Γενοκτονία των Αρμενίων

Ως γενοκτονία των Αρμενίων (αρμενικά: Հայոց Ցեղասպանություն, Χαγιότς τσεγκασπανουτιούν) αναφέρονται τα γεγονότα εξόντωσης Αρμενίων πολιτών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σφαγές Αρμενίων είχαν γίνει και ενωρίτερα επί Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ, το 1894-96, με τον αριθμό των νεκρών να εκτιμάται μεταξύ 80 και 300 χιλιάδων και τον αριθμό των ορφανών παιδιών σε 50.000.^[1] Ωστόσο οι πλέον εκτεταμένες σφαγές Αρμενίων αποδίδονται στο κίνημα των Νεότουρκων (1908-18).^[2] Ως έναρξη της Αρμενικής Γενοκτονίας συμβολικά θεωρείται η 24η Απριλίου του 1915,^[3] όταν η ηγεσία της Αρμενικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης φυλακίστηκε και εκατοντάδες Αρμένιοι της Πόλης απαγχονίστηκαν. Θεωρείται μια από τις πρώτες σύγχρονες γενοκτονίες.^[4]

Χάρτης της Αρμενικής Γενοκτονίας Γενοκτονία των Αρμενίων
Αρμένιοι άμαχοι, οδηγούμενοι από ένοπλους Οθωμανούς στρατιώτες, περνώντας μέσα από το Χαρπούτ (Kharpert), σε μια φυλακή στην κοντινή Μεζιρέχ (Mezireh) σημερινή Ελαζίκ (Elazig), Απρίλιος 1915
Περιοχή	Οθωμανική Αυτοκρατορία
Περίοδος	1915
Θύματα	Αρμένιοι άμαχοι πολίτες
Είδος επίθεσης	Γενοκτονία - Μαζική εξόντωση
Θάνατοι	1,5 εκατομμύριο
Δράστες - Αυτουργοί	Επιτροπή Ένωσης και Προόδου

Τουρκικές πηγές αναφέρουν ότι ο αριθμός των νεκρών Αρμενίων ήταν από 600.000 ως 800.000, ενώ Δυτικές και Αρμενικές πηγές ανεβάζουν τον αριθμό των σφαγιασθέντων στο 1.500.000.^[5]

Η Τουρκία αρνείται την ύπαρξη «γενοκτονίας» και ισχυρίζεται ότι δεν υπήρχε εξόντωση αλλά εκτοπισμός του Αρμενικού πληθυσμού^[6]. Το επίσημο τουρκικό κράτος υποστηρίζει πως οι Αρμένιοι αντάρτες υποστήριζαν τα ρωσικά στρατεύματα κατά την εισβολή τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.^[7][8] Άλλοι αρνητές, υποστηρίζουν πως δεν υπήρξαν ενέργειες οι οποίες έχουν σκοπό την εξολόθρευση, άρα δεν είναι γενοκτονία.^[9] Σύμφωνα με τον Μουσταφά Ακιόλ, η γενοκτονία (την αποκαλεί «εθνοκάθαρση») συνέβη εξ αιτίας της κατάρρευσης της «ανεκτικής» Οθωμανικής αυτοκρατορίας και της ανάδυσης του τουρκικού εθνικισμού. ^[10]

Η Γενοκτονία των Αρμενίων πραγματοποιήθηκε παράλληλα και με τον ίδιο τρόπο με γενοκτονίες σε βάρος και άλλων χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλ. των Ελλήνων και των Ασσυρίων (Νεστοριανών χριστιανών).^[11] Ειδικά για τους Αρμενίους η ανάγκη εξολόθρευσης ήταν μεγαλύτερη διότι - σε αντίθεση με τους Έλληνες - δεν υπήρχε αρμενικό κράτος στους οποίους θα μπορούσαν να εκδιωχθούν. Αρχικά υπήρξε η σκέψη να εκδιωχθούν οι Αρμένιοι προς τη Ρωσία, αλλά υπήρχε ο φόβος ότι θα εντάσσονταν στον Ρωσικό Στρατό και θα επανέρχονταν. Έτσι αποφασίστηκε η εξόντωσή τους μέσα στην Ανατολία.^[12]

