχνης. Αθήνα: Εκδ. Κωνσταντινίδη.
8. Χρήστου, Χρύσανθος, επιμ. (1990). «Νεοελληνική Ζωγραφική». Ιστορία της Τέχνης Larousse. 5. Αθήνα: Βιβλιόραμα, σελ. 28.

Άλλες πηγές

• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. 14. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 2000. ISBN 9789602131107.
• Ματθιόπουλος, Ευγένιος Δ., επιμ. (2000). Λεξικό Ελλήνων καλλιτεχνών. 4. Αθήνα: Μέλισσα. ISBN 9789602042267.
• Μεντζαφού-Πολύζου, Όλγα, επιμ. (2008). Έλληνες ζωγράφοι από τη συλλογή της Εθνικής Τράπεζας. Αθήνα: Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. ISBN 978-960-86146-7-3.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• nationalgallery.gr – Έργα του στην Εθνική Πινακοθήκη
• eikastikon.gr – Λίγα ενδεικτικά έργα