Εκτός από τη δολοφονία ανθρώπων, η γενοκτονία περιλάμβανε και την απαγωγή γυναικών και παιδιών τα οποία εξισλαμίζονταν, άλλαζαν ονόματα και ενσωματώνονταν σε νοικοκυριά μουσουλμάνων (Τούρκων, Κούρδων, Αράβων κ.ά.) ως σύζυγοι ή σκλάβοι. Σύμφωνα με τα έθιμα των τοπικών φυλών, για να αποφεύγονται οι αποδράσεις, οι σκλάβοι μαρκάρονταν με τατουάζ στο πρόσωπο ή το λαιμό. Πόλεις όπως η Χαρπούτ (Δυτική Αρμενία) και η Μεζρέ (Αν. Τουρκία) είχαν γίνει κέντρα εμπορίας Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων σκλάβων. Εκεί «οι πλέον επιθυμητές γυναίκες, κυρίως αυτές από πλούσιες οικογένειες, ζητούνταν από τοπικούς μουσουλμάνους και ελέγχονταν από γιατρούς για αρρώστιες κτλ.» Μετά το τέλος του Α' Παγκ. Πολέμου, στα εδάφη της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που κατέλαβαν οι σύμμαχοι απελευθερώθηκαν πάνω από 90.000 ορφανά Αρμενίων από την Τουρκία, τη Συρία, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Αρμενία και τη Γεωργία.^[13]

Μαρτυρίες της εποχής

Ο Σεμιόν Ιβάνοβιτς Αράλοφ, πρώην στρατιωτικός, ήταν πρεσβευτής της Σοβιετικής Ένωσης στην Τουρκία από τον Ιανουάριο 1922 ως τον Απρίλιο 1923. Στο βιβλίο του «Απομνημονεύματα ενός σοβιετικού διπλωμάτη, 1922-1923» (1960) αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο η Σοβιετική Ένωση στήριξε πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά την Τουρκία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία, καθώς και σε ορισμένα περιστατικά από τις βιαιότητες των Τούρκων κατά Αρμενίων και Ελλήνων:

«Τα τουρκικά στρατεύματα, τα οποία διοικούσε ο αντιδραστικός στρατηγός Κιαζίμ Καραμπεκίρ πασάς, προέβαιναν σε ομαδικές σφαγές Αρμενίων, ύστερα από προγραφές. Σφάχτηκαν περισσότερο από 69.000 άνθρωποι.»^[14]

Απόψεις

Ο Ελληνοαυστραλός μελετητής γενοκτονιών Παναγιώτης Διαμαντής έχει φέρει στη δημοσιότητα τις μαρτυρίες των Αυστραλών και Νεοζηλανδών στρατιωτικών που υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες της γενοκτονίας.^[15][16][17]

Ο δημοσιογράφος Ρόμπερτ Φισκ, έκανε λόγο για «ολοκαύτωμα των Αρμενίων».^[18][19]

Διεθνής αναγνώριση

Φωτογραφίες της Γενοκτονίας των Αρμενίων του 1915 στην πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα, ως μέρος εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού (2016).

Η διεθνής αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων

Οι χώρες που έχουν αναγνωρίσει επίσημα την γενοκτονία των Αρμενίων είναι:^[20]

1. Αργεντινή
2. Βέλγιο
3. Καναδάς
4. Χιλή
5. Κύπρος
6. Ελλάδα
7. Γαλλία
8. Γερμανία
9. Ιταλία
10. Λεττονία
11. Λιθουανία
12. Λίβανος
13. Ολλανδία (μαζί με των Ελλήνων και των Ασσυρίων, 2015^[21]), Γενοκτονία Αρμενίων (το 2018^[22]).
14. Πολωνία
15. Ρωσία
16. Σλοβακία
17. Σουηδία (μαζί με των Ελλήνων και των Ασσυρίων)^[23]
18. Ελβετία
19. Ουρουγουάη
20. Βατικανό
21. Βενεζουέλα
22. Αρμενία
23. Αυστρία (μαζί με των Ελλήνων και των Ασσυρίων)^[24]
24. Βολιβία
25. Τσεχία
26. Συρία
27. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής^[25][26]
28. Βραζιλία
29. Βουλγαρία
30. Λιβύη
31. Λουξεμβούργο
32. Παραγουάη
33. Πορτογαλία

Τη Γενοκτονία των Αρμενίων έχουν αναγνωρίσει, επίσης, τέσσερις περιοχές της Ισπανίας (Βασκονία, Καταλονία, Βαλεαρίδες Νήσοι, Ναβάρρα), η Σκωτία, η Ουαλία και η Βόρειος Ιρλανδία (από το Ηνωμένο Βασίλειο) και δύο Πολιτείες της Αυστραλίας (Νέα Νότια Ουαλία και Νότια Αυστραλία^[27]). Στην αναγνώριση από τις Αυστραλιανές Πολιτείες (από κοινού με τις γενοκτονίες των Ελλήνων και των Ασσυρίων), συνέβαλε και η έρευνα του Ελληνο-αυστραλού μελετητή γενοκτονιών Παναγιώτη Διαμαντή, όπως αναγνωρίζεται από βουλευτές.^[28][29][30]

Δείτε επίσης

• Αρμενικό ζήτημα
• Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών
• Γενοκτονία Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων

Για περαιτέρω διάβασμα

• Michelle Tusan, “Crimes against Humanity”: Human Rights, the British Empire, and the Origins of the Response to the Armenian Genocide, American Hist. Rev. 119(1), 2014, σ.47-77
• Boghos Zekiyan, "Expulsion (Tehcir) and Genocide (Soykirim): From Ostensible Irreconcilability to Complementarity", Annali di Ca’ Foscari. Serie orientale, 50, Supplemento (2014)
• Η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από άλλες χώρες
• Χ. Μόργκενταου, κείμενο για τη γενοκτονία των Ελλήνων και Αρμενίων της Μικράς Ασίας, από το: Amb. Henry Morgenthau, Sr. "The Murder of a Nation," ch. XXIV in Ambassador Morgenthau's Story, 1919, pp. 52-53

Παραπομπές

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Γενοκτονία των Αρμενίων

1. MAKSUDYAN Nazan, 'Being Saved to Serve' Armenian Orphans of 1894-1896 and Interested Relief in Missionary Orphanages. Turcica, 42 (2010), σ. 51, υποσημειώσεις^{[νεκρός σύνδεσμος]}
2. «Armenian massacres». Encyclopædia Britannica. 2009. Encyclopædia Britannica Online. 2009
3. «Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution». www.armenian-genocide.org. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023.
4. Niall Ferguson, The War of the World: Twentieth-Century Conflict and the Descent of the West, New York: Penguin Press, 2006, 176-7
5. «Cultural Cleansing: Who Remembers The Armenians». in Robert Bevan. The Destruction of Memory, Reaction Books, London. 2006, σσ. 25–60
6. R. J. Rummel, The Holocaust in Comparative and Historical Perspective, A Journal Social Issues, 1 Απριλίου 1998 — τομ. 3, τευχ. 2
7. «From Rep. of Turkey Ministry of Foreign Affairs». Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2017.
8. «Q&A: Armenian genocide dispute» (στα αγγλικά). BBC News. 2016-06-02. http://www.bbc.com/news/world-europe-16352745. Ανακτήθηκε στις 2017-12-27.
9. Soysal, Mumtaz (1985). The Orly Trial, 19 February – 2 March 1985, Statement and Evidence Presented at the Trial. Ankara University, Faculty of Political Sciences. But the third element is the most important: there has to be "an intent of destroying", in part or in whole the said group. This key-description helps to differentiate between genocide and other forms of homicide, which are the consequences of other motives such as in the case of wars, uprisings etc. Homicide becomes genocide when the latent or apparent intention of physical destruction is directed at members of any one of the national, ethnic, racial or religious groups simply because they happen to be members of that group. The concept of numbers only becomes significant when it can be taken as a sign of such an intention against the group. That is why, as Sartre said in speaking of genocide on the occasion of the Russell Tribunal on the Vietnam War, that one must study the facts objectively in order to prove if this intention exists, even in an implicit manner.
10. Mustafa Akyol (2015-04-09). «What was behind the ethnic cleansing of Armenians?» (στα αγγλικά). Al-Monitor. https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/04/turkey-was-the-ethnic-cleansing-of-armenians-islamic.html. Ανακτήθηκε στις 2017-12-27.
11. Schaller, Dominik J. and Zimmerer, Jürgen (2008) «Late Ottoman Genocides: The Dissolution of the Ottoman Empire and Young Turkish population and extermination policies.» Journal of Genocide Research, 10:1, σσ. 7–14.
12. Taner Akcam, "The anatomy of religious cleansing", στο βιβλίο John Eibner (ed.) The Future of Religious Minorities in the Middle East, 2018, σ. 8. Στο διαδίκτυο
13. [https://epress.lib.uts.edu.au/system/files_force/GenocidePerspectivesIV_Tatz.pdf?download=1 Panayiotis Diamadis, Children and Genocide, στο Colin Tatzm(ed.) "Genocide Perspectives IV. Essays on Holocaust and Genocide", The Australian Institute for Holocaust & Genocide Studies, UTSePress, 2012, σ. 327.] Αρχειοθετήθηκε 2017-12-24 στο Wayback Machine. Παραπέμπει και στο Κοινωνία των Εθνών, "The Rescue of Deported Women and Children".
14. Παπουλίδης Κ. Κωνσταντίνος, Ο Ελληνικός κόσμος στα Απομνημονεύματα του Σοβιετικού πρεσβευτή στην Τουρκία, S.I. Aralov (1922-1923). Βαλκανικά σύμμεικτα, έκδοση Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, 1998, τ. 10, σελ. 190.
15. Panayiotis Diamadis, "Gallipoli before and beyond Anzac", αρχική δημοσίευση στην ελληνο-αγγλική εφημερίδα "Το Βήμα" (Αυστραλία), Σεπ-Οκτ 2013. Αναπαράγεται στον ιστοχώρο http://honesthistory.net.au/]
16. "Genocide history resources go online", εφημ. Νέος Κόσμος Αυστραλία, 15 Δεκ. 2011^{[νεκρός σύνδεσμος]}
17. Fred Nile (βουλευτής), ομιλία στη Βουλή της Νέας Νότιας Ουαλίας αναδημοσιεύεται στο Assyrian Genocide Research Center, "Parliament of NSW Recognized Assyrians and Greeks Genocide", 1 Μαΐου 2013
18. Fisk, Robert (14 Οκτωβρίου 2006). «Let me denounce genocide from the dock». The Independent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2014. https://web.archive.org/web/20140124204800/http://www.independent.co.uk/voices/commentators/fisk/robert-fisk-let-me-denounce-genocide-from-the-dock-420011.html. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2016.
19. «The Gallipoli centenary is a shameful attempt to hide the Armenian Holocaust» (στα αγγλικά). The Independent. 2015-01-19. http://www.independent.co.uk/voices/comment/the-gallipoli-centenary-is-a-shameful-attempt-to-hide-the-armenian-holocaust-9988227.html. Ανακτήθηκε στις 2018-02-05.
20. «Η γενοκτονία των Αρμενίων». Σαν Σήμερα .gr. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
21. Makris, A. (11 Απριλίου 2015). «Dutch Parliament Recognizes Greek, Assyrian and Armenian Genocide». GreekReporter.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023.
22. «Dutch parliament recognizes 1915 Armenian massacre as genocide» (στα αγγλικά). Reuters. 2018-02-22. https://www.reuters.com/article/us-netherlands-turkey-armenia-idUSKCN1G62GS. Ανακτήθηκε στις 2023-01-21.
23. "Motion 2008/09:U332 Genocide of Armenians, Assyrians/Syriacs/Chaldeans and Pontic Greeks in 1915", Sveriges Riksdag, The Swedish Parliament, Stockholm, 2 October 2008
24. «Austrian Parliament Recognizes Armenian, Assyrian, Greek Genocide». www.aina.org. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023.
25. Σύνταξης, Αίθουσα (29 Οκτωβρίου 2019). «ΒΟΜΒΑ στην Τουρκία! Η Αμερικανική Βουλή αναγνώρισε τη Γενοκτονία των Αρμενίων». Tribune.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2019.
26. «Επίσημη αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τον Τζο Μπάιντεν». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023.
27. NSW parliament recognises Greek genocide, εφημ. "Νέος Κόσμος", Αυστραλία, 8 Μαΐου 2-13.
28. *Βουλευτίς Cherie Burton: Ms CHERIE BURTON, "OTTOMAN TURKISH EMPIRE GENOCIDE", Parliament of New South Wales, 30 Nov. 2010 "Είμαι υπόχρεη στην έρευνα του Δρ Παναγιώτη Διαμαντή, διευθυντού του Αυστραλιανού Ινστιτούτοy Μελετών για το Ολοκαύτωμα και τη Γενοκτονία. Λόγω της έρευνάς του συνειδητοποίησα ότι αυτό είναι ένα θέμα για τους κατοίκους της Νέας Νότιας Ουαλίας, ιδιαίτερα επειδή οι δικοί μας στρατιώτες ήταν μάρτυρες των δεινών των αυτοχθόνων λαών της Ανατολίας: των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων. Οι Αυστραλοί στρατιώτες, οι ναυτικοί και οι πιλότοι είδαν φάλαγγες Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων γυναικών και παιδιών που αναγκάστηκαν σε πορείες θανάτου στην ύπαιθρο".

    • Βουλευτής, αιδεσιμότατος Fred Nile: Reverend the Hon. FRED NILE, "ARMENIAN, ASSYRIAN AND GREEK GENOCIDES", Parliament of New South Wales, 1-5-2013 "Είμαι υπόχρεος στην έρευνα του Δρ Diamadis και του κ. Vicken Babkenian, Διευθυντών του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Μελετών για το Ολοκαύτωμα και τη Γενοκτονία. Οι πρωτοποριακές προσπάθειές τους παρείχαν τα στοιχεία αυτών των γενοκτονιών".
29. «Kogarah MP discusses Armenian, Hellenic and Assyrian Genocides - Media Releases - News|| Armenian National Commitee». www.anc.org.au. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023.
30. Korologou, Maria (1 Μαΐου 2013). «NSW Parliament Recognizes Greek Genocide». GreekReporter.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023.